Morgunblaðið - 12.12.1996, Blaðsíða 44

44 FIMMTUDAGUR 12. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
JORUNN
S VEINBJARNAR-
DÓTTIR BLÖNDAL
+ Jórunn Svein-
bjarnardóttir
Blöndal fæddist í
Efstabæ í Skorra-
dal, Borgarfjarðar-
sýslu, 26. febrúar
1902. Hún lést á
Sjúkrahúsi Akra-
ness 18. október
síðastliðinn. For-
• * eldrar Jórunnar
voru Sveinbjörn
Bjarnason, bóndi á
Stóra-Botni í Hval-
fjarðarstrand-
arhreppi, og kona
hans Halldóra Pét-
ursdóttir frá Grund í Skorra-
dal. Systkini Jórunnar voru
Kristín, húsfreyja í Nýjabæ í
Bæjarsveit, Borg., f. 30. ág.
1900, d. 31. des. 1992, Þorgeir,
skáld og forstjóri Sundhallar
Reykjavíkur, f. 14. ág. 1905,
d. 19. febr. 1971. Jórunn giftist
24. maí 1930 Birni Jónssyni
Blöndal frá Stafholtsey. Synir
þeirra eru Sveinbjörn, f. 3. maí
1932, og Jón, f. 4. sept. 1933.
Útför Jórunnar fór fram frá
Bæjarkirkju í Bæjarsveit 26.
október síðastliðinn.
Það var um tíu ára aldurinn, að
ég fór í sveit. Ég hafði látið mig
dreyma um sveitina.
Ég fór upp í Borgames
með skipi og þar á
bryggjunni hitti ég
væntanlegan húsbónda
minn, Bjöm Blöndal.
Þetta var ungur mað-
ur, þægilegur i við-
móti, hressilegur, lág-
vaxinn. Hann fór um-
svifalaust með mig á
hótelið í Borgarnesi og
keypti handa mér nær-
ingu, en síðan var hald-
ið á hestum uppi í
Bæjarsveit. Björn
teymdi undir mér, því
ég hafði aldrei komið á hestbak,
alinn upp við fisk á Akranesi. Við
fómm hægt yfir móa og mýrar.
Síðan komum við að bæ húsbónda
míns. Það var nýtt hús úr stein-
steypu, en engin fjárhús vom sjáan-
leg, fjós í smíðum. Þarna hitti ég
eiginkonu Björns, konuna sem átti
að verða húsmóðir mín. Hún var
ung og myndarleg á velli, bjartleit
og fríð sýnum, hét Jómnn Svein-
bjarnardóttir, ættuð frá Efstabæ í
Skorradal. Hún tók mér elskulega
ogþað var hlýja í augum hennar.
Ég hafði ekki verið lengi á þessu
nýbýli þegar mér var ljóst, að þar
var búskapur með nokkuð öðrum
hætti en annarsstaðar í sveitinni,
t
Ástkær eiginmaður minn,
INGÓLFUR HUGO BENDER,
lést þann 11. desember.
Jarðarförin auglýst síðar.
Fyrir hönd fjölskyldu og vina,
Júliana Bender.

+
Systir okkar og mágkona,
STEINUNN ÁGÚSTSDÓTTIR,
Sæbóli,
ingjaldssandi,
verður jarðsungin frá Sæbólskirkju föstudaginn 13. desember
kl. 14.00.
Vakin er athygli á breyttum tíma.
Fyrir hönd vina og ættingja,
Guðmundur Ágústsson,
Guðni Ágústsson,
Jónína Ágústsdóttir, Pétur Þorkelsson.
t
Eiginmaður minn, faðir okkar og
tengdafaðir,
JÓHANN ÓLAFUR JÓNSSON,
Hrafnistu,
Hafnarfirði,
áður Fjóluhvammi 1,
Hafnarfirði,
andaðist þriðjudaginn 10. desember.
Kristjana Jónsdóttir,
Jón Gunnar Jóhannsson, Unnur Jóhannsdóttir,
Guðjón Jóhannsson, Helga Ólafsdóttir,
Hjalti Jóhannsson, Helga Bjarnadóttir,
Edda Jóhannsdóttir, Kristinn Fr. Jónsson.
t
Ástkær bróðir minn og frændi,
PÉTURRAGNARSSON,
sem lést á heimili sínu, Aðalstræti 32,
ísafirði, 4. desember sl., verður jarð-
sunginn frá ísafjarðarkirkju laugardag-
inn 14. desember kl. 14.00.
Fyrir hönd aðstandenda,
Jóhannes Ragnarsson.
MINNIIMGAR
raunar ekki neinn venjulegur bú-
skapur. Ég var lentur hjá þess kon-
ar bónda sem nú á dögum mundi
efalaust kallaður laxabóndi. Björn
var mikill laxveiðimaður og átti
seinna eftir að lýsa Hvítá og Norð-
urá í bókum sínum. Þrjú sumur var
ég hjá þeim hjónum, þótt þar væri
ekki rekinn sá búskapur sem ég
hafði látið mig dreyma um, og á
hverju sumri komu tveir Englend-
ingar til að veiða lax og höfðu þá
fæði og húsnæði á bænum sem
ekki var fyllilega búið að ákveða
hvað heita skyldi, en var þó kallað-
ur Laugarhóll, af því að þar voru
heitar laugar. Seinna hlaut hann
nafnið Laugarholt.
Það var hlutverk Jórunnar að sjá
um að Englendingarnir nytu vel
þessa heimilisgistihúss og hefðu
fæði við sitt hæfi, og sannast sagna
held ég að það hafi verið ærið hlut-
verk, því ekki dugði að bera fyrir
þá íslenskan saltfisk með floti eða
súrt slátur eða annað slíkt né held-
ur að hafa sífellt lax á borðum, en
af honum var að sjálfsögðu nóg
allt sumarið. Nei, þarna þurfti mikla
fjölbreytni og kunnáttu í matar-
gerð, ekki síst fyrir það, að oft
komu gestir sunnan úr Reykjavík
og frá útlöndum og voru látnir
borða í stofunni með Englendingun-
um. Þarna komu til dæmis frá út-
löndum Sigfús Blöndal bókavörður
í Kaupmannahöfn og síðari kona
hans, Hildur. Hún var sænsk. Ann-
ar Sigfús Blöndal var tíður gestur,
en harla ólíkur orðabókar-Blöndal,
kallaður konsúll. Þriðji Blöndalinn
var Þorvaldur læknir, bróðir Björns,
og átti skammt eftir ólifað, þótt
ungur væri. Mér einnig minnisstæð-
ur enski útgefandinn Stanley Unw-
in, sem sýnilega hafði lítinn áhuga
á að veiða lax eða fugla, en sat
jafnan og las í bók, stundum úti
undir húsvegg, ef gott var veður.
Fyrir utan þetta komu ýmsir gestir
úr sveitinni eða öðrum sveitum og
fengu góðgerðir annaðhvort í stofu
eða eldhúsi eftir því hve langt þeir
voru að komnir. Vel kunni Jórunn
að umgangast þessa sundurleitu
gesti og var jafnljúfleg og kurteis
við lága sem háa.
Af framansögðu má skilja, að
hér var ekki venjulegur sveitabær
og að meira hlaut að verða að leggja
í matargerð á heldri manna vísu
en tíðkaðist almennt, enda minnist
ég þess að hafa borðað þarna bestu
gæsasteik sem ég hef bragðað um
ævina. Af sjálfu leiðir að Jórunn
þurfti aðstoð í sínu hlutverki. Móðir
hennar, Halldóra Pétursdóttir, vann
mikið í eldhúsinu, en auk þess hafði
Jórunn ætíð einhveija unga og
röska stúlku sér til aðstoðar. Sjálf
stjórnaði hún öllu af miklum mynd-
arbrag og lipurleik, en ég var snatt-
inn, sem var ýmist í eldhúsinu eða
í sendiferðum eða að gæta lítils
drengs þeirra hjóna, en hvað sem
ég var að gera eða átti að gera,
talaði Jórunn aldrei til mín öðruvísi
en í mildilegum tóni, engar skamm-
ir komu úr hennar munni. Þannig
var þessi bjartleita kona, sem var
alin upp í ást á fögrum skáldskap,
að fullyrða má, því Halldóra móðir
hennar kunni mikið fyrir sér í þeim
efnum og lét mig, snattadrenginn,
til dæmis læra heilu þjóðskálda-
kvæðin utanbókar meðan ég var
þar í sveit. Bróðir Jórunnar, sem
þá var ungur og galsafenginn þegar
hann kom í heimsókn, varð síðar
þjóðfrægt ljóðskáld: Þorgeir Svein-
bjarnarson. Hann hefði varla orðið
það, ef þau systkini hefðu ekki
fengið uppeldi í bókmenntaarfinum,
einsog víða gerðist í sveitum lands-
ins á þeim tíma. Ég kynntist einnig
Kristínu, systur þeirra, því hún var
búsett.á næsta bæ, þeim fornfræga
Bæ í Bæjarsveit. Og öllu þessu fólki
var gott og mannbætandi að kynn-
ast.
Þau hjónin, Björn og Jórunn,
eignuðust tvo syni, Sveinbjörn og
Jón, sem báðir settust að á heima-
slóðum þegar þeir uxu upp. Svein-
björn var fæddur, þegar ég gerðist
léttadrengur á bænum, og hann var
sá sem ég fékk stundum það hlut-
verk að annast, reyndar nóg til
þess að ég tengdist honum tilfinn-
ingaböndum, þótt ég kynni lítt að
gæta barns. Jón fæddist eitt sumar-
ið sem ég var þar á bæ, og er mér
minnisstætt, því mjög vorkenndi ég
Jórunni, þegar ég heyrði í henni
hríðarstunumar ofan úr svefnher-
berginu þeirra hjóna.
Þessi fáu orð mín eru bundin við
kynni mín af Jórunni og Bimi þau
þijú sumur sem ég var léttadrengur
hjá þeim um þær mundir sem þau
voru að hefja búskap. Ég heimsótti
þau samt oftar en einu sinni síðar
á ævinni, og þau tóku mér opnum
örmum, næstum einsog ég væri son-
ur þeirra. Og þau voru enn svo lík
því sem ég mundi eftir þeim frá því
ég var drengur, Björn með sínar
óviðjafnanlegu sögur, Jórunn glað-
leg, en þó með alvörugefni í svipnum
sem benti á íhygli. Ég minnist þeirra
beggja með þakklæti.
Jón Oskar.
INGUNN JONA
INGIMUNDAR-
DÓTTIR
+ Ingunn Jóna
Ingimundar-
dóttir fæddist
Hala í Djúpár-
hreppi 15. febrúar
1920. Hún lést 12.
nóvember síðast-
liðinn. Ingunn Jóna
var dóttir hjón-
anna Sigríðar
Þórðardóttur, hús-
móður, frá Hala og
Ingimundar Jóns-
sonar frá Holti í
Stokkseyrar-
hreppi, kennara og
bónda í Hala og
síðar kaupmanns í Keflavík.
Þau hjón eignuðust 8 börn, en
aðeins 3 dætur komust til full-
orðinsára. Kristín, húsfreyja á
Reynistað í Garði, gift Þor-
steini Jóhannessyni, skipstjóra
og útgerðarmanni frá Gauks-
stöðum, sem lést 1995, og Ingi-
björg, gift Jakobi Indriðasyni,
kaupmanni í Keflavík, bæði
látin.
Ingunn giftist Wesley Warr-
en Risner árið 1946. Börn
þeirra eru Ingimundur Warr-
en, Robert og Helen, öll búsett
í Bandaríkjunum, og Eiríkur
Wayne, sem lést árið 1968.
Það versta við að eldast er að
það deyja svo margir sem manni
þykir vænt um. Þessi orð föður
míns og sannleiksgildi þeirra koma
æ oftar upp í huga mínum. Nú
er hún Inga móðursystir mín farin
yfir móðuna miklu, enn einn hlekk-
urinn við æskuárin brostinn. Ég
geymi í hugskoti mínu æskumynd
af Ingu frænku í Ameríku sem
gullfallegrar konu, geislandi af lífí
og krafti. Hún var í barnshuga
mínum yndisleg vera, sem bjó í
landi allsnægtanna, átti glæsileg-
an mann, falieg börn, fallegt hús
í fallegum garði og forljótan en
tryggan varðhund sem gætti fjöl-
skyldunnar. Fjölskylduinyndirnar
sem hún sendi til ömmu og afa
voru hreinustu dýr-
gripir í huga barnsins
og ég þreyttist seint á
að skoða þær. Hún
sendi okkur systrun-
um föt og jólapakka
með alveg ótrúlegustu
gjöfum og mér mun
seint líða úr minni
hvítbláa dúkkustellið
með kínverska
munstrinu, eða litla
plastfjölskyldan sem
átti kornabarn, varla
stærra en iitliputti og
við systurnar kölluð-
um alltaf litlupínu.
Eða hvíti kjóliinn með lillaða
bekknum í pilsinu, sem ég klædd-
ist þegar ég fór í Þjóðleikhúsið í
fyrsta skipti og sá La Traviata,
aðeins 8 ára gömul. Mér fannst
ég vera nærri því jafn fín og hún
Víoletta í óperunni og var frænku
alveg óskaplega þakklát fyrir kjól-
inn. Svona rifjast barnsminning-
arnar upp og vitanlega eru þær
allar sveipaðar ljóma sem ekki
hverfur þótt aldur og þroski færist
yfir.
En á bak við þessa glansmynd
æskuminninganna bjó raunveru-
leikinn, þar sem Inga þurfti að
takast á við lífið í ókunnu landi,
aðiagast gjörólíku þjóðfélags-
munstri og skapa sér líf langt frá
æskustöðvum sínum og fjölskyldu.
Útlendingur á í rauninni engan
bakgrunn og þarf því að byrja frá
grunni við að skipa sér fastan sess
i nýju heimalandi. Inga giftist árið
1946 Wesley Warren Risner, ung-
um Bandaríkjamanni sem þjónaði
á Keflavíkurflugvelli og fluttist
með honum vestur um haf, þar
sem þau stofnuðu heimili sitt í
Philadelphia, á austurströnd
Bandaríkjanna. Heimurinn var
stærri þá en nú, bréf voru í marga
daga á leiðinni yfir hafið og það
var ekki skroppið milli landa eins
og nú er gert. En ástin og æskan
geta sigrast á flestu og Inga sam-
lagaðist nýja landinu og fólkinu
með ágætum. Tengsl hennar við
ísland rofnuðu þó aldrei og hún
hélt alla tíð mikilli tryggð við fólk-
ið sitt hér heima. Ferðalög urðu
með árunum auðveldari og smám
saman tíðari milli Suðurnesjanna
og Philadelphia, það varð líka auð-
veldara að hringja milli landa og
bréfin bárust hraðar.
Inga og Wes eignuðust fjögur
börn, sem öll hafa komið til ís-
lands og hafa einhver tengsl við
ættingjana hér. Yngsti sonurinn,
Eiríkur, kom hingað 13 ára gam-
all og vildi ekki fara aftur, hann
vildi vera Islendingur. Hann gekk
í skóla í Keflavík, fermdist þar og
lærði íslensku. En hann varð að
sinna herskyldu og dreif sig út til
að ljúka því, ætlaði síðan að koma
aftur og verða bóndi á íslandi. Því
miður auðnaðist honum það ekki,
hann féll í Víetnam vorið 1968,
aðeins 16 ára gamall. Það getur
ekki hafa verið auðvelt fyrir móð-
ur með ísienskt uppeldi að þurfa
að horfa á eftir sonum sínum til
Kóreu og Víetnam á árunum þeg-
ar styijaldir geisuðu þar og mikið
hefur móðurhjartanu blætt á þeim
árum. Eftir að Wes lést var Inga
í skjóli barna sinna. Þegar hún
veiktist af krabbameini fyrr á
þessu ári, þá afþakkaði hún iækn-
ingu, vildí fá að kveðja lífið með
þeirri reisn sem hún hafði lifað
því, þótti kannski komið nóg. Og
hún fékk ósk sína uppfyllta, því
hún sofnaði heima, í faðmi bam-
anna sinna, 12. nóvember sl.
Seinni árin fylgdist ég með lífs-
hlaupi Ingu gegnum mömmu, en
mjög kært var miili systranna
þriggja alla tíð og þær létu aldrei
fjarlægðina skipta þar neinu máli.
Astkær móðir mín, sem hefur
misst svo mikið á síðustu misser-
um, stendur sem klettur í sorginni
og endurspeglar þá hetjulund sem
þeim systrum var í blóð borin. Við
sendum þér samúðarkveðjur að
norðan, elsku mamma, og biðjum
Guð að vaka yfir þér. Hinsta ósk
Ingu var að ösku hennar yrði dreift
yfir Atlantshafið, sem skilur ísland
og Bandaríkin, þessi tvö ólíku hei-
malönd hennar, sem hún unni svo
heitt. Vertu sæl, elsku frænka
mín, þakka þér fyrir allt. Megi
minning þín lifa hrein og björt í
hugum allra ástvinanna sem nú
syrgja þig.
Unnur Þorsteinsdóttir.