Morgunblaðið - 22.12.1996, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 22. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
*
Læknamir Jón Guðmundsson og Asgeir Theodórs á Sjúkrahúsi Reykjavíkur hafa að undanfömu
gert aðgerðir á gallgöngum sjúklinga með nýrri tækni. Farið er með slöngu niður í skeifugöm
sjúklingsins og aðgerðinni er stjómað af speglunartæki í tengslum við sjónvarpsskjá. Guðrún
Guðlaugsdóttir var fyrir skömmu viðstödd svona aðgerð og ræddi auk þess við lækni og sjúkling.
AÐGERÐ ÞESSI er gerð
á fólki sem einhverra
hluta vegna er komið
með þrengsli í gall-
göng. Hún byggist á
því að farið er með speglunartæki
niður í skeifugörn sjúklingsins og
í gegnum það er þræddur vír sem
farið er með inn í gallgöngin. Þar
er komið fyrir plaströri sem víkkar
göngin út. Þessi nýja tækni hlífir
sjúklingum við erfiðum og áhættu-
sömum skurðaðgerðum og sparar
samfélaginu mikið fé þar sem
sjúklingar þurfa yfirleitt ekki að
liggja á sjúkrahúsi eftir svona
aðgerð heldur geta farið heim til
sín fljótlega að henni lokinni.
Það var skömmu eftir hádegi
dag einn fyrir nokkru að blaða-
maður og ljósmyndari Morgun-
blaðins mættu á speglunardeild
Sjúkrahúss Reykjavíkur til þess
að fylgjast með Asgeiri Theodórs
lækni víkka út gallgöng í Kristjáni
Ólafssyni frá Dalvík. Taka átti
plaströr sem sett var í Kristján
fyrir sex mánuðum og koma fyrir
nýju röri. Kristján er maður á sex-
tugsaldri, þéttur á velli og vel á
sig kominn. Hann var þegar kom-
inn upp á aðgerðarborðið í hvítum
klæðum og bjó sig undir að gleypa
slönguna sem er forsenda þess að
hægt sé að framkvæma aðgerð
af þessu tagi. Við Kristinn Ing-
varsson Ijósmyndari höfðum
skrýðst blýsvuntum allmyndarleg-
um, svo sem aðrir þeir sem við-
staddir voru. Starfsliðið sem var
við þessa aðgerð voru auk Ásgeirs
þau Jón Guðmundsson læknir,
hjúkrunarfræðingarnir Erla Ósk-
arsdóttir og Ingunn Steinþórsdótt-
ir og Kristín Pálsdóttir röntgen-
tæknir.
Aðgerðin
Byijað var að að gefa sjúklingn-
um svokallaða kæruleysissprautu
sem er blanda af petidiíni og val-
íum. Æð fannst rétt ofan við úlnl-
ið til að stinga í og Kristján bar
sig eins og hetja. Lyfið átti að
hjálpa honum til að finna minna
fyrir aðgerðinni en sjúklingar eru
ekki svæfðir í tilvikum sem þessu.
„Bráðum ferð þú að svífa áleiðis
í draumalandið,“ sagði Ásgeir við
sjúklinginn. Yfir borðinu er stór
röntgenmyndavél, við höfðalagið
er skjár þar sem innan tíðar getur
að líta innyfli Kristjáns. „Ertu
ekki farinn að fínna áhrif,“ spyr
læknirinn. Nei, ekki vill Kristján
viðurkenna það. „Við bætum á
hann,“ segir Ásgeir. „Þetta er
ekki tekið eftir uppmælingu,“ seg-
ir ' sjúklingurinn, orðinn nokkuð
þvoglumæltur. „Nei, en þetta verð-
ur samt að ganga,“ segir læknirinn
og bætir við mér til upplýsingar
„Kristján er stór og mikill maður
og þarf meira petidiín. Síðan er
kok Kristjáns deyft.
Síðan er slöngu, sem er í raun
speglunartæki, rennt niður í kok
sjúklingsins og hann látinn gleypa
hana, það gengur ótrúlega vel.
„Þetta er lagið, þetta er flott,“
segir hjúkrunarfólkið. Það sést vel
á skjánum hvernig slangan þokast
niður í kviðinn og innyflin taka
að sjást eitt af öðru. Þau eru ákaf-
lega rauð og það virðist vera margt
að sjá innan í fólki. Tækið er nú
komið neðst í magann og það þarf
að komast niður í skeifugörn. Það
er spennandi að sjá þá starfsemi
sem fram fer inni í fólki, nú er
komið að gallganginum og það
sést greinilega hvemig gallið drýp-
ur út um gallgangsopið, þrengslin
sem öllu þessu veseni valda eru
aðeins ofar. Kristján er nú orðinn
mjög syfjaður en reynir samt að
hjálpa til að snúa sér á bekknum
eins og fyrir hann er lagt.
, # Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
KRISTJÁN Ólafsson liggur þarna á aðgerðarbekknum en Ásgeir Theodórs læknir og Erla Óskarsdóttir hjúkrunarfræðingur
eru í miðju kafi að fjarlægja plaströr sem fyrr hafði verið sett í gallgöng hans.
GALLBLAÐRA
Speglunartæki
Þrætt í op
gallgangs
HÉR SÉST speglunartækið inni í gallgangi.
Fyrr en varir er rörbúturinn
kominn út, hann er um 7 senti-
metra langur og nokkrir millimetr-
ar í þvermál. Læknirinn tekur til
nýtt og breiðara rör, sem á að
setja inn í staðinn, og nú hefst
baráttan við að koma því á sinn
stað. Enn þarf sjúklingurinn að
gleypa slönguna. Hann kúgast lít-
illega en að því frátöldu gengur
þetta allt eins og í sögu. Nú
sprautar Ásgeir sérstöku skugga-
efni í gallgöngin til þess að sjá
betur hvernig J>au líta út. „Ekki
anda,“ segir Ásgeir og Kristján
hættir umsvifalaust að anda með-
an röntgenmynd er tekin. Sérstak-
ur vír er nú þræddur gegnum
slönguna inn í gallgöngin. Sett er
stærra rör en áður, en það kemur
í ljós að það er of stórt. Allt hefst
því upp á nýtt og annað rör, jafn-
stórt því sem tekið var, er sett inn
í gallgöngin til þess að víkka þau
út. Það tekst vel og fyrr en varir
er gallið farið að leka út um það.
„Allt lítur þetta vel út,“ segir Ás-
geir. Slangan er tekin út og Krist-
ján er kominn vel til meðvitundar
og segir að sér líði bara ágætlega.
Aðgerðin er á enda.
Nýja rörið á að duga í tvo mán-
uði, þá á Kristján að koma í þriðju
aðgerðina af þessu tagi og þá síð-
ustu ef allt fer eins og vænta má.
Eftir aðgerðina er Kristján látinn
jafna sig í tvo tíma. „Við höfum
gefíð honum þokkalegan skammt
af lyfí, hann þarf að jafna sig.
Þetta starf okkar krefst mikillar
samhæfni og samvinnu, það þarf
valinn mann í hvert rúm og og
við höfum góðu fólki á að skipa
hér,“ segir Ásgeir og það virðast
sannarlega vera orð að sönnu.
Brisyangur
Hátækniaðgerðir
á gallgöngum
i
i
i
i
i