Morgunblaðið - 05.01.1997, Síða 3

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 5. JANÚAR 1997 B 3
framlögunum margfalt til baka með drama- tískum sögum og fréttum af sigrum jafnt sem sorglegum viðburðum.
Það var svo loks ' árið 1921 að fyrsti | leiðangurinn komst af stað. Hann var fyrst og fremst könnunar-
Mallory og
fyrstu Everest
leiðangrarnir
ur tvíefldust. Þeir voru sannfærðir um að sig-
ur myndi hafast að lokum, þrátt fyrir að
ekki tækist að slá hæðarmet Nortons í leið-
öngrum 1933, 1935, 1936 og 1938.
Kapphlaupið
hefst
leiðangur og ætlað að
finna færa leið að fjallsrótunum og meta
möguleika til uppgöngu. Lykilmaður í þeim
leiðangri var Leigh Mallory og tókst honum
eftir mikla leit að finna leið að norðaustur-
hlið fjallsins. Mátu leiðangursmenn fjallið
kleift en helstu erfiðleikar voru súrefnisleysi,
kuldi og fádæma hvass vindur og menn ör-
mögnuðust því fljótt. Búnaður þessa tíma var
frumstæður í meira lagi og í augum fjalla-
manna nútímans kann að virðast með ólíkind-
um hvað þessir frumkvöðlar komust þó langt.
Reipi voru þung og óþjál, mannbroddar og
annar klifurbúnaður óburðugur, fatnaður
ófullkominn o.s.frv. En Mallory átti eftir að
tengja nafn sitt sögu Everest og baráttu
manna við það óijúfanlegum böndum. Mallory
var frábær fjallgöngumaður og skólastjóri að
atvinnu. Hann leit á það sem örlög sín að
sigra Everest eða falla sjálfur í valinn. Oft
eru fjallgöngumenn spurðir að því hvað það
sé sem fær þá til þess að hætta lífi og limum
á altari hæsta fjalls jarðar. Mallory
á án efa fleygasta svarið: „Because
it’s tere!“ Gott svar!, en þeir sem
spurðu þá og spyija enn, eru víst
engu nær og verða líklega aldrei.
Fljótlega eftir lok
seinni heimsstyij-
____________________ aldarinnar lokaðist
Tíbet að nýju vegna
hemáms Kínveija og sjálfstæðisbarátta Ind-
veija og borgarastríð urðu til að Bretar höfðu
hægt um sig í nokkur ár. Um 1950 breyttist
hins vegar afstaða Nepals til umheimsins.
Þeir voru skyndilega sem milli steins og
sleggju tveggja stórvelda, Kína og Indiands,
og sáu þann kost vænstan að opna nánast
óþekkt land sitt fyrir erlendum íjallgönguleið-
öngrum. Opnaðist þá aðgangur að öllum
hæstu fjöllum Himalaya og fór þá loks að
draga til tíðinda í sögu háfjallamennskunnar.
Frakkar, Bretar, Svisslendingar og Þjóðveijar
kepptust hatrammlega um að stinga fánum
sínum fyrst þjóða á topp hæstu fjalla heims-
ins. Kapphlaupið snerist um tvö aðalmarkm-
ið. Annars vegar var um að ræða fyrsta 8.000
m fjallið og hins vegar Everest. Á þessum
tíma voru flest þessara fjalla lítt þekkt og
mörg talin ókleif, t.d. K2, Dhaulagiri o.fl.
Leiðirnar að fjöllunum voru einnig langar og
var í mörgum titfellum 1-2 mánaða ferðalög
og gangur að rótum fjallanna. Öllu var til
Voi u Mallory
og Irvine
fyrstir á topp
Everost?
Eftir ann-
an leiðangur
1922 sem
komst hæst
í 8.320 m
hæð, lögðu
Bretar aftur
til atlögu við íjallið með stórum leið-
angri árið 1924. Nú skyldi fjallið
klifið hvað sem það kostaði. Eftir
margra vikna erfiði hafði leiðang-
ursmönnum tekist að koma upp sex
búðum á fjallinu. Einum leiðangurs-
manna, Edward Norton, tókst að
komast í 8.520 m hæð og setja
nýtt hæðarmet á fjallinu, áður en
hann varð frá að hverfa. Þá var
komið að Mallory að fá sitt tæki-
færi. Mikil spenna var meðal leið-
angursmanna um hvern Mallory
myndi velja með sér til fararinnar.
Framyfir marga aðra reyndari leið-
angursmenn valdi Mallory ungan
vélvirkja, Andrew Irvine að nafni,
sem aðeins var rétt Iiðlega tvítug-
ur. Ekki er mönnum fulljóst hvers
vegna Mallory mun hafa valið svo
lítt reyndan mann með sér, en lík-
legt má telja að þar hafi ráðið sú
staðreynd að enginn leiðangurs-
manna var iiprari að eiga við súrefn-
isbúnaðinn, sem hafði verið bilana-
gjarn, auk þess sem Mallory vissi
sem var, að Irvine myndi vart fara
að draga hinar afdrifaríku ákvarð-
anir sínar í efa þegar á hólminn
væri komið. Fjórir Sherpar báru
birgðir með þeim Mallory og Irvine
upp í V. og næstefstu búðir. Daginn
eftir fikruðu þeir sig án aðstoðar
sherpanna áfram upp í VI. búðir í
8.170 m hæð. Daginn sem þeir
lögðu á tindinn, hinn 8. júní, sá
Odell, einn leiðangursmannanna, til
þeirra félaga með kíki rétt neðan
við topp fjallsins í 8.400 m hæð,
þar sem þeir voru enn á uppleið.
Félaga þeirra og vini í neðar í fjall-
inu setti hljóða. Langt var liðið á
dag og ljóst að þeim myndi aldrei
takast að ná toppnum og aftur nið-
ur í efstu búðir fyrir myrkur. Greini-
legt var að Mallory ætlaði sér á
toppinn hvað sem það kostaði, því
enginn vissi betur en hann að útilok-
að væri fyrir þá félaga að lifa nótt-
ina af án skjóls af tjaldi og prímuss
til að bræða vatn. Irvine, blindaður
af aðdáun á hinum mikla fjalla-
manni, fylgdi foringja sínum eftir,
enda eflaust illfær um að snúa við
einn síns liðs, jafnvel þó hann vildi.
Áfram mjökuðust þeir félagar og
innan skamms hurfu þeir sjónum
félaga sinna. Síðar um daginn skall
á bylur... í hugum hinna eftirlifandi
mun alltaf lifa efinn um hvort Mall-
ory og Irvine urðu fyrstir á Ever-
est, eða hvort þeir létust áður en
toppnum var náð. Svarið fæst aldr-
ei, en aftur á móti má velta upp
þeirri heimspekilegu spurningu
hvort ekki verði að klifra bæði upp
og niður til þess að ijall teljist sigr-
að að fullu. Hvað sem því líður lögðu
Bretar ekki árar í bát, þrátt fyrir
sorgleg endalok þeirra félaga, held-
—^7 Mánud./Miðvikud. ! KL. ’ Þriðjud./Fimmtud. KL. Föstudagur KL. Laugardagur
9:00 ' 'Vaxtarmótun II -Sóley I 06:40 '• Morgunleikf.-Ás/A/o/Þór 09:00 Teygjur-Só/ey 09:15 Yfir þröskuldinn- Védis
10:00 Yfir þröskuIdinn-Guðnin \ 09:00 Vaxtarm.l&ll-Só/ey 10:00 Yfir þröskuldinn-Guðrún 10:15 M R L- /ng/ab/'örg
12:00 Gauti-Iokað '<10:30 Yoga-4nna Björns 12:00 Gauti-Lokað 11:00 Yoga-ánna Björns (
12:05 Hádegisþrek-Guðrún 12:00 Gauti-Lo/rað 12:05 Hádegisþrek-Guðrón -* 11:15 Pallar & æl.-Bjargey
13:15 Vaxtarmótun-Só/ey 14:30 60+-lngibjörg (Hefst 15/1) 13:15 Teygjur-Só/ey 12:15 Þrekhringur-A/onn/
14:30 MRL-6/ma 16:30 Vaxtarmótun-Véd/s 14:30 MRL-6/rna 12:15 Karlar 2-Alonni
16:30 Pallar & æf.- Bjargey 16:45 Yoga-Anna laðeins þrið.) 16:30 Pallar & æf.-8/rna
17:30 17:45 Vaxtarmótun-Só/ey Líkamsrækt-6/argey ; ,--17:30 18:00 Vaxtarm./202020-6/'argey Yfirþröskuldinn-Wr/ia/ía 17:30 17:45 Teygjur-Só/ey Pallar -Ásgeir KL Sunnudagur v.
18:30 Pallar II -Ásgeir 18:30 Þrekhringur-/Vonn/ 18:30, - Þrekhringur-A/onn/ 11:45 Púl-Ýms/r
19:00 Yfir þröskuld.-Véás ; 19:00 Þrek/Jazzfunk/97-B/rna 19:30; Karlar l-Nonni
19:30 MRL -Ingibjörg \ 19:30 Palíar & æí.-Guðrún 1 (\
o 20:00 Karlar I -Nonni ; 20:00 Karlar 2-Nonni/Þórhalla l
20:30 Súperbrennsla- Védis ! 20:30 Áfrican Danc e-Uriel Þokkabót áskilur sér rétt til þess að gera
'r'í 21:00 Fun/Fit/Yoga-L/rie/ I Lokaðir tímar breytingar á tímatöflu þessari án fyrirvara.
Barnapössun
GuluPöðog
nuddpott^
UæK\asa\
Vaxtarmótun-202020
Fjölbreyttur tími sem hentar
byrjendum sem lengra komnum.
Bjargey Aðalsteinsdóttir, M.A.
Þrekhringur
Fjör, púl, hiti og sviti.
Jón Halldórsson, iþróttak.
Afgreióslan í Þokkabót

Þær taka vel á móti ykkur
Ceca, Hjördfs og Vallý
SIMI 561-3535

jifil
.
mœ _
m f i