Morgunblaðið - 25.01.1997, Qupperneq 12

12 LAUGARDAGUR 25. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Halldór Ásgrímsson segist svartsýnn á lausn Smugudeilunnar
Hefur miðað aftur á
bak að undanfömu
HALLDÓR Ásgrímsson utanríkisráðherra og Guðbrandur Stein-
þórsson, rektor Tækniskólans, undirrita samstarfssamninginn.
Samstarfssamningur
utanríkisráðuneytis og Tækniskólans
Nemendur til
starfa í sendi-
ráðum Islands
HALLDÓR Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra segist svartsýnni en áður
á að lausn náist í deilunni um veiði-
rétt íslenzkra skipa í Smugunni í
Barentshafí. Ekki sé líklegt að
samningar náist á þessu ári. Hall-
dór segir að afstaða Norðmanna
hafi orðið neikvæðari, sem komi
meðal annars fram í nýlegu svari
norskra stjómvalda til Eftirlits-
stofnunar EFTA (ESA) í Más-mál-
inu svokallaða.
Hörð afstaða í
svari til ESA
Halldór sagði í samtölum við
norska blaðamenn, sem hér voru
staddir fýrr í vikunni vegna vænt-
anlegrar Noregsheimsóknar Ólafs
Ragnars Grímssonar, forseta ís-
lands, að litlar líkur séu á að samn-
ingar náist og íslenzk skip muni
því halda áfram veiðum í Smugunni.
„Þegar ég tók við embætti utan-
ríkisráðherra fýrir hálfu öðru ári
taldi ég að það væri einfalt að leysa
þetta mál. En við höfum ekki náð
árangri. Upp á síðkastið hefur okk-
ur reyndar miðað aftur á bak,“
Ekki tókst
aðná
bílflakinu
EKKI tókst í gærdag að ná upp
bifreiðinni sem vindhviða feykti
í fyrradag fram af Óshlíð og
endaði á hvolfi í fjöruborðinu
40-50 m neðar. Eins og sjá má
er Toyota HiAce bifreiðin gjör-
ónýt og ekki er að furða að bíl-
stjórinn, Valdimar Lúðvík Gisla-
son sérleyfishafi sem slapp með
mar og skrámur úr þessari lífs-
reynslu, hafi þakkað Guði fyrir
að líf sitt.
hefur Aftenposten eftir utanríkis-
ráðherra.
Halldór sagði í samtali við Morg-
unblaðið að fýrsta árið í sinni ráð-
herratíð hefði náðst nokkur árangur
í Smugudeilunni. „Síðan hefur þetta
heldur gengið til baka. Það má til
dæmis nefna í því sambandi við-
brögð norskra yfirvalda við fýrir-
spurnum Eftirlitsstofnunar EFTA,
þar sem kom fram mjög hörð af-
staða. Það hefur ekkert gerzt að
undanfömu, sem gefur mér tilefni
til bjartsýni," segir Halldór. í svari
sínu til ESA telja Norðmenn ísland
eiga lítinn sem engan rétt til veiði-
heimilda í Barentshafí út frá þjóða-
rétti.
Halldór segist munu hitta Bjorn
Tore Godal, utanríkisráðherra Nor-
egs, á utanríkisráðherrafundi Norð-
urlanda í byrjun febrúar og jafn-
framt ræða við norsk stjórnvöld er
hann fylgir forseta íslands til Nor-
egs síðar í mánuðinum. „Það hefur
verið gott samband á milli okkar
Godals og ég er fullviss um vilja
hans til að ljúka þessu máli. Hann
lítur á það með sama hætti og ég,
að þetta sé óheppilegt mál, sem
skaði samskipti þjóðanna til lengri
tíma litið og komi í veg fyrir mikil-
vægt samstarf á öðrum sviðum, sem
sé miklu stærra mál fyrir báðar
þjóðir,“ segir utanríkisráðherra.
Aðspurður hvað standi í vegin-
um, fýrst ráðherrarnir séu báðir
þessarar skoðunar, segist Halldór
ekki ætla að leggja mat á það. „Eg
er bara að lýsa því að engin niður-
staða hefur fengizt. Ég reyni að
leggja mat á málið með sem rétt-
ustum hætti, án tillits til þess sem
ég hef sagt áður,“ segir hann.
Forsetinn segist
vonast eftir lausn
Norskir blaðamenn_ heimsóttu
einnig forseta íslands, Ólaf Ragnar
Grímsson, fyrr í vikunni. í viðtali
við Aftenposten segist forsetinn
telja að Norðmenn hafí „lítinn skiln-
ing á hvað fiskurinn þýði fyrir ís-
land.“
„Fiskurinn er grundvöllur efna-
hagslegs _og pólitísks sjálfstæðis
íslands. Ég hafði vonað að við
gætum fundið lausn áður en ég kem
til Noregs í opinbera heimsókn í
febrúar,“ segir Ólafur Ragnar.
í GÆR var undirritaður samstarfs-
samningur milli utanríkisráðuneytis-
ins og Tækniskólans. Framvegis
munu tveir nemendur sem eru að
ljúka B.Sc-prófi í útflutningsmark-
aðsfræði í skólanum fá að starfa í
einn mánuð í einhveiju af sendiráði
íslands erlendis. Störfin eru launa-
laus, en ráðuneytið veitir tvo styrki
að upphæð 50 þúsund krónur hvor.
Jafnframt munu tveir hópar nem-
enda á sama sviði vinna að markaðs-
athugun fyrir viðskiptaskrifstofu
ráðuneytisins.
Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra segist búast við góðum ár-
angri af samningnum. „Ég held að
þessi samningur hagnist báðum,
enda er það merki góðra samninga.
Ég býst við raunverulegum afrakstri
af vinnu nemendanna. Ég vil ekkert
fullyrða um hvort þetta gefi forgang
til starfa hjá ráðuneytinu síðar, en
nemendurnir munu óneitanlega
hljóta ákveðna innsýn í störf þess.“
Námsbraut í útflutningsmarkaðs-
fræði var stofnuð árið 1992. Hún
er eins árs framhaldsnám fyrir þá
sem lokið hafa tveggja ára námi á
markaðssviði á iðnrekstrarbraut.
Tengsl námsins við atvinnulífið eru
mikil og brautin er sú eina sinnar
tegundar hér á landi. Nemendur
menntast meðal annars í markaðs-
málum, alþjóðlegum rétti og sam-
skiptum og geta unnið að því að
koma íslenskum vörum og þjónustu
á framfæri erlendis.
Býst við miklum áhuga
Nemendurnir tveir sem eiga að
starfa fyrir ráðuneytið verða valdir
á þessu misseri og fara utan í sum-
ar. Utanríkisráðuneytið mun meta
hvar þeirra verður helst þörf. Guð-
brandur Steinþórsson, rektor Tækni-
skólans, segist búast við miklum
áhuga. „Ég býst við að mun fleiri
muni sækja um en komast að. Sam-
starf við utanríkisráðuneytið hefur
verið að þróast, meðal annars hafa
starfsmenn þess sumir komið að
kennslu í útflutningsmarkaðsfræði
og í einstökum tilfellum tekið þátt
í mati á verkefnum nemenda. Með
þessum samningi getum við nýtt enn
betur þá þekkingu sem til er í ráðu-
neytinu á þessu sviði.“
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörnsson
Vinnuveitendur og verkalýðsfélög sammála um að viðræður um kjarasamninga þokist ekki
Formaður Dagsbrúnar
spáir átökum að óbreyttu
VINNUVEITENDUR og viðsemj-
endur eru sammála um að ekkert
þokist í viðræðum þeirra um kaup
og kjör. Hvorir saka hina um að
ganga ekki af heilindum til viðræðna.
„Þetta var ömurlegur fundur og
ég tel að við séum á upphafsreit í
þessum viðræðum,“ sagði Halldór
Bjömsson, formaður Dagsbrúnar,
að loknum fundi hjá Ríkissáttasemj-
ara í gær.
„Ef menn fást ekki til að setjast
niður og ræða okkar kröfur fer þetta
ekki nema á einn veg. Ég heid að
febrúar líði ekki öðruvísi en það
komi til einhverra átaka ef maður
fer ekki að eygja einhvern lífsneista
í þessum viðræðum," sagði Halldór
þegar hann var beðinn um mat á
stöðu og horfur í viðræðunum.
Sveitarfélögin
annað mál
Hann sagði ólíku saman að jafna
að sitja fund með samninganefnd
sveitarfélaganna í Ráðhúsi Reykja-
víkur í gær en þar var samþykkt
að fresta því um viku að vísa málum
til sáttasemjara og halda áfram
þeirri vinnu sem hafín er og snertir
að sögn Halldórs önnur atriði en
launaliði. „Þar taka menn það alvar-
lega að vera í samningaviðræðum,"
segir hann. „Vinnuveitendur eru
fastir í því að bjóða okkur tíkall á
tímann og fyrirtækjasamninga.
Annað sé ekki á dagskrá. Málið er
á upphafsreit."
„Okkur fínnst í raun og veru grát-
legt að við skulum ekki hafa fengið
efnislegar viðræður við verkalýðs-
hreyfinguna um okkar tillögur um
fyrirtækjaþátt kjarasamninganna
frá því í desember," sagði Þórarinn
V. Þórarinsson, framkvæmdastjóri
VSI, eftir samningafundi gærdags-
ins.
Þórarinn segir að sjónarmið varð-
andi persónubundna ráðningar-
samninga og almennan þátt og fyr-
irtækjaþátt samninganna hafí verið
uppi á borðinu. Dagsbrúnarmenn
hafi í gær tekið undir sjónarmið
verkalýðsféiaganna sem hafí leitað
til dómstóla til að fá staðfest að
ekki sé unnt að breyta persónu-
bundnum ráðningarsamningum í
kjarasamningum stéttarfélaga.
„Þeir telja t.d. óheimilt að lækka
samningsbundna yfírvinnu á móti
taxtahækkun nema á undan fari
uppsögn á ráðningarsamningi.
Tvískinnungur
í kröfugerð
„Okkur fínnst það auðvitað frá-
leit staða ef verkalýðsfélögin eru í
reynd að kalla eftir því að fyrirtæk-
in segi upp sínum starfsmönnum til
að færa þessar persónubundnu
greiðslur inn í kauptaxtann. Þetta
sýnir mjög glöggt þennan vanda og
tvískinnunginn í þessari kröfugerð,"
sagði Þórarinn og vísaði þar til
krafna stéttarfélaganna um að taxt-
ar verði færðir að greiddu kaupi.
Þórarinn sagði að stéttarfélög og
vinnuveitendasamtök væru ekki að-
ilar að persónubundnum ráðning-
arsamningum. Aðilar þeirra samn:
inga séu inni í fyrirtækjunum. VSÍ
vilji lenda almennum kjarasamning-
um með því að byggja á framhalds-
vinnu inni í fyrirtækjunum þar sem
hægt verði, ef aðilar málsins vilji,
að breyta launakerfunum þannig
að fastakaup hækki á kostnað auka-
greiðslna.
Ekki vaktaálag
Aðspurður hvað felist í kröfum
Dagsbrúnar um aðlögun taxta að
greiddum launum, sagði Halldór
Björnsson, formaður Dagsbrúnar,
að þar væru menn að tala um að
skoða þá leið að taka ýmsar sporsl-
ur inn í kaupið. „Það getur allt kom-
ið til greina í því sambandi nema
vaktaálag eða vaktaskiptagjöld. Það
er vonlaust að það gæti gengið,“
sagði hann. „Við höfum sagt sem
svo að við erum tilbúnir til að skoða
þetta en en það þýðir að við þurfum
að eiga samstarf við okkar félags-
menn til þess að fá þá til að sætta
sig við að hluti af þeirra launahækk-
un komi fram á þennan hátt.“ Hall-
dór sagði að þessi mál hefðu verið
rædd á fundum i félaginu.
Aðspurður hvað hann telji að
kröfur Dagsbrúnar hafi í för með
sér mikla aukningu á launakostnaði
fyrir fyrirtæki sagði Halldór Björns-
son ljóst að ef verið væri að ræða
um beinar kauphækkanir væri talan
um 40%. „Ef allt annað er þá óbreytt
og engu má breyta í þjóðfélaginu.
Þá erum við í erfíðum málum, ég
viðurkenni það.“
44% taxti, 4-6% hækkun
íjarðgöngum
Halldór sagði að við samninga
sem gerðir voru við jarðgangagerð
nýlega hafi verið farin sú leið að
bæta við taxta ýmsum sporslum.
Bilið á almennum töxtum og töxtum
við vinnu í jarðgöngum væri nú
u.þ.b. 44% en kauphækkun sú sem
verkamenn hefðu fengið vegna
samningsins hefði verið 4-6%.
Persónubundnir
samningar
Aðspurður um afstöðu til máls-
höfðunar verkalýðsfélagsins Sleipn-
is til þess að fá viðurkenningu á að
óheimilt sé að skerða persónubundin
ráðningarkjör með kjarasamningi
og hvort hann teldi að persónu-
bundnir ráðningarsamningar
mundu falla að aðlögun kauptaxta
að greiddum launum sagðist Halldór
telja það mál Sleipnis „svolítið
furðulegt. Ef við gerðum samninga
um þessi mál væri mjög erfitt fyrir
stéttarfélög að sækja slíkar greiðsl-
ur til baka til dómstóla án þess að
missa trúverðugleika. Hins vegar
gæti ég e.t.v. sem einstaklingur
reynt að sækja til dómstóla það sem
ég tel minn rétt.“
Halldór sagðist t.d. telja að vafí
léki á að stéttarfélag gæti ógilt
samning sem einstaklingur hefði
gert við vinnuveitanda sinn um
ákveðna greiðslu fyrir óunna yfír-
vinnu. Öðru máli gilti ef um starfs-
hóp væri að ræða og samið væri
með samþykki hans. Einstaklings-
bundnir samningar væru hins fátíð-
ir innan Dagsbrúnar þótt þeir þekkt-
ust.