Morgunblaðið - 18.02.1997, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 18. FEBRÚAR 1997 35
AÐSEIMDAR GREINAR
irlif borgarínnar verður
FLUGLEIDIR
P.e'í

vbcna
vtva'
ibo%*

Tilboð 20% afsláttur
Verð frá kr. 2.450.
Sníðum þær í gluggann þinn.
Z-BRAUTIR OG GLUGGATJÖLD,
FAXAFENI 14, SÍMI 533 5333.
erð frá 10.030
var mjög Q'allað um hugsanleg áhrif
hvalveiða á markaði okkar, jafnt á
sviði vöruútflutnings og ferðaþjón-
ustu. Fróðlegt er þess vegna að rifja
upp hvað menn höfðu þá fram að
færa um samspil ferðaþjónustu og
hvalveiða hér við land. I skýrslunni
er kafli um þessi mál þar sem með-
al annars segir orðrétt:
„Fulltrúi Ferðamálaráðs taldi að
umtal í kjölfar úrsagnar íslands úr
Alþjóðahvalveiðiráðinu gæti jafnvel
Auðvitað hefjum
við hvalveiðar
eflt ferðaþjónustu hérlendis. Fjölg-
un ferðamanna hingað til lands á
undanförnum árum benti til þess
að umræða fyrri ára um hvalveiði-
mál hafí síst skaðað ísland sem
ferðamannaland. Vísbendingar
væru jafnvel til um hið gagnstæða“.
Þetta sögðu menn þá og reynsla
Norðmanna bendir til þess að þetta
sé rétt mat.
Tölurnar tala líka sínu máli. Á
sama tíma og við stunduðum hval-
veiðar í visindaskyni á árunum 1985
til 1989 heyrðust fréttir af mótmæl-
um ýmissa aðila erlendis gegn okk-
ur. Engu að síður fjölgaði komum
erlendra ferðamanna hingað til
lands um þriðjung á þessUm tíma.
Er hægt að kaupa sér frið?
Það er mikill misskilningur ef
menn ætla að hægt sé að kaupa
sér frið með því að gefa eftir gagn-
vart andstæðingum hvalveiða.
Þvert á móti má búast við að þeir
fínni sér einfaldlega nýtt viðfangs-
efni, eins og þegar eru farin að sjást
dæmi um. Stöðvun fiskveiða af
ýmsum toga er nú orðin krafa
sumra slíkra samtaka og því miður
finnast dæmi um mikinn árangur
þeirrar baráttu. Ætla menn þá enn
að reyna að kaupa sér frið með því
að gefa eftir? Eigum við til dæmis
að láta af togveiðum, eða netaveið-
um, til þess að þóknast slíkum öfl-
um? Hvar hyggjast menn eiginlega
láta staðar numið?
Höfundur er formaður stjórnar
Fiskifélags íslands og
alþingismaður.
Á ÞESSU vori er
nauðsynlegt að niður-
staða fáist um hval-
veiðar íslendinga.
Nefnd sem hefur verið
að störfum um þessi
mál er að skila af sér
og forsendur til
ákvörðunartöku þess
vegna ljósar. Það hefur
lengi verið yfirlýstur
vilji íslendinga að hefja
hvalveiðar, enda mæla
öll vísindaleg og efnis-
leg rök með því.
Í umræðu um um-
hverfismál ber mjög
hátt hugtakið sjálfbær
þróun. Með því er átt
við „að þörfum núverandi kynslóða
sé mætt án þess að það skerði
möguleika komandi kynslóða“, eins
og segir í skýrslu hinnar heims-
þekktu Brundlandnefndar. Kjarni
þessarar hugsunar er þess vegna
sá að nýta auðlindir heimsins af
Fríður verður ekki
keyptur með því að láta
undan andstæðingum
hvalveiða. Einar Guð-
finnsson telur að þá
fínni þeir sér bara ný
viðfangsefni.
skynsemi, almenningi til hagsbóta,
en án þess að skerða framtíð-
armöguleikana. Þar með er þjóðun-
um ekki einungis gefinn réttur,
heldur ekki síður lögð sú skylda á
herðar að nýta auðlindirnar. Eðli-
legur þáttur í nýtingu auðlinda
Hvalveiðar eru þess vegna ofur
eðlilegur þáttur í því að nýta auð-
lindir hafsins. Þær eru í samræmi
við þessi sjónarmið, eins og marg-
oft hefur verið sýnt fram á og raun-
ar staðfest á alþjóðlegum vett-
vangi. Sjálfum er mér í fersku minni
ályktun um sjávarútvegsmál sem
samþykkt var á vettvangi Alþjóða-
þingmannasambandsins þar sem
sátu fulltrúar meira en eitt hundrað
þjóðþinga, en þar var samhljóða
fallist á tillögu af því tagi sem við
fulltrúar íslands fluttum.
* Það er því enginn vafi á því
að við höfum rökin með okkur og
við berjumst fyrir heiðarlegum mál-
stað þegar við viljum hefja skyn-
samlegar hvalveiðar að nýju.
Tekið undir vopnaglamur
öfgahópa
Þess vegna hefur það komið
nokkuð á óvart að skyndilega fara
að heyrast úrtöluraddir, sem vara
við því að við nýtum okkar auðlind-
ir, eins og við teljum skynsamleg-
ast og vísindamenn eru sammála
um að sé óhætt. Allt í einu kveðja
sér hljóðs hjáróma raddir sem telja
að auðlindanýtingin eigi ekki að
lúta lögmálum sjálfbærrar nýting-
ar, eins og þó er almenn samstaða
um á meðal þjóða heimsins, heldur
eigi að taka mið af vopnaglamri
öfgahópa í nafni umhverfisvernd-
ar.
Sjónarmið af
bandarískum
fiskmarkaði
Á afar fróðlegum
fundi samtakanna
Sjávarnytja þann 8.
febrúar síðastliðinn
komu fram athyglis-
verðar upplýsingar.
Meðal ræðumanna var
Bruce R. Galloway,
stjórnarformaður Art-
hur Treachers þriðju
stærstu skyndibita-
kveðju á sviði fiskrétta
í Bandaríkjunum. Hans
sjónarmið var skýrt.
Fiskkaupendur í
Bandaríkjunum eru að leita eftir
góðri vöru á hagstæðu verði. Þeir
spyija um verð eða gæði, en ekki
hvort þjóðin sem framleiðir vöruna
veiðir hval, eða stundar einhveija
aðra iðju. Aðspurður kvaðst hann
ekkert sjá úr reynslu sinni við fisk-
sölu í Bandaríkunum hingað til, sem
gæfi til kynna að menn ættu að
óttast í íslenskum sjávarútvegi þó
hvalveiðar hæfust að nýju.
Norskur út-
flutningur jókst -
ferðaþjónustan efldist
Fulltrúi norska útflutningsráðs-
ins, Helge Lund, greindi frá reynslu
Norðmanna. Hvalveiðar þeirra
höfðu varla nokkur neikvæð áhrif
á útflutning þeirra á öðrum sviðum.
Þvert á móti jókst útflutningurinn
og gjaldeyristekjur af ferðaþjónustu
uxu alveg sérstaklega.
Þetta er sú reynsla sem við getum
byggt okkar ákvarðanir á. Annars
vegar upplýsingum af okkar þýð-
ingarmikla Bandaríkjamarkaði og
hins vegar frá hinum norsku ná-
grönnum okkar. Þar ber allt að
sama brunni.
Ekki vantaði það að menn spáðu
illa fyrir Norðmönnum er þeir hófu
hvalveiðarnar. Ferðaþjónustan átti
að hrynja og útflutningurinn að
stórtapa. Ferðamálafrömuðir þótt-
ust sjá allt svart framundan og
ályktuðu um það eins og Ferða-
málaráð hér á landi glaptist til að
gera á dögunum. Reynslan hefur
sýnt að þeir höfðu algjörlega á
röngu að standa. Fulltrúi norska
útflutningsráðsins sagði enda á
fyrrnefndum fundi að þessi mál
væru ekki lengur rædd (non-issue).
Svo rækilega hefði komið í ljós að
hvalveiðarnar hefðu ekkert skaðað
útflutning og ferðaþjónustu, eins
og heimsendaspámennirnir þóttust
þó sjá fyrir.
Það er einkar athyglisvert að
aðsókn í hvalaskoðunarferðir frá
Noregi jókst um heil 40 prósent í
fyrra, á sama tíma og Norðmenn
sættu aðkasti frá umhverfishópum
fyrir hvalveiðar sínar ....gæti
jafnvel eflt ferðaþjónustuna“.
í þessu sambandi er nauðsynlegt
að geta þess að þetta er alls ekki
í fyrsta sinn sem menn velta fyrir
sér áhrifum hvalveiða á útflutning
og ferðaþjónustu. Á árinu 1991
starfaði nefnd undir formennsku
undirritaðs, sem var ætlað að yfir-
fara ýmsa þætti er lutu að hugsan-
legri úrsögn íslands úr Alþjóðahval-
veiðiráðinu. í starfí nefndarinnar
EinarK.
Guðfinnsson