Morgunblaðið - 12.03.1997, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 12. MARZ 1997 9
FRÉTTIR
„Orðið einræktun
gefur vísbendingu
um innihaldið“
ORÐIN einræktun og klónun hafa
um nokkurt skeið verið notuð í erfða-
fræði plantna til að lýsa því þegar
nákvæm eftirmynd er gerð af frumu
eða lífveru, að sögn Hálfdans Ómars
Hálfdanarsonar líffræðings, en eftir
umfjöllun fjölmiðla um einræktuðu
eða klónuðu kindina Dolly síðustu
vikur hafa margir velt vöngum yfir
uppruna og merkingu þessara orða.
I íslensku alfræðiorðabókinni frá
árinu 1990 má fínna bæði þessi orð
og hafa þau þar nákvæmlega sömu
merkingu. Þar er sagt að klónun eða
einræktun þýði kynlausa fjölgun líf-
vera þar sem öll afkvæmi hljóti ná-
kvæmlega eins arfgerð. Sem dæmi
er nefnt rótarskot jarðarbeija-
plantna. Þar er ennfremur sagt frá
því að unnt sé að rækta heilar plönt-
ur upp af stökum frumum í vefja-
rækt en að klónun dýra hafí reynst
erfiðari, en þó hafi tekist að ná fram
klón ýmissa frumstæðra dýra, til
dæmis froska.
Að sögn Hálfdans er aðferðin við
að klóna eða einrækta kölluð klónun
eða einræktun og út fæst einræktin,
klónið eða klónninn, en hann hefur
bæði heyrt talað um klón í karlkyni
og hvorugkyni; eitt klón eða einn
klónn. „Ef maður ætlar til dæmis
að klóna ösp sker maður hana niður
Dolly.
í eitt hundrað búta og þá fær maður
eitt hundrað klón,“ segir hann.
Ari Páll Kristinsson málfræðingur
segir að orðið klón sé aðlagað töku-
orð og tekið beint frá enska orðinu
„clone“. „Það stenst hins vegar allar
orðmyndunarkröfur og því ekki
ástæða til þess að hafa neitt á móti
því,“ segir hann.
A hinn bóginn hefur orðið klónun
ekki þann eiginleika margra ís-
lenskra nýyrða að hafa í sér fólgnar
ýmsar vísbendingar um innihaldið,
að sögn Ara. „Orðið einræktun hefur
þennan kost, því það vita allir hvað
„ræktun“ þýðir og „ein“ bendir til
þess að það sé verið að búa til eitt-
hvað eins,“ segir hann.
ftalskar vordragtir og stakir jakkar
á frábæru verði
Hverfisgötu 78 Sími 552 8980.
sencling
Kjólar • Blússur • Pils
Sundbolir • Inniskór
Hverfisgötu 50, sími 551 5222
Þingsályktunartillaga um Alþjóðahvalveiðiráðið
Islendingar fari inn aftur
ÞRÍR þingmenn Þingflokks jafnað-
armanna hafa lagt fram þingsálykt-
unartiilögu um að íslendingar gangi
aftur í Alþjóðahvalveiðiráðið. Flutn-
ingsmenn telja að möguleikar á að
heija hvalveiðar að nýju séu meiri ef
íslendingar eru innan ráðsins en utan.
Þeir vísa í því sambandi til reynslu
Norðmanna og Japana, sem eru innan
ráðsins en stunda samt hvalveiðar.
Þá benda þeir á að aðildarlöndum
ráðsins sé bannað að kaupa hvalaaf-
urðir af ríkjum utan þess. Því væri
útilokað að selja Japönum afraksturinn
af veiðunum við núverandi aðstæður.
Þingmennirnir segja rökin fyrir
því að standa utan ráðsins léttvæg
orðin því að íslendingar verði hvort
eða er að taka sínar ákvarðanir með
tilliti til þeirrar stefnumótunar sem
þar fer fram. „Við erum bundin af
ákvörðunum ráðsins hvort sem við
erum utan þess eða innan. Möguleik-
ar okkar til að hafa áhrif á þá stefnu-
mótun eru mestir ef við eigum þar
sæti,“ segir í greinargerð með þings-
ályktunartillögunni.
ATT ÞU NÆSTA LEIK M EÐ
SPARISKIRTEININ ÞIN?
jÖRIN
Með endurskipulagningu allra flokka spariskírteina og breytingu þeirra í markflokka,
hefur lokagjalddaga spariskírteinanna í töflunni verið flýtt.
Kannaðu hvort þú eigir þessi skírteini
og hafðu þá samband við Lánasýslu
ríkisins sem fyrst og fáðu alla aðstoð
við að tryggja þér ný spariskírteini í
markflokkum með sérstökum skiptikjörum.
Vertu áfram í örygginu!
12.
MA R c
r
RAUÐIR FLDKKAR S PARIS Kl RTEI N A
Uppsagnartlokkar til endurfjármögnunar i markflokka
Flokkur Nafnvextir Lokagjalddagi
SP1984 II 8.00% 10. 03. 1997
SP1985 IIA 7,00% 10.03. 1997
SP1984 III 8,00% 12. 05. 1997
SP1986 H4A 7,50% 01. 07. 1997
SP1985 IA 7,00% 10. 07. 1997
SP1985 IB 6,71% 10. 07. 1997
SP1986 I3A 7,00% 10. 07. 1997
SP1987 I2A 6,50% 10. 07. 1997
SP1987 I4A 6,50% 10. 07. 1997
LANASYSLA RIKISINS
Hverfisgata 6, 2. hæð, sími 562 6040
Utboð ríkisverðbréfa • Sala • InnlauSN • Askrift