Morgunblaðið - 24.04.1997, Qupperneq 8

8 FIMMTUDAGUR 24. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÉG HEF ekkert með svona dót að gera, ég flýt á trélöppinni góði . . .
Stjórnartillaga á 38. þingi BSRB sem hefst í dag
Sameiginlegt þing launþega-
samtaka um skipulagsmál
MEÐAL stærstu mála sem fjallað
verður um á 38. þingi BSRB, sem
hefst í dag, er tillaga frá stjórn
bandalagsins um að verkalýðshreyf-
ingin i landinu hefji sameiginlega
vinnu við skipulagsmál sín en nokk-
ur umræða hefur verið að und-
anfömu um hugsanlega sameiningu
BSRB og ASÍ.
í tillögunni eru samtök launafólks
hvött til að endurmeta skipulags-
form sitt frá grunni, með það fyrir
augum að efla og bæta samstöðu
launafólks, og er lagt til að boðað
verði til sameiginiegs þings, þar sem
saman komi fulltrúar allra helstu
samtaka launafólks á íslandi. Þar
verði fjallað um hvernig launafólks
geti orðið samstíga til framtíðar.
Kosning um embætti
varaformanns
Þing BSRB hefst í dag með ávarpi
gesta en það stendur fram á sunnu-
dag. Gestafyrirlesarar á þinginu
verða Ólafur Ólafsson landlæknir
og Guðlaug María Bjarnadóttir,
leikari og kennari. Ólafur flytur fyr-
irlestur á föstudag og nefnist hann
Heilbrigðisþjónusta: Skipulag og
árangur í nútíð og framtíð. Guðlaug
María fjallar í fyrirlestri sínum á
laugardag um réttindi langveikra
barna og foreldra þeirra.
Auk afgreiðslu þingmála fer fram
kjör stjómar á sunnudag. Nokkrir
fulltrúar munu hverfa úr stjórn og
er búist við nokkrum kosningaátök-
um, skv. upplýsingum blaðsins,
meðal annars um embætti annars
tveggja varaformanna BSRB en
ljóst er að Ragnhildur Guðmunds-
dóttir, fyrrv. formaður Félags ís-
lenskra símamanna, mun láta af
varaformennsku á þinginu.
Léleg grásleppuveiði í Skjálfandaflóa
Mikið af hnísu
í netunum
Lundinn
sestur upp
LUNDINN er sestur upp. Vanalega
gerist þetta milli 15. og 20. apríl
og fuglinn brá ekki út af venjunni
í ár. Fyrstu fuglarnir tóku að sjást
á landi rétt fyrir helgina.
Lundinn flytur af hafinu í holur
sínar til að hreinsa þær og hefja
undirbúning varpsins. Má segja að
tilhugalífið hafí staðið hæst að und-
anfömu en varp hefst um 20. maí.
Fyrstu dagana staldrar lundinn
stutt við í landi, kemur á kvöldin
og lítur í holur sínar en lengir viðver-
una síðan smám saman. Lunda-
byggð er einkum þar sem gróið er
og sæmilegur jarðvegur fyrir holur,
en þannig háttar víða í Vestmanna-
eyjum. Lundinn heldur síðan til hafs
með haustinu þegar hann hefur
komið pysjunni á legg, síðast í ág-
úst eða fyrst í september.
MIKIÐ er af hnísu í Skjálfandaflóa
og hafa smábátasjómenn á grá-
sleppuveiðum ekki farið varhluta af
því. Töluvert af hnísu flækist í grá-
sleppunetin og veldur skemmdum á
þeim. Verst er ástandið vestan meg-
in í flóanum, undir Kinnafjöllum.
Loðna hefur komið inn á Skjálf-
andaflóa í töluverðum mæli og fyrir
vikið hefur hnísan fylgt í kjölfarið
í ætisleit. Héðinn Helgason, trillu-
sjómaður á Húsavík, segist hafa séð
allt að 50-100 hnísur í hnapp en
þær séu reyndar um allan flóa.
Hann segir mjög slæmt að fá þessa
stóru skepnu í netin og hún valdi
töluverðum skemmdum á þeim.
„Ég er búinn að fá einar 12
hnísur í netin hjá mér en það þykir
víst lítið. Þetta er frekar óþægilegt
þar sem ég er einn á frekar litlum
bát. Hins vegar er eitthvað um að
menn komi með hnísurnar að landi,
spikið er notað í hákarlabeitu og
margir hirða kjötið til matar,“ sagði
Héðinn.
Hrefna sést
á Skjálfanda
Hrefna er farin að sjást á Skjálf-
andaflóa og þá kom steypireyður inn
á flóann í síðustu viku, eins og fram
hefur komið. Þá segist Héðinn aldr-
ei hafa séð jafnmikið af svartfugli
á þessum árstíma og nú.
Um 15 bátar stunda grásleppu-
veiði frá Húsavík og Flatey og seg-
ir Héðinn að vertíðin hafi verið léleg
það sem af er og heldur lélegri en
í fyrra.
Smávörur
Ljósakrónur
Full búð af fallegum vörum
Antik munir, Klapparstíg 40, sími 552 7977
Hættir sem formaður Blindrafélagsins
Brýnt að efla rafræna
útgáfu á lestrarefni
RAGNAR R. Magn-
ússon, sem hefur
verið formaður
Blindrafélagsins, sam-
taka blindra og sjón-
skertra á íslandi, í tíu ár,
hættir formennsku í dag.
Á aðalfundi félagsins,
sem haldinn verður í dag,
verður kosinn nýr for-
maður og eru þrír menn
í framboði, Halldór S.
Guðbergsson, Helgi Hjör-
var og Ómar Stefánsson.
— Hvers vegna ertu
að hætta formennsku?
„Helsta ástæðan er
persónuleg, en ég tel
einnig farsælt fyrir félag
eins og Blindrafélagið að
skipta um forystu reglu-
lega. Mér finnst þó að
hvorki eigi að líða of lang-
ur né of skammur tími
milli þess sem skipt er um menn
í forystu. Tíu ár er ágætur tími
og ég kveð sáttur.“
— Hver var staða félagsins
þegar þú tókst við formennsku?
„Þá var fjárhagsstaða vinnu-
stofu Blindrafélagsins fremur
bágborin og eitt af fyrstu verkefn-
um sem þá lágu fyrir að styrkja
hana fjárhagslega. Vinnustofan
var stofnuð 1941, en hörð sam-
keppni hefur gert reksturinn erf-
iðan. Starfsemin er mikilvæg, því
þarna fá blindir og sjónskertir
vinnu, auk þess sem þeir fá þjálf-
un sem getur skipt þá miklu máli.
Reksturinn er nú traustur.
Við höfum reynt að halda uppi
fjölbreyttu félagslífi í Blindrafé-
laginu og skipuleggja margvísleg
námskeið, t.d. fyrir þá sem eru
að missa sjón eða hafa nýlega
misst hana.“
Ennfremur nefnir Ragnar sam-
býli fyrir blinda og sjónskerta,
sem opnað var í Stigahlíð í
Reykjavík fyrir nokkrum árum.
„Þar búa nú fímm manns, en rík-
ið rekur sambýlið á sama grund-
velli og önnur sambýli. Einnig er
vert að geta hlutdeildar okkar í
hjúkrunarheimilinu Eir í Reykja-
vík, sem borgin rékur að mestu
leyti, en þar er nú sérstök deild
með aðgengi fyrir blinda og
sjóndapra sjúklinga."
Ekki ýta blindum
inn í bíl
Ragnar R. Magnússon
► Ragnar R. Magnússon hefur
verið formaður Blindrafélags-
ins í áratug en lætur af for-
mennsku í dag. Hann fæddist í
Hólmahjáleigu í Austur-Land-
eyjum 11. júní 1944. Ársgamall
fluttist hann að Selfossi, þar
sem hann ólst upp og hefur
hann búið þar síðan. Ragnar
gekk i Samvinnuskólann og út-
skrifaðist þaðan árið 1964.
Hann starfaði hjá Landsbanka
íslands til ársins 1975, er hann
hélt til Finnlands og lærði
sjúkranudd. Hann hefur unnið
sem sjúkranuddari síðan og
vinnur nú á endurhæfingadeild
Sjúkrahúss Suðurlands. Eigin-
kona hans er Guðleif Sveins-
dóttir og eiga þau tvö uppkom-
in börn.
— Geturðu nefnt dæmi um
hvernig hægt er að aðstoða blinda
eða sjóndapra?
„Ef verið er að fylgja blindum
yfir götu er til dæmis gott að sá
blindi haldi í upphandlegg
fylgdarmanns sins. Sé verið að
fylgja honum í bíl er betra að
setja hönd hans á opna bílhurð
og leyfa honum síðan að setjast
sjálfum í bílinn í stað þess að ýta
á eftir honum inn í ---------------------
bílinn, eins og manni Hljóðmerki
gæti dottið í hug.“ wantar við
— Fyrir nokkrum
árum fóru blindir og
sjónskertir að nota
vélrænan talbúnað fyrir tölvur,
umferðarljós
máli, en þar fást bækur, blöð og
tímarit á hljóðsnældum. Safnið er
ríkisrekið og mjög margir notfæra
sér útlánaþjónustu þess, enda er
þar gott og fjölbreytt úrval lestr-
arefnis, þar sem allir geta fundið
eitthvað við sitt hæfi.“
— Hvernig er endurhæfingu
háttað?
„Sjónstöð íslands tók til starfa
um svipað leyti og ég varð formað-
ur Blindrafélagsins, en starfsemin
hefur þróast verulega á síðasta
áratug. Sjónstöðin er ríkisrekin
og auk þess sem þar er hægt að
fara í sjónpróf er boðið upp á þjálf-
un fyrir blinda, meðal annars
kennslu í að nota hvíta stafinn.
Einnig eru blindum og sjónskert-
um kenndar ýmsar athafnir dag-
lega lifsins, hvernig þeir geta
hugsað um heimili sitt, unnið í
eldhúsi og þess háttar þrátt fyrir
sjóndepru eða blindu."
- Hvernig viltu að búið verði
að blindum og sjónskertum eftir
tíu ár?
„Þá verður vonandi fjölbreytt-
---------- ari endurhæfing fyrir
blinda og sjónskerta.
Rafræn útgáfa á hvers
kyns efni verður vænt-
anlega miklu mark-
vissari og fjölbreyttari
olli það ekki straumhvörfum?
„Jú, sannarlega. Fyrir nokkrum
árum fórum við að beita okkur
fyrir aukinni tæknivæðingu í upp-
lýsingamiðlun til blindra og sjón-
skertra og hefur sú vinna skilað
sér ágætlega. Við höfum lagt vax-
andi áherslu á rafræna útgáfu
dagblaða og tímarita og nú getum
við til dæmis lesið Moggann okkar
á hveijum morgni gegnum þennan
tölvubúnað. Næsta skref er að
gefa út bækur í tölvutæku formi
fyrir blinda og er sú þróun í sam-
ræmi við þróun á þessu sviði á
hinum Norðurlöndunum. Raunar
eru ekki allir tilbúnir að nota tal-
búnað og þess vegna skiptir starf-
semi Blindrabókasafnsins miklu
og svo vona ég að aðgengi verði
betra úti á götum, í verslunum
og opinberum byggingum. Þar
þyrftu merkingar til dæmis að
vera á skiltum með stóru letri og
blindraletri, auk þess sem lýsing
mætti oft vera betri. Afgerandi
litamunur er nauðsynlegur fyrir
sjónskerta og gott er að taka til-
lit til þess þegar sett eru upp
upplýsingaskilti.
I Reykjavík er víða búið að
gera fláa í gangstéttir þar sem
gangbrautir eru og vonandi verð-
ur þetta gert víðar, ekki aðeins í
Reykjavík, heldur alls staðar á
landinu. Einnig þarf að fjölga
umferðarljósum með hljóðmerkj-
um fyrir blinda,“ segir Ragnar
R. Magnússon að iokum.