Morgunblaðið - 27.06.1997, Síða 29

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 27. JÚNÍ 1997 29
sem framleiðir m.a. manneldismjöl
og beiskjuefnaafurðir.
Það er búið að láta prófa og
hyggst setja í framleiðslu afurð sem
heitir Lupinex. Þetta er styrktur
beiskjuefnasafi, sem er vörn gegn
sveppum og íjandsamlegum skor-
dýrum. Þetta efni má nota í lífræn-
um landbúnaði og brotnar algerlega
niður í jörðinni. Athuganir hjá virt-
um vísindastofnunum sýna að upp-
skera ýmissa nytjaplantna svo sem
kartaflna, salats og tómata eykst
um allt að 30% við notkun þess.
Hráefnismagn til framleiðslu
þess er miklu minna en þarf til að
gera etanólverksmiðju hagkvæma.
Þarna er því hugsanlega fundin leið
til að fara af stað með mun minni
framleiðslueiningu.
í vetur fékkst loforð frá Evrópu-
sambandinu um styrk til að vinna
frumkönnun og umsókn til rann-
sókna á iðnferli lúpínuverksmiðju.
Lokaorð
Lúpínuræktun ásamt etanól-
framleiðslu er langódýrasti kostur
til koltvísýringshefíngar á íslandi.
Hún gæti verið nógu stórtæk til að
öll stóriðjuáform væru innan alþjóð-
legra skuldbindinga um koltvíoxíðs-
losun. Hugsanleg ræktunarsvæði
eru eyðimerkur sem væri hægt að
breyta í frjó svæði sem hentuðu
t.d. undir skógrækt.
Framleiðsla verksmiðjunnar væri
mjög umhverfisvæn og arðbær og
skapaði fjölda starfa. Vinnsluverðið
væri nær 100% af Suðurlandi. Fjár-
festing er lítil miðað við stóriðju-
kosti. Grundvöllur framleiðslunnar
er jarðhiti og sú auðlind sem býr í
eyðimörkum á íslandi.
Höfundur er verkfræðingur.
Sigurbjörnssonar, 4,3 millj. að
brunabótamati. Þessar fasteignir
eru hafðar til einkanota fyrir
stjórnendur fyrirtækisins og út-
leigu til vina þeirra. Hver borgar
rekstur og viðhald þessara húsa?
Eru þau gjöld greidd af fjölskyldu-
meðlimum, sem nota húsin, eða
getur verið að þeim sé blandað
saman við rekstur Dvalarheimilis-
ins? Er það þá ríkið og gamla fólk-
ið sem greiðir fyrir lúxus þessa
fólks? Skyldi fleira vera greitt fyrir
þessa fjölskyldu með gjöldum
gamla fólksins? Á nýja hjúkrunar-
heimilið, sem byrjað er að rísa í
Hveragerði, að borga reksturinn
af íbúðum sem notaðar eru í einka-
þágu?
Verðlagning
atkvæða
í gegnum tíðina hefur Dvalar-
heimilið Ás gefið peninga til ýmissa
mála í Hveragerði. Þótt það út af
fyrir sig sé góðra gjalda vert, má
búast við að eignir samtals upp á
hálfan milljarð gæfu meira af sér
til bæjarfélagsins en tilviljanakennt
gjafafé frá eigendum Dvalarheimil-
isins Áss og Grundar. Þá getur
verið vafamál hvort Gísli Páll Páls-
son, sem er forseti bæjarstjórnar
Hveragerðis, sé hæfur i því emb-
ætti, þegar litið er til þess, að hann
eins og afi hans, er stöðugt að
gauka smá peningagjöfum til
ýmissa málefna hér í bæ, til að því
er virðist bæta fyrir gjaldaleysi Áss
til bæjarfélagsins. Með þessum
gjöfum er hann fyrst og fremst að
gera sig gildandi umfram aðra
menn í augum kjósenda sem fyrir
gjafmildinni verða.
Lokaorð
Hér að framan hefur verið lýst
vinnubrögðum, sem ekki sæma
þeim mönnum sem kenna sig við
sjálfstæðisstefnuna. Ágreining um
menn ber að leysa með öðrum
hætti. Fámenn klíka, sem beitir
vinnubrögðum af þessum toga
dæmir sig sjálf. Þau eru ekki að
mínu skapi né kjósenda Sjálf-
stæðisflokksins í Hveragerði eða
annarra Hvergerðinga.
Höfundur er formaður Félags
ungra sjálfstæðismanna í
Hveragerði.
KRISTNIBOÐ
Gaf glæsilega
kirkju í Afríku
Almenningur segir að þetta sé „kirkjan sem
fuglinn byggði“, segir Kjartan Jónsson,
því að þyrla frá svissnesku kristniboðsfé-
lagi var fengin til þess að lyfta þungum
sperrum upp á veggina.
„ÞAÐ ER mikil gleði fyrir mig
að hafa getað kostað þessa bygg-
ingu. Það er ánægjulegt að hugsa
til þess að þetta fólk, sem ég varð
sérlega hrifin af vegna gestrisni
þess, að ég tali ekki um bömin,
skuli geta komið saman í Guðs
húsi til að tilbiðja Guð og njóta
leiðbeiningar. Mér eru hugstæð orð
Nýja testamentisins þar sem segir:
Það sem þér gjörið einum minna
minnstu bræðra, það hafið þér
gjört mér.“
Þannig fómst Margréti Hjálm-
týsdóttur, fegrunar- og snyrtifræð-
ingi, orð í tilefni af vígslu kirkju
sem hún gaf til Kapengúria,
stærsta bæjar Pókothéraðs í Norð-
vestur-Kenýa. Vígslan fór fram á
páskadagsmorgun, 30. mars síð-
astliðinn, að viðstöddu miklu fjöl-
menni.
Þetta er ein glæsilegasta kirkja
héraðsins og svo stór að þar er
hægt að halda mikilvægustu at-
hafnir og fundi allrar kirkjunnar í
héraðinu. Ekki er ólíklegt að hún
verði dómkirkja er fram líða stund-
ir. Höfuðstöðvar kirkjunnar í
héraðinu verða í skrifstofuálmu
kirkjuhússins. Hægt er að opna á
milli kirkjuskips og safnaðarheim-
ilis við fjölmennar athafnir.
Aðstoðarbiskup lúthersku kirkj-
unnar í Kenýa, Luke Ogello, stjórn-
aði vígsluathöfninni. Áður en
gengið var inn í kirkjuna klippti
hann á rauðan borða, sem strengd-
ur hafði verið fyrir dymar, og opn-
aði hana formlega í nafni heilagrar
þrenningar. Síðan fylgdu allir við-
staddir honum og prestunum, sem
þátt tóku í athöfninni, inn í helgi-
dóminn og báðu um blessun Guðs
yfir hann.
Almenningur segir að þetta sé
,kirkjan sem fuglinn byggði“ því
að þyrla frá svissnesku kristni-
boðsfélagi var fengin til að lyfta
þungum sperrunum upp á veggina
á meðan á byggingunni stóð. Á
þessum slóðum eru að sjálfsögðu
engir kranabílar og því var brugð-
ið á þetta ráð.
Þetta var mikill hátíðisdagur og
mörg hundruð manns voru við-
stödd vígsluathöfnina. Hún hófst
með athöfn undir trénu þar sem
starf safnaðarins hófst fyrir nokkr-
um ámm. Síðan gengu allir í skrúð-
göngu yfir akurlendi til nýju kirkj-
unnar þar sem vígslan fór fram.
Eins og mörgum er kunnugt
hefur verið rekið kristniboð á veg-
um íslendinga á meðal þessa fólks
í tæp 18 ár. Þar hefur orðið til
kirkja sem hefur um 100 starfs-
stöðvar. Safnaðarfólki fjölgar um
20% á hvetju ári. Um 6.000 manns
tilheyrði henni um síðustu áramót.
Mikil áhersla er lögð á þátttöku
almenns safnaðarfólks í starfi
hennar. Allt rekstrarfé er fengið
með fijálsum framlögum heima-
manna og kristniboðsvina á íslandi
og í Noregi. Pókotmenn eru álíka
margir og íslendingar. Þeir eru
flestir fátækir smábændur sem
hafa lítið fé handa á milli. Líf þeirra
snýst aðallega um að hafa nóg í
sig og á. Það er vandamál í fátæku
samfélagi sem þessu að fjármagna
kirkjubyggingar fyrir alla þá söfn-
uði sem myndast. Undanfarin ár
hafa Pókotmenn reynt að safna
fyrir einni góðri steinkirkju á ári
Morgunblaðið/Jostein Holmedahl
KIRKJAN sem fuglinn
byggði. Það er nýja kirkjan
kölluð á meðal almennings.
í héraðinu, en það dugir hvergi til
að allir söfnuðir eignist kirkju úr
varanlegu efni. Flestar kirkjur,
sem reistar hafa verið, eru með
moldarveggjum og jafnvel moldar-
gólfi. Víða er notast við skólastof-
ur eða fólk safnast saman undir
skuggsælu tré. Pókotmenn hefðu
aldrei getað fjármagnað byggingu
þessarar kirkju sjálfir.
Það var mikið gleðiefni þegar
Margrét Hjálmtýsdóttir bauðst til
að kosta byggingu hennar en hún
verður aðalkirkja lútherskra Pó-
kotmanna. Margrét er reyndar
löngu orðin kunn á meðal þessa
fólks því að hún gaf fólkinu heilan
grunnskóla sem var formlega opn-
aður vorið 1992. Margrét var við-
stödd þá athöfn. Sá skóli, sem er
meðal veglegustu skóla héraðsins,
var nefndur í höfuð hennar, Mar-
gret Mongorion Primary School.
Margrét er oftast kölluð ,móðirin
frá Islandi" í daglegu tali á meðal
Pókotmanna. Margir eiga erfitt
með að skilja að kona, sem þeir
hafa aldrei séð, skuli vilja gefa
peningana sína til fólks hinum
megin á hnettinum. Kristið fólk
skilur að þarna býr kristinn ná-
ungakærleikur að baki en aðrir
hrista höfuðuðið án þess að botna
nokkuð í þessu. En hvað skyldi
hafa orðið til þess að Margrét
Hjálmtýsdóttir ákvað að gefa pen-
ingana sína til Kenýa?
Gefandinn
,Ég dvaldi um tíma á Indlandi
og sá miklar hörmungar þar. Þar
var mikil fátækt og eymd og marg-
ir áttu bágt. Þar sá ég svo ríkt
fólk að mér fannst það eiga bágt
að geta leyft sér að lifa því lúxus-
lífi sem það gerði, með eymdina
svo að segja fyrir utan garðshliðið.
Þarna voru konur sem klæddust
silkifatnaði, skreyttum gullsaumi.
Þær höfðu demantshringi, ekki
bara á fingrunum heldur einnig á
tánum, í nefinu og víðar og höfðu
þjóna á hveijum fingri. Þetta fólk
varð að hafa verði til að vetja sig
svo að glorhungrað fólkið ryddist
ekki inn til þess til að fá sér eitt-
hvað í svanginn. Þetta var byijun-
in á því að ég fór að hugsa um
hve fólk gæti átt mikið bágt.
Mig tók sérstaklega sárt að
horfa upp á börnin sem ég kynnt-
Morgunblaðið/Valdls Magnúsdóttir
GEFANDI kirkjunnar glæsilegu, Margrét Hjálmtýsdóttir, í hópi
Pókotbarna daginn sem skólinn, sem hún gaf, var formlega tek-
inn í notkun vorið 1992.
Morgunblaðið/Ingrid Myra
NOKKRIR gestanna sem komu til vígslu hinnar glæsilegu kirkju.
ist. Þá óskaði ég mér að ég gæti
einhvern tíma gert eitthvað fyrir
börn sem bjuggu við svipaðar að-
stæður.
Ég kynntist ungum dreng sem
var stéttleysingi. Eg hélt að hann
væri 10 ára en hann sagðist vera
14 ára til að breiða yfir bama-
þrælkunina sem var þama. Hann
sagðist einnig hafa fengið svo lítið
að borða sem barn að hann hefði
ekki vaxið eðlilega. Ég reyndi
margt til að koma honum í skóla
en tókst ekki. Ég rakst alls staðar
á vegg.
Fjarskyldur ættingi minn arf-
leiddi mig, ásamt mörgum öðmm,
að peningum sem hann sagði að
ég ætti að nota í útlöndum. Þegar
ég velti því fyrir mér hvað ég ætti
að gera við þá las ég grein í blaði
þar sem skýrt var frá því að það
vantaði peninga fyrir skóla í Pó-
kot. Ég ákvað að nota peningana
þar og sé ekki eftir því. Það var
mikil gleði fyrir mig því að pening-
arnir komu í góðar þarfir og skól-
inn gengur vel.“
En var ekki nóg að gefa þenn-
an fína skóla? „Það var smáaf-
gangur af arfinum og ég ákvað
að láta hann renna til byggingar
kirkju í höfuðstað Pókothéraðs
þegar ég heyrði að þar brávantaði
kirkju, þó að ég yrði reyndar að
bæta nokkru við til að hægt yrði
að ljúka við bygginguna.
Nú heldur fólk ef til vill að heil
kirkjubygging hljóti að kosta
óhemjumikla peninga. En það er
svo ótrúlega ólíkt að byggja þarna
og á íslandi. Það er ævintýri líkast
hve mikið er hægt að gera fyrir
peningana þarna úti.“
Þó að máltækið segi að sælla
sé að gefa en þiggja hafa hinar
höfðinglegu gjafir Margrétar
Hjálmtýsdóttur, bæði grunnskóli
og stórglæsileg kirkja, vakið djúpt
þakklæti og mikla gleði á meðal
Pókotmanna. Þessar myndarlegu
byggingar hafa gert þá stolta og
unnið gegn minnimáttarkennd sem
fátækt skapar. Þakklæti þeirra var
margendurtekið við vígslu kirkj-
unnar. Kristniboðarnir í Pókothér-
aði eru einnig mjög þakklátir fyrir
þann stuðning sem Margrét hefur
auðsýnt starfi þeirra.
Höfundur er trúboði.