Morgunblaðið - 20.09.1997, Blaðsíða 28

28 LAUGARDAGUR 20. SEPTEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
GEÐHJALP
MÓTMÆLIR
GEÐHJÁLP, samtök fólks með geðsjúkdóma og að-
standenda þeirra, hafa mótmælt áformum um niður-
skurð í geðheilbrigðisþjónustu, sem samtökin telja að
felist í nýju samkomulagi heilbrigðisráðherra, fjármála-
ráðherra og borgarstjórans í Reykjavík. Samkomulagið
gerir m.a. ráð fyrir því að flytja geðdeild Sjúkrahúss
Reykjavíkur yfír á Grensásdeild, en taugadeild, sem þar
er fyrir, í núverandi húsnæði geðdeildarinnar.
Hannes Pétursson, yfírlæknir á geðdeild Sjúkrahúss
Reykjavíkur, segir í viðtali við Morgunblaðið í fyrradag
að hugmyndir um flutning geðdeildarinnar og fækkun
sjúkrarúma séu óraunhæfar. Hann segir nauðsynlegt að
hafa öfluga geðdeild í aðalbyggingu Sjúki’ahúss Reykja-
víkur, m.a. vegna slysadeildar þar, en þangað komi á ári
hverju milli 800 og 900 einstaklingar vegna bráðra og oft
alvarlegra geðkvilla. Að auki sé Sjúkrahús Reykjavíkur
deildaskipt háskólasjúkrahús, sem verði að geta veitt sér-
fræðiþjónustu og stundað rannsóknir og kennslu á öllum
helztu sviðum læknisfræðinnar. Það sé einnig mikilvægt
til að draga úr fordómum og mismunun gagnvart geð-
sjúkum, að geðdeild sé staðsett í aðalbyggingu sjúkra-
hússins, þar sem geðsjúkir njóti meðferðar við sömu að-
stæður og aðrir.
Torfí Magnússon, starfandi yfírlæknir á Grensásdeild,
segir fjármuni, sem ætlaðir séu til breytinganna, ónóga,
en gera þurfí allviðamiklar breytingar á því húsnæði, sem
geðdeildinni sé ætlað að flytja í.
I mótmælum Geðhjálpar, sem íyrr er vitnað til, segir að
bíða hefði átt með ákvarðanir sem þessar þar til nefnd, er
vinnur á vegum heilbrigðisráðuneytisins að'stefnumótum
í málefnum geðsjúkra, skilaði niðurstöðum. Þar segir enn-
fremur að sífelldur niðurskurður á geðdeildum geti lamað
svo geðheilbrigðisþjónustuna, að hún geti ekki sinnt hlut-
verki sínu, því sjúklingum fækki ekki, og ekki sé hægt að
fresta innlögnum bráðveikra.
Hér verður ekki lagt mat á ráðgerða flutninga á geð-
deildinni. Það er hinsvegar sýnt, af athugasemdum fagað-
ila, sem hér hefur verið vitnað til, að ekki hefur verið haft
það samráð við þá, eða tekið það tillit til sjónarmiða
þeirra, sem vænta hefði mátt. Mergurinn málsins er ein-
faldlega sá að meðferð og umönnun geðsjúkra verði ekki
skert frá því sem nú er, fremur aukin og bætt. Sama gild-
ir um kennsluþátt og rannsóknir. Sterkar líkur standa til
þess að frekari skerðing geðheilbrigðisþjónustu auki út-
gjöld en leiði ekki til sparnaðar, þegar til lengri tíma er
litið, þ.e. safni óleystum vanda í lón, sem brýzt fram fyrr
en síðar. Það er alltaf óafsakanlegt, en einkum og sér í
lagi á uppgangstímum í þjóðarbúskapnum, að auka á
vanda þeirra sem sjúkir eru. Þeir eiga bæði lagalegan og
siðferðilegan rétt á beztu fáanlegri heilbrigðisþjónustu á
hverjum tíma.
UMBÆTUR BLAIRS
HALDA ÁFRAM
STUÐNINGUR Walesbúa við eigið þing í þjóðarat-
kvæðagreiðslunni í fyrradag var minni en margir
bjuggust við, einkum eftir hin afgerandi úrslit í atkvæða-
greiðslu um aukna sjálfsstjórn í Skotlandi viku áður. Eigi
að síður er sigur stuðningsmanna þingsins staðreynd,
þótt aðeins rúmlega 6.700 atkvæði hafi skilið á milli.
Ymsar skýringar kunna að vera á því hversu mjótt var
á munum. Annars vegar er þjóðarvitund Walesbúa senni-
lega veikari en Skota, þótt þeir hafi það umfram Skota að
umtalsverður hluti þjóðarinnar talar enn eigið tungumál
- sem sýnir að þjóðarvitund er ekki einvörðungu háð
tungumáli.
Hins vegar má segja að hefð sé fyrir áhugaleysi um
stjórnmál og lítilli kosningaþátttöku í Wales, enda mætti
ekki nema um helmingur kjósenda á kjörstað.
En naumur meirihluti er samt meirihluti og niðurstaðan
í Wales þýðir að Tony Blair, forsætisráðherra Bretlands,
getur haldið ótrauður áfram að hrinda umbótum sínum á
stjómskipan Bretlands í framkvæmd. Næst á dagskrá hjá
honum er að halda atkvæðagreiðslu um borgarstjóra í
London og færa völd og verkefni til héraðsstjórna.
SAMEINING SVEITARFE
VERÐI af samein-
ingu Neskaupstað-
ar, Eskifjarðar og
Reyðarfjarðar, sem
kosið verður um 15.
nóvember næstkomandi, munu for-
ráðamenn sveitarfélagsins krefjast
umbóta í samgöngumálum. For-
gangsatriði í þeim efnum eru ný
jarðgöng undir Oddsskarð, úr Fann-
ardal í Norðfírði til Eskifjarðar.
Einnig þykir sveitarstjórnamönnum
nauðsynlegt að bæta veginn milli
Eskifjarðar og Reyðarfjarðar sem
þeir telja orðinn varasaman.
Nýsamþykkt sameining fimm
sveitarfélaga á Héraði, þ.e. Egils-
staðabæjar og sveitahreppanna í
kring, Skriðdalshrepps, Vallar-
hrepps, Hjaltastaðaþinghár og Eiða-
þinghár, er gerð í þeim tilgangi að
styrkja byggðina á Héraði og er
grundvöllur hennar að sögn Helga
Halldórssonar bæjarstjóra. „Við
munum leggja áherslu á að sam-
göngur innan alls fjórðungsins verði
bættar því þær eru líka gnmdvöllur
þess að sveitarfélög geti tekið á sam-
eiginlegum verkefnum. Landamæri
sveitarfélaganna minnka í réttu
hlutfalli við bættar samgöngur og
tengsl sveitarfélaganna aukast. Ég
get nefnt sem dæmi að menn héðan
sækja daglega vinnu til Seyðisfjarð-
ar og það á við um fleiri staði,“ sagði
Helgi.
Nefndi hann sem dæmi að for-
stöðumaður Byggðastofnunar á
Egilsstöðum býr á Reyðarfirði, Þró-
unarstofa Atvinnuþróunarfélagsins
er á Seyðisfirði en starfsmenn henn-
ar búa á Egilsstöðum, í Fellabæ og á
Reyðarfirði, forstöðumaður Skóla-
skrifstofu Austurlands á Reyðarfirði
býi’ í Neskaupstað og forstöðumaður
heilbrigðiseftirlitsins, sem hefur að-
stöðu á Reyðarfirði, býr á Egilsstöð-
um. Þannig starfa menn og búa
þvers og kruss um fjórðunginn.
Sveitarfélögin
19 í stað 27?
Á Austurlandi eru nú 27 sveitarfé-
lög en verða 21 eftir fyrrgreinda
sameiningu en gætu farið niður í 19
verði af sameiningu bæjanna
þriggja. Telja má víst að um frekari
sameiningu á Héraði geti orðið að
ræða á næsta kjörtímabili og að
sveitarfélögunum fækki enn. Nefna
sumir að best væri að sameina allan
fjórðunginn en óvíst er að það þyki
öllum raunhæft. Áhugi er á því að fá
Borgarfjörð eystri og Seyðisfjörð
inn í sveitarfélögin fimm austan
Lagarfljóts og þegar (eða ef) sveit-
arfélög norðan fljótsins sameinast
má búast við frekari samruna á Hér-
aði öllu.
Norðan fljóts hefur sameining
Hlíðarhrepps, Jökuldalshrepps og
Tunguhrepps verið samþykkt en eft-
ir standa þá Fellin og Fljótsdalur.
(Því má skjóta hér inn að málvenja
er á Héraði að segja austan og norð-
an fljóts, það eru höfuðáttirnar tvær
á þessum slóðum). Helgi Halldórs-
son segir að í yfirlýsingu sveitarfé-
laganna í tengslum við sameiningar-
kosninguna lýsi þau sig hlynnt því
að á Héraði verði eitt sveitarfélag og
því beri að stefna að sameiningu
þeirra.
Fyrirhuguð sameining sveitarfé-
laganna þriggja niðri á fjörðum hef-
ur þá sérstöðu að þau eru
öll vel stödd fjárhagslega
og enginn sérstakur
vandi er uppi sem rekur
þau til sameiningar.
Sveitarfélögin öll hafa
boðið þegnum sínum
sambærilega þjónustu
IBÚAR nýs sveitarfélags Egilsstaða og fjögurra sveitahrepp;
á Egilsstöðum og samtals
Sterkar
samkeppr
Það hefði og aukna þyngd í sam-
skiptum við ríkisvald og önnur sveit-
arfélög. íbúar í Neskaupstað eru
rúmlega 1.600, á Eskifirði búa rétt
yfir þúsund manns og um 700 á
Reyðarfirði.
Allt frá árinu 1991 hefur íbúum
Neskaupstaðar farið fækkandi en þá
voru þeir rúmlega 1.700. Á þessu ári
er fjöldi aðfluttra 7 umfram brott-
flutta. Á Eskifirði bjuggu árið 1971
977 íbúar og fóru í 1.064 árið 1995.
Það sem af er þessu ári hefur íbúum
fækkað um 35. Á Reyðarfirði bjuggu
árið 1971 646 og það sem af er árinu
hefur þeim fækkað um 5.
í samtali við nokkra s
Austurlandi komst Jó
því að víða er áhugi m
ingu sveitarfélaga. Me<
ast grunnur til sókn
Minni bein áhrif?
Eitt vinnu-
svæði með
bættum sam
göngum
á flestum
sviðum og þau hafa öll þrjú lengi átt
samstarf um rekstur skíðasvæðis og
Reyðarfjörður og Eskifjörður reka
saman tónlistarskóla. Þá hafa þau
ásamt Búðahreppi, Fáskrúðsfjarðar-
hreppi og Stöðvarfirði rekið saman
sorpsamlag.
Rök fyrir sameiningu eru einkan-
lega þau að 3.300 manna sameinað
sveitarfélag verði öflugra til að
standa undir nauðsynlegri nýsköpun
og fjárfestingu, ekki síst í atvinnulífi
og samkeppni við aðra landshluta
um að halda í vinnuaflið og íbúana
og fá nýja starfsemi inn á svæðið.
í spjalli við forráðamenn þessara
sveitarfélaga kom fram að undir
niðri örlar á áhyggjum einstakra að-
ila sem hafa haft bein og óbein áhrif
á ýmsar ákvarðanir í heimabyggð
sinni vegna þess að þessi
áhrif geti minnkað við
sameiningu. Pólitíkin
geti einnig horft öðrum
augum á sameiningu og
________ áratuga meirihlutasam-
starf geti verið í uppnámi
eins og til dæmis í Neskaupstað.
Þeir benda jafnframt á að þröng
pólitísk sjónarmið megi ekki villa
mönnum sýn í þessum efnum. Hér
verði að horfa út fyrir þrönga hags-
muni einstakra hópa, flokka eða
bæjarfélaga.
„Menn verða fyrst og fremst að
hugsa um hvað gerir svæðið sterkt.
Við getum ekki hugsað um það hvort
einhver flokkur fær fleiri eða færri
atkvæði eða hvort við missum meiri-
hlutann hér í Neskaupstað þrátt fyr-
ir að okkur þyki mörgum vænt um
hann og hann skipi hæft fólk. Það er
fleira sem horfa verður til,“ segir
VERÐI af sameiningu Neskaupstac
munu forráðamenn þeirra krefjast
Eskifjarðar og endurbóta á veginum