Morgunblaðið - 28.09.1997, Page 11

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 28. SEPTEMBER 1997 11
vörpin með tilliti til þess tjóns sem
refurinn veldur á þeim. Gera tillög-
ur og hugmyndir að úrbótum."
Gæsir, veiðikort og deilur
Hlutverk veiðistjóraembættisins
hefur vaxið mjög gagnvart skot-
veiðum með tilkomu veiðikortakerf-
isins. Sýnist sitt hverjum um fram-
kvæmd og markmið þess kerfis og
enn fremur hafa vaknað ýmsar
spurningar varðandi stofnstærðir
gæsa og fleiri fugla sem lenda í
veiðiálagi, en veiðiskýrslumar hafa
sýnt fram á misjafnlega mikið
veiðiálag sem í sumum tilvikum
virkar æði mikið miðað við stofn-
stærðartölur sem embættið hefur
úr að spila og eru frá Náttúrufræði-
stofnun komnar.
í handbók Veiðistjórnarembætt-
isins kemur t.d. fram, að grágæsa-
veiði árið 1995 nam 35.191 fuglum,
en áætluð stofnstærð var þá 83.000
fuglar sem var áætluð tala
snemma vetrar. A sama tíma
veiddust 10.634 heiðagæsir úr
stofni sem áætlaður var 200.000
fuglar. Þarna er mikill munur á
álagi og veiðistjóri er spurður út í
þessi mál?
„Stofnstærðartölur Náttúru-
fræðistofnunar eru sú eina viðmið-
un sem við höfum og þær byggjast
á stikkprufum og viðurkenndum
margfóldunarreglum út frá þeim.
Það er ekki mitt að dæma um ná-
kvæmni þeirra. Þessar tölur sem
nefndar eru og byggjast á veiðinni
1995 eru hins vegar mjög athyglis-
verðar og að vissu leyti sanna veiði-
kortin þarna gildi sitt. Þetta er
býsna mikið álag á grágæsinni og
þótt hún sé ekki í neinni hættu er
sjálfsagt að fylgjast vel með fram-
vindu mála.
Þessar tölur segja okkur einnig
að heiðagæsin, sem hefur verið í
mikilli uppsveiflu, þolir miklu meira
veiðiálag og menn ættu kannski að
hlífa grágæsinni meira og leita eftir
heiðagæs.“
Því er einnig fleygt að þessar
veiðitölur séu meira og minna
skakkar þar sem fjöldi veiðimanna
þekki varla grágæs frá heiðagæs og
blesgæsir séu jafnvel taldar grá-
gæsir?
„Eg hef ekki trú á því að þetta
skipti miklu máli. Eflaust rugla
eir.hverjir þessum tegundum sam-
an, en Náttúrufræðistofnun safnar
vængjum frá skyttum í rannsókn-
arskyni og sama hlutfall kemur
þar fram. Ég myndi persónulega
hafa meiri áhyggjur af því að
svona tölur væru skakkar gagn-
vart mávum, enda eru ungmávar-
anir meira og minna ótrúlega líkir.
Svo er annað, ein nýlundan í villi-
dýralögunum er sú að þeir sem
sækja um veiðikort verða að
standast hæfnispróf í skotveiði.
Hluti af prófinu er að greina fugla
til tegunda.
Það fær enginn byssuleyfi í dag
f ^ '
WS&zi msam æ m SesiiðSaH 109 HHBBi
Fjöldi veiddra refa og minka á íslandi 1958-1996
7.000
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
M //,\\
w Minkar
J

*s y
M
Réfir
1 1 19 I 'I I I 60 19 I I 1 1 65 19 I I I I 70 19 i rri 75 19 I I I I 80 19 I i I I" 85 19 I I II 90 19 95
Áætluð stofnstærð gæsastofna á íslandi aðhausti,
heiðagæsar 1950-1995 og grágæsarl 960-1995
100.000
50.000
1950 1955
nema að gangast undir þetta próf
og þeir sem áður voru komnir með
leyfi fengu ársfrest til að ganga
inn í nýja kerfið og taka prófið.
Þannig kemst enginn undan því.
Menn geta fengið byssuleyfi án
þess að fá eða þurfa veiðikort, t.d.
leirdúfuskyttur, en enginn fær
byssuleyfi án þess að þreyta próf-
ið. Handbók sem við gefum nú út
árlega og berst öllum veiðikorta-
höfum, hjálpar mönnum einnig við
greiningu á tegundum."
Handbókin er svo annað sem
heyrst hefur að fari fyrir brjóstið á
mönnum, sala veiðikorta eigi að
kosta rannsóknir og svo er gefin út
dýr handbók. Hvað segir þú við
því?
„Það er rétt, að sala á veiðikort-
um á að kosta rannsóknir, en það er
rangt að tekjur af þeirri sölu fari í
útgáfu handbókarinnar. Lagt var
út í útgáfu bókarinnar með það fyr-
ir augum að auglýsingar stæðu
undir öllum prentkostnaði. Það hef-
ur tekist þannig að peningarnir fyr-
ir veiðikortin eru óskertir hvað það
varðar. Auk þess er það mikill mis-
skilningur að veiðistjóraembættið
spili úr þessum peningum. Emb-
ættið sér aðeins um að afla þeirra,
en það er umhverfisráðherra sem
deilir þeim út. Þetta fyrirkomulag
er enn nýtt af nálinni. Það var fyrst
í vor að einhverjir peningar voru til
og ráðuneytið auglýsti eftir um-
sóknum um rannsóknarstyrki. Það
verður alltaf að gera ráð fýrir að ný
kerfi þurfi smátíma til að virka eðli-
lega.“
Hvað eru þetta miklir fjármunir?
„Ég veit ekki hvað er í pottinum,
en menn geta ráðið í það. Kortið
kostar 1500 krónur og fyrsta árið
seldust 11.000 stykki. Annað árið
tæplega 12.000 kort og í ár verða
þau um 11.000.“
Kortin sjálf fara líka í taugamar
á mörgum sem vísa til þess að er-
lendis fái menn eitt kort sem endist
■

11111
mBB
lIfid er flíkid
ÞEGSR ÞÚ i
ELSKAR EfNA
ONU E N DVRKAR
ELLEFU MENN
til margra ára, en hér sé prentað
nýtt og dýrt kort á hverju ári.
Stærðin sé auk þess óþægileg?
„Þetta er alveg rétt og við erum
staðráðnir í að vera eins „dínamísk-
ir“ og við getum og loka ekki aug-
unum gagnvart tillögum og hug-
myndum um hvað betur má fara.
Hins vegar er þetta tiltekna atriði
reglugerðarbundið. Astæðan er sú,
að ef við létum menn hafa eitt kort
sem entist um árabil myndum við
missa pressuna á að ná inn veiði-
skýrslum. Þá er nú botninn dottinn
úr kerfinu. Eins og það er, setjum
við það skilyrði fyrir endurnýjun
korta, að menn skili veiðiskýrsl-
um.“
Margir skotveiðimenn eru einnig
súrir yBr að þurfa að borga sjálfir
rannsóknir á veiðidýrum sínum á
sama tíma og t.d. stangaveiðimenn
þurfa þess ekki. Þeir sjá ekki að
þar sé munur á milli?
„Stangaveiði heyrir undir annað
ráðuneyti, landbúnaðarráðuneytið,
og hún er meðal hlunninda á jörð-
um. Það er löggjafinn sem gerir
þennan greinarmun og ég hef enga
sérstaka skoðun á honum. Mér
finnst mun nærtækara að benda á,
að selveiðar eru ekki í veiðikorta-
kerfinu, heldur, eins og stangaveið-
in, í landbúnaðarráðuneytinu. Al-
þingi fannst selveiðar ekki eiga
samleið með kortakerfinu og mér
er ekki kunnugt um forsendurnar."
En hreindýrin?
„Veiðistjóraembættið safnar
miklum upplýsingum um hreindýr
og stofnstærð þeirra. Tökum m.a.
sýni af hverju einasta dýri sem
skotið er. Við teljum dýrin og
ákveðum hvað má skjóta og hvar.
Síðan tekur Hreindýraráð við fram-
kvæmd veiðanna. Það er nefnd
heimamanna íyrir austan og mér
finnst það gott mál að þeir sjái um
veiðimálin."
Ekki verra
Svona í lokin, Ásbjörn: Það voru
háværar raddir á sínum tíma sem
töldu því fiest til foráttu að flytja
embættið norður. Hvað finnst þér
um það í dag, byggt á þinni
reynslu?
„Þetta er ekkert verra ef horft
er á dæmið í heild. Það er þó einn
annmarki og hann er sá, að allt
annað er fyrir sunnan, allar stofn-
anir, ráðuneyti. Við notuð auðvitað
síma og fax og tölvur eins og venju-
legt fólk, en við erum samt svolítið
út úr. Þá líður varla sú vika að það
sé ekki eitthvað að gerast sem ég
hefði áhuga á að fylgjast með sem
veiðistjóri, fundir, ráðstefnur og
fleira í þeim dúr. En það er allt fyr-
ir sunnan, þannig að í stað þess að
fylgja öllu eftir þarf ég að velja
sérstakt tilefni til að taka þátt í
þess háttar uppákomum. En að
öðru leyti er Akureyri ekki verri
staður en hver annar fyrir svona
stofnun."