Morgunblaðið - 22.01.1998, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 22. JANÚAR 1998
MORGUNB LAÐIÐ
_______________AÐSENDAR GREINAR_
Hvaða hagræðing, Halldór?
STÓRFURÐULEGT
er hve íslenskum
stjórnmálaleiðtogum
líðst ómerkilegur mál-
flutningur og rangar
staðhæfmgar. Þeir
sleppa undan því að
rökstyðja mál sitt
jafnvel þegar verið er
að taka þá á teppið í
Ijósvakamiðlum. Þeir
sem vita betur nenna
ekki að eiga orðastað
við mennina. Málflutn-
ingurinn býður ekki
upp á rökræður. Þetta
á við formann Fram-
sóknarflokksins, Hall-
dór Ásgrímsson, höf-
uðpaur kvótakerfisins. Halldór
segir í áramótauppgjöri í Mbl. að
ekkert eitt mál hafi vakið meiri
umræður en staðan í sjávarútveg-
inum og sú mikla hagræðing sem
þar hefur átt sér stað., Hanh segir
að án nauðsynlegra breytinga í
sjávarútvegi væri ástandið í grein-
inni skelfilegt með tilheyrandi
byggðarröskun og versnandi lífs-
kjörum allra landsmanna. Þarna
skrifar maðurinn örugglega gegn
betri vitund.
Rétt er að ekkert eitt mál hafi
vakið meiri umræður en staðan í
sjávarútveginum en ekki vegna
rangra fullyrðinga um mikla hag-
ræðingu í greininni heldur vegna
ótrúlegs ranglætis kvótakerfisins.
Benedikt Valsson hagfræðingur
og Einar Júlíusson eðlisfræðingur
hafa hrakið fullyrðingar um fram-
leiðniaukningu í sjávarútvegi
vegna kvótakerfisins í greinum
hér í Mbl. Þeir komst að því að í
stað framleiðniaukningar hafi orð-
ið framleiðniminnkun í greininni
bæði hvað varðar aflaverðmæti á
hverja rúmlest fiski-
skipaflotans og afla-
magn á sóknarein-
ingu. Sama er hvaða
tölur eru teknar til at-
hugunar. Allar leiða
þær til sömu niður-
stöðu. Kvótakerfið
hefur ekki leitt til
þjóðfélagslegrar hag-
ræðingar. Þvert á
móti. Ekki einasta er
réttlætinu misþyrmt
heldur er þetta óhag-
kvæm leið til að nýta
auðlindina þótt horft
sé fram hjá upplýs-
ingum um að 100 þús-
und tonnum af þorski
sé hent í hafið árlega.
25% stækkun
Heildarstærð fiskiskipaflotans
jókst úr 105.228 brúttórúmlestum
árið 1980 í 130.994 brúttórúmlest-
ir árið 1996, eða um 24,5%. Ennþá
meiri munur er á heildarvélar-
stærð flotans. Hún hefur aukist úr
336.118 kw í 432.701 kw, eða um
28.7%. Olíunotkun flotans hefur
svo aukist miklu meira. Árið 1980
var olíuneysla fiskiskipastólsins
176.900 tonn en var komin í
296.700 tonn árið 1996. Olíunotk-
unin hafði aukist um 70% á þess-
um mikla „hagræðingartíma"
flokksformannsins. Þetta gerist
samhliða stórkostlegum sam-
drætti i bolfiskveiðunum. Bolfisk-
veiðarnar námu um 760 þúsund
tonnum árið 1980 en voru árið
1996 aðeins 470 þúsund tonn.
Samdráttur í verðmætasta aflan-
um er 37% á sama tíma og aukn-
ingin í olíunotkun verður 70%, vél-
araflið eykst um 28,7% og stærð
fískiskipaflotans vex um 24,5%.
Þarna er ekki tekið tillit til mikill-
ar loðnuveiði sem lagar myndina
eitthvað en ekki verulega. Loðnan
er verðlítil afurð en veiðar á henni
afkastamiklar. Ef loðnu- og
rækjuveiðar 1996 umfram sömu
veiðar 1980 eru taldar samsvara
100 þúsund tonna bolfiskafla yrði
samdrátturinn í aflanum þannig
reiknaður um 25%.
Ohunotkun
Afkastageta hverrar rúmlestar í
fiskiskipaflotanum hefur minnkað
um heil 40%. Enn rosalegra verður
dæmið þegar olíunotkunin er skoð-
uð. Eftir að sú mikla hagræðing
Halldórs hefur átt sér stað með
gjafakvótakerfinu hefur olíunotk-
un á hverja aflaeiningu aukist um
124%, hefur meira en tvöfaldast.
Það er ekki lítil hagræðing eða
hvað!!! Við gjafakvótakerfið hefur
fjöldi stóru togaranna meira en
þrefaldast, úr 17 í 54. Rúmlesta-
fjöldi togara yfir 500 tonn hafði
aukist úr 13.976 brúttórúmlestum í
46.251 brúttórúmlest árið 1996 en
alls voru togararnir 121 talsins,
litlir og stórir. Vélbátunum, 13
tonnum og stærri, hafði hinsvegar
fækkað um 150, - helmingur í
stærðarflokknum 50-110 rúmlest-
ir. Vertíðarbátarnir eru nánast að
hverfa, hafa verið úreltir og þeim
hent, mörgum í fullkomnu standi.
Þar hafa horfið af sjónarsviðinu
þau fiskiskip sem komu með besta
fiskinn að landi og notuðu aðeins
brot af olíunni á aflaeiningu miðað
við togarana sem rymja á miðun-
um nótt og nýtan dag með þús-
unda hestafla vélum. Auk afar
orkufrekrar veiðiaðferðar er afli
stói-u verksmiðjutogaranna unninn
úti á rúmsjó með olíuknúnum
vinnslutækjum. Hráefnið er van-
Fullyrðingar, segir
Yaldimar Jóhannes-
son, um 60% fram-
leiðniaukningu í útgerð
vegna gjafakvótakerfís-
ins eru rangar.
nýtt. Fiskverkunarhúsin eru van-
nýtt í landi með atvinnumissi fisk-
verkunarfólksins. Svona hefur
miðstýringarbákn Halldórs og
kumpána hans leikið sjávarútveg-
inn og fiskvinnsluna.
Kokhreysti stjórnmálaforingj-
ans er ekki minni þegar talið berst
að byggðaröskun sem kvótakerfið
hafi átt að hindra. Er maðurinn að
tala í fúlustu alvöra? Kvótakerfið
hefur valdið feikilegri byggðarösk-
un. Islendingum hefur fjölgað um
34 þúsnd á kvótatímabilinu en t.d.
Vestfirðingum hefur fækkað um 2
þúsund, - Islendingum fjölgaði um
10%, Vestfirðingum fækkaði um
20%. Fólk í sjávarþorpum landsins
hefur misst trúna á framtíðina
vegna þess að lífsbjörgin hefur
verið tekin frá því.
Það væri fróðlegt ef Halldór
reiknaði út hagræðinu þess að
byggðirnar eru að leggjast af.
Rekstur jarðganganna til Suður-
eyrar verður eflaust ódýrari þegar
vindurinn einn gnauðar þar með
fulltrúum lánastofnana á leiðinni
að negla fyrir húsin úr gjaldþrot-
unum. Fórnarlömb kvótans og all-
ir frjálslyndir Islendingar eiga að
senda haftaliðinu kveðjur úr kjör-
klefunum. Halldór Ásgrímsson
ætti ekki að gorta af lífskjaravexti
þjóðarinnar á kvótatímanum. Is-
Valdimar
Jóhannesson
Fjóluhvammur - fyrir
hverja - hvers vegna?
KÆRU landsmenn,
ég óska ykkur öllum
gæfuríks ára og friðar.
Mér finnst við hæfi að
kynna ykkur starf-
semi sem hefur verið
að þróast sl, 10 ár.
Sum ykkar þekkja til
og hafið notið, önnur
ekki, og þau vil ég
gjarna fá að fræða um
starfsemi þessa, beina
orðum mínum til.
Árið 1980 greindist
elsta bam mitt, Fjóla,
með krabbamein. Bar-
átta við sjúkdóminn
stóð í fimm ár, því í
mars 1985 lést Fjóla.
Þegar hún veiktist, þá bjuggum við
í Reykjavík. Fjóla átti þrjú yngri
systkini. Á sumram fóra tvö þeirra
til sveitadvalar í 2-A vikur. Fjóla
átti þann draum, að komast líka í
sveit. Þar sem hún var veik, og
HUGBÚNAÐUR
FYRIRWINDOWS
Verðlaun á vefsíðu
www.islandia.is/kerfisthoun
KERFISÞRÓUN HF.
Fákafeni 11 • Sími 568 8055
www.islandia.is/kerfisIhroun
þurfti daglega á lyfjum
að halda, þorði enginn
að taka hana til sín. I
raun mjög eðlilegt, því
við óttumst það sem
við þekkjum ekki. Á
þessum tíma þekkti
fólk minna til þessa
sjúkdóms en í dag,
hræðslan við hann
meiri en aðra sjúk-
dóma.
Haustið 1985 festi
ég ásamt manni mín-
um, Gunnari Ástvalds-
syni, kaup á jörðinni
Hvammur II í Vatns-
dal. Við ákváðum að
bjóða til sveitardvalar
þeim börnum sem gengið höfðu,
eða væra að ganga í gegnum,
krabbameinsmeðferð. Sumarið
1987 komu fyrstu börnin til okkar.
Síðan hefur starfíð verið að þróast,
við tekin að bjóða til okkar bömum
með aðra sjúkdóma. Þetta hefur
gefist vel, sýnt að þörfin fyrir sjúk
böm og systkini þeirra að komast í
sveit er mjög mikil, því ásóknin er
slík, að gamli bærinn okkar er far-
inn að krenkja að starfinu. Því
vaknaði sú hugmynd hjá okkur
hjónum að reisa á jörð okkar hús
er þjónaði starfseminni betur.
Við höfum verið mjög hrifin af
kúluhúsa forminu, einkum vegna
þess að þau eru oftast ódýrari í
byggingu, ódýrari í rekstri, því
30% minna rými er að kynda miðað
við hefðbundnar byggingar. Höfð-
um við samband við Einar Þorstein
Ásgeirsson hönnuð, lýstum fyrir
honum starfseminni, sem við hefð-
um í huga, og hann teiknaði síðan
Tilgangur félagsins
Umhyggju, segir
Þuríður Guðmunds-
dóttir, er að reisa og
reka heimili fyrir
langveik börn og fjöl-
skyldur þeirra.
fyrir okkur kúluhús 400 fermetra
að grannfleti. Gert er ráð fyrir
stóram innigarði og aðgengi allt
miðað við þarfir fatlaðra. Við telj-
um innigarðinn forsendu, þar sem
mörg barnanna geta ekki verið úti
þó um hásumar sé.
Þegar hér var komið sögu var
ljóst, að einstaklingum yrði verk-
efnið fárhagslega ofviða, flestum,
stuðning fleiri þyrfti til, þjóðai'inn-
ar allar. Því var það, að 27. desem-
ber 1996 stofnaði Ummhyggja, fé-
lag tO styrktar sjúkum börnum,
ásamt okkur hjónum, sjálfseignar-
stofnun um verkefnið. Stofnunin
hlaut nafnið Fjóluhvammur í minn-
ingu dóttur minnar, Fjólu Gunn-
arsdóttur, og annan-a barna, er lát-
ist hafa af völdum sjúkdóma eða af
slysforam. Tilgangur félagsins er
að reisa og reka heimili fyrir lang-
veik börn og unglinga, systkini
þeirra og fjölskyldur, gefa þeim
kost á tímabundinni dvöl í sveit, er
miðist við þarfir og getu hvers og
eins. Til að ná þessum markmiðum
er stefnt að því að vera með skepn-
ur, þ.e. kýr, kindur, hænsn og önn-
ur húsdýr; ræktun matjurta fyrir
heimilið; skólahaldi; heilbrigðis-
þjónustu; félagslegiú ráðgjöf, og
annarri sérfræðiþjónustu sem
þurfa þykir hverju sinni.
Já, Fjóluhvammur er hugsaður
til að hlú að þeim börnum er sjúk-
dómar hrjá, gefa þeim kost á að
kynnast sveit af eigin raun, leyfa
þeim að annast dýr og yrkja jörð,
og það á sínum forsendum. Það
sem mestu máli skiptir er, að þau
gleymi veikindum sínum augna-
blik. Ég hef horft á börnin, fársjúk,
geisla af gleði og hamingju af því
einu að fá að vera virkir þátttak-
endur lífsins. Fjóluhvammur er
verðugt verkefni, því hann mun
sinna félagslegri þörf langveikra
og/eða fatlaðra bama, systkinum
þeirra, fjölskyldunni allri. Ekki má
gleyma, að baki hvers veiks barns
eru foreldrar/forráðamenn og
systkin, þessir einstaklingar þarfn-
ast líka stuðnings og tilbreytingar.
Dvöl, eins og að framan er lýst,
getur skipt sköpum í lífi þeirra, því
að öll þurfum við að hlaða „batterí-
in“ öðra hvora, til þess að geta tek-
ist á við amstur daganna. Fjólu-
hvammur á að vera hvíldarathvarf
fjölskyldunnar. Hægt verður að
dvelja þar 1 til 2 vikur eftir aðstæð-
um. Þeir sem geta og vilja hafa að-
gang að venjubundnum sveita-
störfum, aðrir geta hvílt sig, safnað
kröftum, notið útiveru og náttúru,
sem er undrafögur í Vatnsdalnum,
já, allir ættu að finna eitthvað við
sitt hæfi.
Það er ekki gærdagurinn, sem er
liðinn, sem skiptir máli, heldur
ekki morgundagurinn, sem er ekki
kominn, heldur augnablikið núna.
Njótum þess með bömum okkar,
heilbrigðum eða sjúkum, hvert
með öðru. Sýnum umhyggju og
hlúum hvert að öðru núna, á morg-
un getur það orðið of seint! Börnin
era framtíðin, hlúum því að þeim,
hverjar sem aðstæður þeirra eru
þá gefum þeim von. Lítum á öll
börn sem börnin okkar, heilbrigð
eða sjúk, sýnum þeim, að þau búi
lendingar hafa setið eftir meðan
aðrar þjóðir nær og fjær hafa ver-
ið að þjóta fram úr okkur. Kvóta-
kerfið era alvarlegustu pólitísku
mistök sem gerð hafa verið á Is-
landi, - hefur kostað þjóðina tugi,
jafnvel hundruð, milljarða króna.
Vert er að benda á þá staðreynd
að kvótakerfinu var ætlað m.a. að
byggja upp sterkari fiskstofna.
Undanfarin 4 ár höfum við verið að
veiða 168-200 þúsund tonn á ári af
þorski eftir uppbyggingu stofnsins
með kvótakerfinu og friðunarráð-
stöfunum öðrum í 14 ár. Þetta er
langt innan við helmingur þess
sem veiddist að meðaltali af þorski
á íslandsmiðum áratugum saman
við breytileg lífsskilyrði í hafinu.
Kannski er verið að hafa af þjóð-
inni 40 milljarða króna í útflutn-
ingsverðmætum af þorskveiðum á
ári vegna þess að skömmtunar-
stjórarnir reikna vitlaust út.
Áskonm á Halldór
Að lokum þetta. Ég skora á
Halldór Ásgrímsson að finna þeim
orðum sínum stað sem vitnað er í
hér fremst í greininni. Enginn ef-
ast um að Halldór og fjölskylda
hans hefur verulegt hagræði af
kvótakerfinu. Skinney hf., sem er í
eigu Halldórs og fjölskyldu, er
skrifað fyrir 2.885 þorskígildum.
Fjölskyldan á því kvóta fyrir
a.m.k. einn milljarð króna. Miklh'
persónulegir hagsmunir gera
flokksformanninn með öllu óhæfan
til þess að fjalla um málið, gerir
hann vanhæfan og blindar honum
sýn.
Hvernig líst kjósendum á þá
staðreynd að Halldór er höfundur
og verndari kvótakei'fisins sem er
að gera fjölda fólks eignarlaust um
land allt um leið og hann er að
skapa feikileg verðmæti fyrir sjálf-
an sig og fáeina útvalda?
Höfundur cr framkvæmdastjóri
Samtaka um þjóðareign.
við jafnan rétt, ekki bara í orði,
heldur í raun.
Varpað hefur verið fram þeirri
spurn, hví þessi staðsetning, þ.e.
Hvammur II í Vatnsdal? Er önnur
staðsetning betri? Þegar ráðist er í
jafnviðamikið verkefni sem þetta,
er sjálfsagt að kanna vel alla þætti
máls, þar á meðal staðsetningu og
aðgengi að þeirri þjónustu sem slík
starfsemi þarfnast. Á vogarskál
Hvamms II vil ég leggja þessi lóð:
Við hjónin höfum lagt fram stað og
starf þessari hugsjón til framdrátt-
ar í 10 ár, teljum okkur því hafa
reynslu að miðla. Að Hvammi II er
fyrirtæki okkar MÓA, sem vinnur
snyrti- og heilsuvörar úr íslenskum
jurtum, og 5% af allri sölu renna til
Fjóluhvamms. Hvammur II er vel í
sveit settur, fegurð mikil og veður-
sæld, og því skal ekki gleymt, að
stutt er í næsta þéttbýli, Blönduós,
þar sem er frábær heilsugæsla.
Að Fjóluhvammur rísi um það
efast ég ekki, en hann kallar á
stuðning þinn, stuðning þjóðarinn-
ar allrar, því saman getum við lyft
því Grettistaki er til þarf. Ég vona
að greinin mín hafi vakið áhuga
þinn á að rétta langveikum börnum
hjálparhönd, þöifin er mikil. Hvert
og eitt erum við smá, en saman,
hvílíka auðlegð eiga bömin þá í
okkur! Fyrir þeirra hönd þakka ég
áheit og gjafir einstaklinga er átak-
inu hafa borist. Slíkur stuðningur
skiptir öllu máli og er því vel þeg-
inn. Stofnaðir hafa verið reikningar
við íslandsbanka Blönduósi 562 26
2712, og Búnaðarbankann Blöndu-
ósi 307 13 2712. Allir sem áhuga
hafa um frekari upplýsingar geta
snúið sér til undirritaðrar.
Ég bið algóðan Drottin að vaka
yfir velferð þjóðarinnar og landsins
okkar, og vernda verkefnið Fjólu-
hvamm.
Megi ljós og kærleikur lýsa okk-
ur veginn í lífínu.
Höfundur er einn afstofnendiun
Fjóluhvamms.