Morgunblaðið - 04.04.1998, Blaðsíða 1

96 SÍÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
79. TBL. 86. ÁRG.
LAUGARDAGUR 4. APRÍL 1998 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Málamiðlun Mitchells á Norður-írlandi tefst á sfðustu stundu
Deihiaðilar segja
andrúmsloftið breytt
London, Belfast, Dublin. Reuters. The Daily Telegraph.
BANDARÍKJAMANNINUM Ge-
orge Mitchell, sem stýrir friðarvið-
ræðum á Norður-írlandi, tókst ekki
að leggja fram drög að samkomu-
lagi sem hann bindur vonir við að
deiluaðilar muni fallast á fyrir
fimmtudag í næstu viku en þá renn-
ur út frestur sá er bresk stjórnvöld
hafa gefið þeim. Mitchell hugðist
leggja tillöguna fram í gærkvöldi
eftir að sambandssinnar og kaþ-
ólikkar höfðu lýst því yfir að andi
viðræðnanna í Stormont-kastala í
Belfast hefði breyst. Hefur yfirlýs-
ing þeirra vakið von um að sam-
komulag um frið á Norður-írlandi
sé í augsýn og Mitchell kvaðst
ótrauður stefna að því að fá deilu-
aðila til að fallast á drögin fyrir til-
skilinn tíma.
Takist Mitchell ætlunarverk sitt
verður tillagan borin undir þjóðar-
atkvæði á Norður-írlandi 22. maí
nk. Reg Empey, einn af leiðtogum
Sambandsflokks Ulsters, UUP,
varaði hins vegar við því að sam-
bandssinnar myndu ekki láta
þvinga sig til neins.
Mo Mowlam, N-írlandsmálaráð-
herra bresku ríkisstjómarinnar, og
Gerry Adams, leiðtogi Sinn Féin,
stjórnmálaarms írska lýðveldis-
hersins, IRA, lýstu í gær yfir bjart-
sýni á að málamiðlun næðist. Þá
sagðist Tony Blair, forsætisráð-
herra Bretlands, sjálfur fara til
Belfast til að vera viðstaddur
lokakafla viðræðnanna ef von væri
á samkomulagi. Blair hitti Bertie
Ahern, forsætisráðherra írlands, í
annað skipti á tveimur dögum í
fyrrakvöld.
Blair gerði í fyrrakvöld lítið úr
fregnum um deilur ríkisstjórnanna
tveggja en Ahem ítrekaði hins veg-
ar að írsk stjórnvöld myndu ekki
gera frekari málamiðlanir. „Ég
vona að Blair geti beitt áhrifum sín-
um á aðra þátttakendur í viðræðun-
um. David Trimble (formaður
UUP) verður að gera sér ljóst að ég
get ekki gefið frekar eftir.“
Sprengjuherferð væntanleg?
Enn er ekki ljóst hvert skotmark
risasprengjunnar var, sem fannst í
bifreið á leið yfir til Bretlands í
fyrradag, en getgátur era uppi um
að annaðhvort hafi páskaveðreið-
arnar í Aintree, nærri Liverpool,
verið skotmarkið eða fundur Evr-
ópusambandsins með Asíuþjóðum
sem nú stendur yfir í London.
Irska lögreglan segist ekki telja
IRA standa á bakvið sprengjuna.
Líklegra er talið að hér hafi verið
að verki klofningssamtök lýðveldis-
sinna sem andvíg eru þátttöku Sinn
Féin í friðarviðræðunum.
Stórbruni á
Dyrehavs-
bakken
Kaupmannahöfn. Reuters.
STÓRBRUNI varð í skemmti-
garðinum Dyrehavsbakken
norðan við Kaupmannahöfn í
gærmorgun. Slökkviliðsmenn
frá öllum nærliggjandi bæjarfé-
lögum börðust við að ráða niður-
lögum eldsins, sem læsti sig í
margar gamlar viðarbyggingar
á svæðinu, meðal annars veit-
ingahúsin „Bakkens Perle“ og
„Bofhuset", svo og skotbakkann
Bonanza.
Eldsins varð fyrst vart um
klukkan fimm að morgni en um
hálfníuleytið höfðu slökkviliðs-
menn náð að hefta útbreiðslu
hans. Þar með tókst m.a. að
koma í veg fyrir að stóri rúss-
ibaninn, sem er byggður úr tró,
yrði eldsvoðanum að bráð. Elds-
upptök eru ókunn.
Skemmtigarðurinn Bakken í
Dyrehaven er elzti skemmtigarð-
ur Danmerkur og einn sá elzti í _
heimi, stofnaður seint á 18. öld. í
síðustu viku var hann opnaður
gestum eftir vetrarhlé.
Hamas
hótar
hefndum
BENJAMIN Netanyahu, forsætis-
ráðherra Israels, krafðist þess í gær
af leiðtogum Palestínumanna að þeir
hættu að kenna Israelum um dauða
eins helsta sprengjusmiðs Hamas-
samtakanna og varaði við því að ef
áframhald yrði á ásökunum í garð
Israela myndu þeir álasa palestínsk-
um yfirvöldum kæmi til hefndarað-
gerða gegn ísrael.
Hamas-samtök Palestínumanna
hafa sakað Israela um að hafa banað
Mohiyedine Sharif, sem fannst myrt-
ur í Ramallah á Vesturbakkanum sl.
sunnudag. Hefur Hamas hótað
hefndum og í gær voru þær hótanir ít-
rekaðar og sagt að þær yrðu ekld ein-
ungis í heimalandinu, heldur um allan
heim. Hemaðararmur samtakanna,
Izzedine al Quassam - herdeildimar,
sagði í dreifiriti að sprengjuárásimar
yrðu án fordæma.
Israelsk yfirvöld sendu í gær yfir-
mann í leyniþjónustu sinni á fund
Yassers Arafats, forseta heimastjóm-
ar Palestínumanna, til að gera honum
grein fyrir því að Israel hefði ekki átt
nokkum þátt í dauða Sharifs.
Jeltsín
frestar
Japansför
Moskvu. Reuters.
STJÓRNARANDSTÆÐINGAR á
rússneska þinginu komu í gær til
móts við Borís Jeltsín Rússlandsfor-
seta, er þeir féllust á að fresta um-
ræðum um skipun Sergejs Kíríj-
enkos í embætti forsætisráðherra
fram á þriðjudag. Vegna óvissunnar í
stjóm landsins frestaði Jeltsín í gær
ferð sinni til Japans um eina viku en
hún átti að hefjast 11. apríl.
Kommúnistar ítrekuðu andstöðu
við skipan Kíríjenkos en líkm- þóttu
engu að síður hafa aukist á því að
þeir myndu láta undan.
Sergei Jastrzhembskí, talsmaður
Jeltsíns, kvaðst í gær búast við því að
umbótasinninn Borís Nemtsov, fyrsti
aðstoðarforsætisráðherra í síðustu
stjóm, myndi taka sæti í nýrri stjóm.
----♦♦♦-----
Dauðarefs-
ing verði
afnumin
Genf. Reuters.
MANNRÉTTINDANEFND
Sameinuðu þjóðanna sam-
þykkti í gær að hvetja ríki
heims til að banna aftöku og
vinna að því að nema dauða-
refsingu úr gildi. Beindist
gagnrýnin ekki síst að Banda-
ríkjunum þar sem dauðarefs-
ing virðist vera að færast í vöxt,
að því er Mary Robinson,
mannréttindafulltrúi SÞ, sagði.
Alls greiddu 26 þjóðir at-
kvæði með tillögunni um af-
nám dauðarefsingar, 13 voru á
móti og 12 sátu hjá. Þá var
einnig samþykkt tillaga sem
tekist hefur verið á um í þrett-
án ár þar sem staðfest er sú
skylda þjóða heims að vernda
þá einstaklinga og hópa sem
berjast fyrir mannréttindum.
Dauða Kings minnst
Fundur leiðtoga fímmtán Evrópusambandsríkja og tiu Asíurikja í Lundiinum
ESB lýsir sam-
stöðu með Asíu
Stjórnvöld
sökuð um yf-
irhylmingu
Atlanta. Reuters.
EKKJA mannréttindaleiðtogans
Martins Luthers Kings, Coretta Scott
King, ítrekaði í gær ásakanir sínar á
hendur bandarískum stjórnvöldum
um yfirhylmingu en í dag eru 30 ár frá
því að King var myrtur.
Fjölskylda Kings hefur óskað eftir
því að rannsókn á tilræðinu við King
verði tekin upp að nýju en hún telur
engan vafa leika á því að fleiri en
James Earl Ray, sem dæmdur var
fyrir morðið, hafi verið að verki. Frú
King segir stjórnvöld hafa eitthvað að
fela, ella hlytu þau að fallast á að mál-
ið yrði tekið upp að nýju.
■ Sáum þetta ekki fyrir/24
Lundúnum. Reuters.
TONY Blair, forsætisráðherra
Bretlands, hét í gær stuðningi Evr-
ópu við Asíu í þeim efnahagsþreng-
ingum sem lönd álfunnar eiga nú
við að etja, og lýsti því yfir að Evr-
ópuríkin mundu standa með Asíu-
ríkjunum „í gegnum súrt og sætt“.
Blair sagði í opnunarávarpi sér-
staks fundar leiðtoga Evrópusam-
bandsríkjanna fimmtán og tíu Asíu-
ríkja í Lundúnum í gær, að Evrópa
gæti ekki leyft sér að halda að sér
höndum andspænis fjármálakrepp-
unni sem hefur riðið yfir Asíu.
Sir Leon Brittan, sem fer með
viðskiptamál í framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins, ESB, sagði á
árlegri viðskiptaráðstefnu ESB og
Asíuríkjanna, sem fram fór sam-
hliða leiðtogafundinum, að kreppan
í Asíu hefði neikvæð áhrif á hagvöxt
í Evrópu. En hann sagðist sann-
færður um getu Asíuríkjanna til að
rífa sig upp úr kreppunni og skapa
nýtt hagvaxtarskeið.
Asiulánasjóður stofnsettur
Blair staðfesti að ESB hefði
ákveðið að koma á fót sérstökum
lánasjóði fyrir Asíu innan vébanda
Alþjóðabankans til stuðnings end-
urskipulagningu fjármálakerfis As-
íuríkjanna.
Hann nefndi ekkert um frekari
fjárhagsaðstoð ESB til stuðnings
efnahagslegri endurreisn í Austur-
álfu. Ríkisstjómir ýmissa Asíuríkja
hafa látið í Ijósi óánægju með hina
takmörkuðu hjálp sem ESB-ríkin
hafa boðið þeim, en undanfarin
misseri hafa ESB-ríkin tamið sér
aðhald í ríkisbúskapnum til þess að
uppfylla hin efnahagslegu skilyrði
fyrir stofnaðild að Efnahags- og
myntbandalagi Evrópu (EMU) um
næstu áramót. Á meðan hefur Al-
þjóðagjaldeyrissjóðurinn (IMF) haft
forgöngu um að semja um umfangs-
mikla efnahagsaðstoð við nokkur
Asíuríki, þeirra helzt Indónesíu,
Suður-Kóreu og Tæland.
Clinton hvetur Japani
Gestir leiðtogafundarins voru
áminntir um að kreppunni í Asíu
væri fjarri því lokið með nýjustu
fregnum af þróun efnahags
Japans, stærsta efnahagsveldis
álfunnar. En Bill Clinton Banda-
ríkjaforseti tók óvenju sterkt til
orða í gær er hann hvatti Japani til
að taka sig á, því svo lengi sem
stöðnun ríkti í japönskum efnahag
væri lítil von til þess að kreppan í
álfunni í heild batnaði.
Sagði Clinton að í Japan væri í
gangi „hörð barátta“ milli aftur-
haldssamra skriffinna í stjórnkerf-
inu og athafnalífsins um það til
hvaða aðgerða skuli gripið til að
koma japönsku efnahagslífi upp úr
öldudalnum.
■ Dregur úr lánshæfi/24
■ Óeirðir/24