Morgunblaðið - 10.06.1998, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 10. JÚNÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Habibie forseti Indónesíu
Ljær máls á sérréttind-
um handa Austur-Tímor
Jakarta. Reuters.
JUSUF Habibie, forseti Indónesíu,
sagðist í gær íhuga að veita Austur-
Tímor sérstök landréttindi, en lagði
áherslu á að svæðið yrði áfram óað-
skiljanlegur hluti
Indónesíu. Hann
sagðist ennfrem-
ur ekki hafa uppi
áform um að sitja
áfram í embætt-
inu að loknum
forsetakosningum
sem gert er ráð
fyrir að verði í
desember á
næsta ári.
Habibie svaraði í viðtali við
Reuters-fréttastofuna einnig gagn-
rýnisröddum sem telja umbætur,
sem Habibie lofaði er hann tók við
embætti forseta í síðasta mánuði,
ekM ganga nógu hratt fyrir sig.
Sagði Habibie að ekM væri hægt að
flýta umbótunum frekar, menn yrðu
að gefa sér svigrúm og sýna sann-
girni í kröfum sínum.
Ný kosningalög væntanleg
Habibie sagði að ný kosningalög
yrðu samin á næstu tveimur mánuð-
um og fengi almenningur síðan
mánuð til að kynna sér lögin og
gera athugasemdir við þau. Upp-
kast að lögum yrði síðan lagt til
samþykktar á þingi í árslok og þing-
kosningar haMnar með nýju fyrir-
komulagi í maí á næsta ári. Loks
kæmi stjómarskrárnefnd landsins
saman í árslok 1999 til að velja nýj-
an forseta og varaforseta. „Ég er
ekM eins og andi í flösku sem fram-
kallar óskir manna. Ég verð að vera
viss um að allir séu ánægðir og að
menn séu sammála um að kosning-
arnar séu löglegar og í lagi.“
Habibie sagðist tilbúinn til að
veita Austur-Tímor sömu sérrétt-
indi og Jakarta, Aceh og
Yogyakarta, en þessi svæði
Indónesíu hafa í orðni kveðnu
ákveðin réttindi umfram önnur.
Jafnframt er hann tilbúinn til að
veita lausn föngum sem setið hafa
inni vegna pólitískra skoðana sinna
eða baráttu fyrir frelsi Austur-
Tímors. Ekki væri þó hægt að láta
skæruliðaleiðtogann Xanana Gus-
mao lausan að svo stöddu, fyrst yrði
að finna allsherjar lausn á deilunni
um Austur-Tímor.
150.000 manns flýðu
Dagblaðið The Jakarta Post sagði
í gær frá því að meira en 150.000
manns hefðu flúið Indónesíu eftir að
óeirðir brutust út í höfuðborg lands-
ins í maí. Ef marka má tölur mann-
réttindastofnunar Indónesíu féllu
fleiri en 1.000 manns í óeirðunum
sem hófust þegar fjórir námsmenn
féllu í átökum við lögregluna í
Jakarta.
Reuters
Fárviðri í Hong Kong
MIKIÐ óveður var í Hong Kong í gær, hávaðarok
og úrhellisrigning, og var eins manns saknað.
Nokkrir slösuðust og skólum, bönkum og ýmsum
opinberum stofnunum var lokað vegna veðursins.
Víða hlupu skriður úr fjallshlíðum og umferð og
önnur starfsemi truflaðist. Þessum manni varð
fótaskortur í vatnsflóðinu en varð þó ekki meint
af.
Reuters
STARFSMAÐUR verðbréfafyrirtækis í Tókýó lætur líða úr sér smá-
stund undir skilti, sem sýnir gengi jensins. Fyrir dollarann fást nú um
140 jen og hefur gengi þess ekM verið lægra í sjö ár.
Áhyggjur
vegna gengis-
lækkunar jensins
Tdkýó, Peking. Reuters.
BANKARAÐ japanska seðlabank-
ans sagði í gær, að vaxtahækkun
væri ekki svarið við stöðugu gengis-
falli japanska jensins en það hefur
ekM verið lægra gagnvart Banda-
ríkjadollara í sjö ár. Þykir þessi þró-
un endurspegla alvarlega veikleika í
japönsku efnahagslífi og vaxandi ótti
er við, að það sé að fara inn í óviðráð-
anlegt verðhjöðnunarferli. Yfirmað-
ur kínverska seðlabankans sagði í
gær, að gengislækkunin á jeninu
væri farin að hafa alvarleg áhrif á ut-
anríMsverslun Kínverja.
Talsmaður bankaráðs japanska
seðlabankans sagði, að staðið yrði við
fyrri stefnu um að styrkja ýmsa efna-
hagslega starfsemi varðandi atvinnu-
lífið og vaxtahækkun væri því ekM
inni í myndinni. Hún gæti líka ein-
faldlega orðið til að draga úr neyslu
innanlands og stuðla þannig að enn
frekari lækkun á jeninu. Hann viður-
kenndi þó, að gengisþróunin að und-
anfórnu endurspeglaði ákveðinn
veiMeika í japönsku efnahagslífi.
Selja verðbréf skráð í jenum
Japanskir ráðamenn lýsa hver um
annan þveran miklum áhyggjum af
ástandinu en ekki er búist við, að
þeir muni grípa til neinna ráða til að
vinna gegn því. Raunar vilja sumir
lækka vexti, sem era þó mjög lágir
fyrir, í von um, að það geti orðið til
að slá á samdráttareinkennin í efna-
hagslífinu.
Hagfræðingar segja, að meginá-
stæðan fyrir gengislækkun jensins
að undanfórnu sé almennur áhugi
fjárfesta á að losa sig við verðbréf,
sem eru skráð í jenum, og festa féð í
öðram og arðmeiri.
Ógnar stöðugleika í fjármálum
Dai Xianglong, seðlabankastjóri í
Kína, sagði í gær, að lækkunin á jap-
anska jeninu hefði skaðað kínverska
utanríkisverslun og væri farin að
ógna fjármálalegum stöðugleika í
Austur-Asíu. Kvaðst hann vona, að
japönsk stjórnvöld gripu til þeirra
aðgerða, sem nauðsynlegar væru.
Kínverjar lýstu yfir er fjár-
málakreppan reið yfir í ýmsum Asíu-
löndum, að þeir myndu ekki lækka
gengi síns gjaldmiðils, júans, en í
ræðu sinni í gær útilokaði Dai ekki
beint, að til gengislækkunar gæti
komið. Hann ítrekaði þó, að hagvöxt-
ur í Kína væri góður og gengi júans-
ins stöðugt.
Alþjóðadómstóllinn
„Gráluðustríð-
ið“ vakið upp
Haag. Reuters.
KÆRA Spánverja vegna töku tog-
arans Estai undan Kanada fyrir
þremur árum hefur verið tekin til
umfjöllunar hjá Alþjóðadómstóln-
um í Haag. Halda Spánverjar þvi
fram, að kanadiska strandgæslan
hafi ekki haft heimild til að taka
skipið, sem var á alþjóðlegu haf-
svæði.
Jose Antonio Pastor Ridruejo,
sérfræðingur spænska utanríkis-
ráðuneytisins í alþjóðarétti, sagði í
Haag í gær, að með kærunni væra
Spánverjar ekki aðeins að gæta
eigin hagsmuna, heldur annarra
ríkja einnig. Sagði hann, að
kanadíska strandgæslan hefði tek-
ið Estai þegar skipið var 245 mílur
undan strönd Austur-Kanada eða
langt utan efnahagslögsögunnar.
Upp úr skipstökunni reis hið svo-
kallaða „grálúðustríð“ en Spán-
verjar vora sakaðir um að stunda
mikla rányrkju á þessum slóðum
og nota ólögleg veiðarfæri.
Spánverjar krefjast bóta fyrir
tökuna og einnig, að Kanadastjórn
breyti lögum, sem heimila henni
að framfylgja fiskveiðistjórn utan
200 mílna lögsögunnar.
Kanadastjóm heldur því fram,
að Alþjóðadómstóllinn hafi ekki
lögsögu í þessu máli og vitnar til
lagabreytinga á Kanadaþingi 1994
en þá var ákveðið, að umboð dóm-
stólsins frá Kanadastjórn næði
ekM til fiskveiðimála.
ESB bannar rekneta-
veiðar frá 2002
Lúxemborg. The Daily Telegraph.
REKNET, sem drepa þúsundir
smáhvala og sjófugla á ári hverju,
verða bönnuð víðast hvar innan
efnahagslögsögu Evrópusam-
bandsins, ESB, frá og með árinu
2002. Var það samþykkt á fundi
sjávarútvegsráðherra ESB-ríkj-
anna í Lúxemborg í fyrrinótt.
Jack Cunningham, landbúnaðar-
ráðherra Bretlands, kvaðst vera
mjög ánægður með, að ESB skyldi
loksins hafa gert þessar „dauða-
girðingar" útlægar. Frakkar, sem
eiga næststærsta reknetaflotann í
ESB, og Irar voru andvígir bann-
inu en Italir, sem gera mest út á
reknet, sátu hjá. Önnur ríM sam-
þykktu bannið.
Reknet eru aðallega notuð við
túnfisk- og sverðfiskveiðar og

E wMjyjga
mega vera 2,5 km löng. Algengt er
þó, að þau séu allt að 20 km löng.
Áfram reknet í Eystrasalti
Emma Bonino, sjávarútvegsstjóri
framkvæmdastjórnar ESB, sagði,
að bannið sýndi, að ESB ætlaði að
taka upp umhverfisvænar fiskveið-
ar enda væri þetta í fyrsta sinn,
sem ákveðin veiðarfæragerð væri
bönnuð.
Bannið mun gilda alls staðar
nema í Eystrasalti þar sem enga
höfrunga eða aðra smáhvali er að
finna. Þótti þessi undanþága nauð-
synleg til að tryggja atbeina Dana,
Finna og Svía en í Eystrasalti eru
reknet notuð við lax- og silungs-
veiðar. Embættismenn ESB sögðu,
að bannið myndi ekki skipta neinu
fyrir veiðar á grunnslóð, aðeins á
úthafinu en nefna má, að í Bret-
landi era aðeins gerðir út sex rek-
netabátar. Andstaða íra við bannið
byggðist aðallega á því, að þeim
þóttu þeir ekki fá nógu miklar bæt-
ur fyrir.
Með þessari ákvörðun á að ljúka
langvarandi útistöðum við ýmis
umhverfisverndarfélög, til dæmis
grænfriðunga.