Morgunblaðið - 12.06.1998, Side 38

MORGUNBLAÐIÐ
„ 38 FÖSTUDAGUR 12. JÚNÍ 1998
V „ --------------------
MINNINGAR
JON
JÚLÍUSSON
+ Jón Júliusson
fæddist í Stykk-
ishólmi 11. desem-
ber 1926. Hann lést
á Reykjalundi að-
faranótt 3. júní síð-
astliðins. Foreldrar
hans voru Rósin-
krans Júlíus Rósin-
kransson, bókari
hjá Kaupfélagi
Stykkishólms, síðar
fulltrúi hjá Vega-
málaskrifstofunni í
Reykjavík, f. 5. júlí
1892 í Tröð í Ön-
undarfirði, d. 4.
mars 1978, og k.h. Sigríður
Jónatansdóttir, f. 26. apríl 1904
á Ytri-Veðrará í Önundarfirði,
d. 22. sept. 1992. Systir Jóns er
Anna Guðrún, ritari hjá Lands-
virkjun, f. 27. júlí 1929, gift
Bergþóri Smára, lækni í
Reykjavík.
Jón kvæntist Signýju Sen 23.
júlí 1948. Signý er fædd 23. júlí
1928 í Kulangsu í Kína. For-
eldrar hennar voru Kwei Ting
Sen, f. 2. ágúst 1894 í Shanghai
í Kína, d. 5. des. 1949, prófessor
og rektor Háskólans í Amoy í
Kína, og Oddný Erlendsdóttir
Sen, f. 9. júní 1889 á Breiðabóls-
stöðum á Álftanesi, d. 9. júlí
1963, enskukennari í Reykjavík.
Jón og Signý eignuðust tvö
börn: 1) Erlend, Ph.D., prófess-
or í heimspeki (f. 26. aprfl
1948). Hann er kvæntur Hönnu
Maríu Siggeirsdóttur, lyfsala,
og eiga þau tvo syni, Jón Helga
(f. 1982) menntaskólanema og
Guðberg Geir (f. 1986). 2) Sig-
ríði Hrafnhildi, M.A. (f. 12.
ágúst 1953). Eiginmaður henn-
ar er Sveinn Björnsson, sendi-
herra í Strassborg. Dætur Sig-
ríðar Hrafnhildar af fyrra
hjónabandi eru Signý Vala (f.
1976) læknanemi, og Unnur
Edda (f. 1982), menntaskóla-
nemi.
Jón varð stúdent frá Mennta-
skólanum í Reykjavík árið 1947
og lauk fil. kand.-prófí í lati'nu
og samanburðarmálfræði frá
Uppsalaháskóla árið 1952.
Hann varð löggilt-
ur skjalaþýðandi og
dómtúlkur úr og á
sænsku 1952. Jón
var kennari í latínu
við Menntaskólann
í Reykjavík 1952-
’72, stundakennari
í latínu við Háskóla
íslands 1966-’74 og
prófdómari við
stúdentspróf í lat-
ínu við _ Verzlunar-
skóla Islands frá
1973 til dauðadags.
Hann var frétta-
maður hjá Ríkisút-
varpinu sumrin 1948, 1949,
1953 og 1955. Jón var auglýs-
ingafulltrúi hjá Loftleiðum frá
1955 og starfsmannastjóri þar
frá 1957. Þá var hann fram-
kvæmdastjóri stjórnunarsviðs
Flugleiða 1974-’80. Hann var
deildarstjóri í Viðskiptaráðu-
neytinu frá 1981, formaður
ráðgjafanefndar um olíuvið-
skipti 1981-’83, staðgengill
samstarfsráðherra Norður-
landa 1984-’94 og skrifstofu-
stjóri Norðurlandamála. For-
maður staðgenglanefndar
1984-’85, 1989-’90 og fyrrihluta
ársins 1994. Sendifulltrúi í ut-
anríkisþjónustunni frá 1991-
’96.
Jón var formaður kvik-
myndafélagsins Filmíu 1953-
’66, fulltrúi í Iaunamálaráði
BHM 1967-’69, í nefnd um
breytta kennsluskipan við MR
1969. Hann sat í sljórn Lífeyris-
sjóðs Flugvirkjafélags Islands
1975-’80 og í stjórn íslenska
Flugsögufélagsins 1977-’81.
Hann sat í ýmsum nefndum og
ráðum á vegum hins opinbera.
Jón var varaformaður Lands-
samtaka hjartasjúklinga 1990-
’95 og í stjórn SIBS og vöru-
happdrættis SÍBS frá 1992. Jón
var sæmdur riddarakrossi
Hinnar íslensku fálkaorðu árið
1992.
Utför Jóns verður gerð frá
Kristskirkju í Landakoti í dag
og hefst athöfnin klukkan
13.30.
Okkur setti hljóð þegar við feng-
um fregnina um að „afi Jón“ hefði
kvatt þennan heim. Hann var alltof
Afljótt kvaddur burt frá okkur og eft-
ir situr tómarúm, sem erfítt er að
fylla.
Ég vil minnast tengdaföður míns
með nokkrum orðum, þar sem kom-
ið er að kveðjustund. Hvítasunnu-
hátíðin var nýliðin hjá og lífíð byrj-
að að ganga sinn vanagang á nýjan
leik. Hann var farinn upp á Reykja-
lund að halda áfram í þjálfuninni,
sem hann hafði stundað á þriðju
viku. En eins og hendi væri veifað
var honum kippt burt frá okkur.
Fallinn er í valinn mikill gáfumaður
og prúðmenni. Hann hafði mikið
yndi af því að vera prúðbúinn innan
um skemmtilegt fólk. Þannig naut
hann sín vel. Hann átti mikið af vin-
•%m sem hann spjallaði við tímunum
saman. Hann var alltaf tilbúinn til
að spjalla um málin og var mjög
fróður á öllum sviðum, maður kom
hvergi að tómum kofunum hjá Jóni,
sérstaklega var hann ættfróður með
eindæmum og kom það sér oft vel
hve hann var fljótur að tengja fólk
saman.
Ég kynntist þeim hjónum, Jóni
og Signýju, árið 1980. Var mér vel
tekið frá fyrstu tíð.
Jón reyndist hinn besti vinur og
drengjunum okkar hinn besti afí.
„ ■Það var alltaf hægt að leita til hans í
olíðu og stríðu. Hann var góður
gagnrýnandi og gott að leita til hans
og fá hann til þess að lesa yfír alls-
konar verk, þegar mikið var í húfi.
Hann hefur oft reynst mér vel á erf-
iðum stundum með frábærri athygli
sinni og skarpskyggni.
Jón Júlíusson er fæddur og alinn
■frupp í Stykkishólmi og það vill svo
skemmtilega til að við hjónin flutt-
um vestur í Stykkishólm og bjugg-
um þar í níu ár. I Stykkishólmi var
okkur Erlendi tekið opnum örmum,
sérstaklega af eldri kynslóðinni sem
þekkti „Jón Júl“ vel og var alltaf að
segja okkur skemmtilegar sögur af
honum og Önnu systur hans.
Hann hafði mikla unun af að
koma vestur og heimsækja okkur í
Hólminn, ganga um bæinn, rifja
upp gamlar minningar, segja frá
gömlu húsunum og íbúum þein-a og
hitta gamla kunningja, leikfélaga og
fermingarsystkini. Vegna búsetu
okkar fjölskyldunnar úti á landi
voru símafundimir oft langir og
skemmtilegir og ekki síst fróðlegir.
Við spjölluðum um bæjarmálin,
landsmálin og ekki síst fjölskylduna
við þig, tengdapabbi, í gegnum sím-
ann. Þú þreyttist aldrei á að tala við
okkur í símanum og halda sambandi
þótt við værum víðsfjarri.
Elsku Jón. Hafðu þakkir fyrir
hvað þú varst duglegur að hringja
til okkar og hvetja okkur áfram.
Þakka þér fyrir hugulsemina við
okkur og sérsaklega drengina, sem
alltaf höfðu jafn gaman af að fara
með þér í göngutúra um bæina okk-
ar, hvort sem það var Stykkishólm-
ur eða Vestmannaeyjar.
Elsku tengdafaðir. Hafðu þakkir
fyrir allar góðu stundirnar og síma-
spjallið sem við áttum saman í
gegnum árin. Megi algóður Guð
geyma þig um ókomna tíð. Hvíl þú í
friði.
Þín tengdadóttir,
Hanna María Siggeirsdóttir.
Við erum að renna í hlaðið í Hlyn-
gerðinu og útidyrnar standa opnar
upp á gátt, og eru sennilega búnar
að vera það síðasta klukkutímann.
Þú kemur fagnandi á móti okkur
með faðminn útbreiddan, kreistir
okkur og kyssir, svo ekki fer á milli
mála hversu innilega velkomnar við
erum.
Móttökumar voru alltaf ógleym-
anleg athöfn sem einkenndist af eft-
irvæntingu og ótrúlegri hlýju með
tilheyrandi hætti. Þú lést manni líða
eins og drottningu. Alltaf varstu
fyrstur til að taka eftir minnstu
breytingum á okkur, hvort sem það
var ný hárgreiðsla eða nýr kjóll.
Sjálfur varstu einstakur smekkmað-
ur og mikill fagurkeri og kompli-
mentin þín kitluðu skemmtilega.
Við nutum þess að spjalla tímunum
saman því þú vildir fá að fylgjast
grannt með okkur. Um leið frædd-
irðu okkur og upplýstir um alla
mögulega hluti, enda varstu alltaf
manna best inni í öllu sem var að
gerast. Þú hafðir óbilandi trú á því
sem við tókum okkur íyrir hendur,
fylltir okkur sjálfstrausti með
hvatningarorðum og gullhömrum,
svo uppfullur af bjartsýni. Þessi
brennandi áhugi þinn á aðgerðum
okkar með stöðugri umhyggju er
svo okkur minnisstæður. Þegar við
vorum uppteknar af því að lifa lífínu
fékk maður í hita leiksins skyndi-
lega símhringingu frá þér, bara
svona til að heyra hvað væri að ger-
ast nýtt hjá okkur. Þá dugðu nú
ekki örfáar mínútur í þá nákvæmu
lýsingu sem þú vildir fá enda óskað-
ir þú að fá skýr svör um allt.
Velferð okkar var þér sífellt í
huga, hugsandi út í hvert smáatriði
og um leið gefandi, bæði af sjálfum
þér og með óvæntum gjöfum. Eins
og þegar þú fórst og keyptir ferða-
töskuna, sendir sérfræðing til að
stilla píanóið, birtist allt í einu með
orðabækur eða annað sem þú taldir
að gæti nýst okkur og þá helst í
námi. Þú þreyttist ekki á að tala um
að góð menntun væri lykill að vel-
ferð okkar í framtíðinni. Þú varst
snillingur í að koma okkur konunum
í fjölskyldunni á óvart með ein-
hverju skemmtilegu. Með þessu
móti sýndirðu einnig hvernig hægt
er að gleðja aðra á þinn einstaka
hátt. Það sem þér datt í hug að gera
framkvæmdir þú strax og alltaf af
sérlegri nákvæmni og höfðingsskap.
Elsku afi, þú varst alltaf að láta
okkur finna hversu vænt þér þótti
um okkur, hikaðir ekki við að segja
það beinum orðum og hvíslaðir svo:
„Erum við ekki bestu vinir?“
Þú fórst allt of snögglega frá okk-
ur og þín verður sárlega saknað,
reyndar er tilveran nú án þín óbæri-
leg. Minning um besta afa sem
hægt er að hugsa sér lifir áfram.
„Drottinn er minn hirðir, mig
mun ekkert bresta.
A grænum grundum lætur hann
mig hvílast,
leiðir mig að vötnum, þar sem ég
má næðis njóta.
Hann hressir sál mína.
Hann leiðir mig um rétta vegu
fyrir sakir nafns síns.
Jafnvel þótt ég fari um dimman dal,
óttast ég ekkert illt,
því þú ert hjá mér.
sproti þinn og stafur hugga mig.“
(23. Davíðssálmur)
Þínar elskandi,
Signý Vala og Unnur Edda.
Elsku afi. Þegar ég heyrði að þú
hefðir kvatt þennan heim varð ég
svo hissa. Mér fínnst svo stutt síðan
þú varst hjá okkur um jólin, svo
hress og kátur. Svo varstu farinn
upp á Reykjalund til hressingar og
skemmtunar. Þú varst alltaf svo
hress og kátur og góður við okkur
bræður hvenær sem við hittumst.
Ég á eftir að sakna þín mikið, sér-
staklega allra tímanna í vetur og
heimboðanna á föstudagskvöldum
hjá ykkur ömmu þegai' við sátum
saman og horfðum á „Gettu betur“.
Það var alltaf gaman að hitta þig og
spjalla við þig um heima og geima.
Þakka þér fyrir ferðirnar í Sædýra-
safnið þegar ég var lítill og allar
sirkusferðimar með okkur bræð-
urna. Ég gleymi aldrei öllum
gönguferðunum í Stykkishólmi,
fæðingarbæ þínum, spjallinu við
gömlu kallana á bryggjunni. Þér
þótti alltaf vænt um Stykkishólm.
í dag kveðjum við þig í síðasta
sinn og ég vona að þú eigir eftir að
hafa það gott hjá Guði en við eigum
öll eftir að sakna þín. Ég bið Guð
um að geyma þig og að þú lifir með
okkur þangað til við hittum þig aft-
ur. Elsku afí, þakka þér íyrir allt.
Ó, hve heitt ég unni þér!
Allt þitt bezta í hjarta mér
vaktir þú og vermdir þinni ást.
Æskubjart um öll mín spor
aftur glóði sól og vor,
og traust þitt var það athvarf,
sem mér aldrei brást.
(Tómas Guðm.)
Þinn sonarsonur,
Jón Helgi.
Jón Júlíusson, mágur minn, er
látinn, en hann var í endurhæfingu
á Reykjalundi eftir að því er virtist
minni háttar heilablæðingu, er hann
fékk í mars sl.
Andlát hans bar brátt að, og ég
verð að segja óvænt, þegar allt virt-
ist vera á batavegi. En svona er
dauðinn. Hann kemur óboðinn, þeg-
ar minnst varir.
Jón ólst upp á góðu heimili
ágætra foreldra, sem ég má best
vita, hve óvenjulega heilsteyptar og
góðar manneskjur voru, þar eð ég
var tengdasonur þeirra og mjög ná-
inn vinur í áratugi. Eina systur átti
Jón, Önnu Guðrúnu, cand. phil. og
kennara, sem gift er undirrituðum
og hefur lengi starfað sem ritari hjá
Landsvirkjun. Milli þeirra systkina
var óvenju náin og einlæg vinátta
alla tíð.
Jón var ágætur námsmaður,
málamaður með afbrigðum og
óvenju frjór í hugsun. Þegar hann
hafði aldur til fór hann til náms í
Reykjavík, fyrst í Gagnfræðaskóla
Reykvíkinga, en síðar í Menntaskól-
ann í Reykjavík. Sóttist honum
námið vel og að loknu stúdentsprófí
1947 fékk hann svokallaðan fjög-
urra ára styrk til náms erlendis.
Fór hann til Svíþjóðar til náms í lat-
ínu og sanskrít og lauk fíl. kand,-
prófí í Uppsölum 1952.
Við heimkomuna var í upphafi fátt
um störf við hans hæfi, svo að hann
fór að kenna í Samvinnuskólanum
og gegna fleiri störfum. Nokkru síð-
ar varð hann latínukennari við
Menntaskólann í Reykjavík og
kenndi þar í nokkur ár með sóma og
við miklar vinsældir. Sennilega voru
það ánægjuríkustu ár ævi hans. Jóni
bauðst síðan staða sem starfs-
mannastjóri Loftleiða, sem var þá
félag í vexti og góðum viðgangi. Þáði
hann það starf, í fyrstu að hluta til,
en síðar sem fullt starf. Vann hann
síðan að flugmálum allt til miðs árs
1980, fyrst eins og áður sagði sem
starfsmannastjóri hjá Loftleiðum,
en síðar sem einn af framkvæmda-
stjórum Flugleiða. Eftir það var
hann starfandi í Stjórnarráðinu sem
skrifstofustjóri og annaðist aðallega
samskipti Islands við Norðurlönd,
uns hann lét af störfum fyrir aldurs
sakir í lok árs 1996.
Ungur að árum kynnntist Jón
stórbrotinni hæfileikakonu, Signýju
Sen, sem um árabil hefur starfað
sem lögfræðingur hjá Lögreglu-
stjóraembættinu í Reykjavík. Hún
hefur staðið sem bjarg við hlið Jóns
á ögurstundum í lífi hans. Þau hjón
eignuðust tvö börn.
Menntun barna sinna bar Jón
mjög fyrir brjósti og var hann svo
lánsamur að uppskera eftir því sem
til var sáð í þeim efnum.
Á yngri árum var Jón Júlíusson
glæsilegur maður, fríður sýnum, vel
á sig kominn og manna best klædd-
ur. Hann var mannblendinn og virt-
ist lítt kunnugum hann vera opin-
skár, en ekki er allt sem sýnist, því
að mér fannst hann með dulari
mönnum þeirra sem ég hef kynnst
og eru kynni okkar þó orðin æði-
löng, eða á fimmta tug ára.
Jón var áhugasamur um mjög
marga hluti, m.a. ættfræði, svo og
um það sem var að gerast í veröld-
inni, en venjuleg íslensk pólitík held
ég að hafi ekki verið honum mikið
áhugamál. Hann hafði á lífsleiðinni
öðlast víðari heimssýn en svo.
Allmörg síðari árin átti Jón við
vanheilsu að stríða, sem að vonum
höfðu mikil áhrif á lífsgleði hans,
þótt hann kvartaði lítt, en sagði þó
skömmu fyrir andlátið, að örlögin
hefðu verið fullsparsöm við sig þeg-
ar þau úthlutuðu honum heilsu. Satt
var það, en þau voru samt örlát við
hann á margan annan hátt.
Nú er jarðvist hans því miður lok-
ið. Hans verður sárt saknað á heim-
ili okkar í Hvassaleitinu. Vonandi
hittumst við aftur handan storms og
strauma.
Guð blessi minningu hans og veg-
ferð á nýjum slóðum.
Bergþór Smári.
Heill þér, Maria! hreina mær!
Hvem lofts og hauðurs heiftar anda
burt hrekur augnageislinn skær:
hér enginn þeirra oss má granda.
Þú ein vort líf í stormi styður
og stillir hann þín guðleg náð:
heyr meyju, sem hér bljúg þig biður,
og blessa hennar fóður ráð!
Heill þér, María!
(Þýð. Daníel Á Daníelsson.)
Heiðursmaðurinn Jón Júlíusson
er látinn á 72. aldursári. Fyrstu
kynni mín af honum voru haustið
1966 er hann varð kennari minn í
latínu í máladeild 5. bekkjar
Menntaskólans í Reykjavík. Frómt
frá sagt var okkur bekkjarfélögum
margt betur til lista lagt en kunn-
átta í latínu, með örfáum undan-
tekningum, og flest létum við þessa
fáfræði okkur í léttu rúmi liggja. Á
þessum árum var margt skemmti-
legra en að glíma við hina flóknu
málfræði latínunnar og mörgum
okkar fannst úrelt að vera að stagl-
ast á löngu „dauðu“ tungumáli,
fannst nær að fást við lifandi tungu-
mál sem töluð eru manna í milli.
Fljótlega kom í ljós að Jón ætlaði
ekki að láta okkur skussana komast
upp með þetta viðhorf. Á undra-
verðan hátt tókst honum að vekja
með okkur áhuga og jafnvel eftir-
læti á þessu forna máli. Hann kom
inn í kennslustundirnar, hnarreist-
ur, þráðbeinn í baki og brosti þessu
tvíræða, sjarmerandi brosi, sem
einkenndi hann alla tíð. Honum var
einkar Iagið að krydda kennsluna
með lifandi frásögnum fortíðarinn-
ar, hvort sem þær sneru að sögu
Forn-Rómverja eða ljóðum. Skipu-
lag námsefnis, festa hans og fram-
koma var slík að hann vakti með
okkur löngun og áhuga á að
skyggnast inn í heim þess tíma er
latínan var í hávegum höfð. Sú und-
irstaða sem hann kenndi okkur
nýttist okkur vel er við tók nýr
kennari í 6. bekk, Þórður Örn Sig-
urðsson, en hann reyndist okkur
eins og Jón frábær latínukennari.
Þá reyndist latínan afar góður
grunnur fyrir þjálfun rökhugsunar
og nám í öðrum tungumálum.
Er ég hóf nám í lögfræði var mér
oft hugsað til þess hve heppin ég
var að fá slíka lærifeður í latínunni,
enda kom það sér vel, því eins og
mörgum er kunnugt tíðkast í þeim
fræðum að vitna til latneskra fræði-
heita og hugtaka. Tengslin við Jón
rofnuðu ekki eftir menntaskólaárin
því eiginkona Jóns, Signý Sen, sett-
ist á skólabekk um leið og ég í laga-
deild Háskóla Islands. Varð ég
þeirrar gæfu aðnjótandi að verða
góður vinur hennar strax á 1. ári í
náminu. Við Signý hittumst iðulega
fyrir próf og bárum saman bækur
okkar og fljótlega varð ég heima-
gangur á heimili þeirra Jóns í
Hvassaleiti og síðar Hlyngerði.
Fyrst í stað var ekki laust við að ég
væri hálffeimin að valsa inn og út af
heimili míns gamla læriföður, enda
fann maður til vanmáttar síns og fá-
kunnáttu við hlið þessa andans
manns. Oftar en ekki settist ég upp
í mat og drykk og tók Jón því eins
og sjálfsögðum hlut, sem það auð-
vitað ekki var. Hann var þeirrar
gerðar að ræða við mann sem jafn-
ingja, þótt hann hefði yfirburði ald-
urs, reynslu og þekkingar og miðl-
aði óspart af viskubrunni sínum.
Það voru því mikil forréttindi að fá
að koma á heimili þeirra hjóna, ekki
einvörðungu til að njóta samvista
við þau heldur einnig til að njóta
þess sem þar bar fyrir augu, en
heimili þeirra bar gott vitni um mik-
inn áhuga þeirra á allri menningu
og listum.