Morgunblaðið - 16.06.1998, Blaðsíða 72

72 ÞRIÐJUDAGUR 16. JÚNÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
ENSKI leikarinn Donald Pleasence
í Halloween.
AUSTIN Stoker og Laurie Zimmer í
„Assault On Precinct 13“.
JOHN CARPENTER
CARPENTER sjálfur með Kurt Russell við tök-
ur á „Escape From New York“.
EINN þeirra leikstjóra x'
yngri kantinum, sem sett
liafa svip sinn á síðustu ára-
tugina, er Bandaríkjamað-
urinn John Carpent.er. Til-
valinn samnefnari fyrir alla
þá stéttarbræður sína sem
hafa valið sér hreinræktað
afþreyingarefni til að kljást
við og matreiðir það manna
best, þegar sá gállinn er á
honum. Menn af hans
sauðahúsi eru ekki síður
mikilvægir kvikmyndaiðn-
aðinum en þungaviktar-
mennirnir, bestu hrollvekj-
ur leikstjórans eru meðal
arðsömustu mynda sögunn-
ar.
Nokkrar mynda Carpenters
standa uppúr og eru þess eðlis að
maður getur séð þær aftur og aft-
ur, þær eru gerðar af stakri kúnst
á að sjá þegar það er að drepa
tímann öðru fremur. Sjálfur hefur
hann sagt: „Eg ber sterkar taugar
til átakamynda. Hef ekkert gam-
an aí gáfumannamyndum. Elska
spennu. Vil vekja tilfinningaleg
viðbrögð hjá fólki, sjá það hlæja
og gráta“.
Því verður heldur ekki neitað
að Carpenter er ótrúlega slakur
þess á milli. Hann á örfáar A-
myndir (gerðar fyrir umtalsverð-
ar íjárhæðir af stóru kvikmynda-
verunum), flestar eru þó með B-
myndaeinkennum (sjálfstæðar,
ódýrar), fáeinar ómengað rusl.
Carpenter, sem fæddist 1948 í
Kentucky, var kornungur forfall-
J inn kvikmyndafíkill sem laðaðist
einkum að vísindaskáldsögulegum
myndum og hrollvekjum. Kemur
ekki á óvart. Tvítugur var hann
sestur við nám við kvikmynda-
deild USC, þar sem hann reyndist
frábær námsmaður og hlaut árið
1970 Óskarsverðlaunin fyrir stutt-
myndina The Resurrection of
Bronco Billy. Á svipaðan htt og
annar nemandi við USC, George
Lucas, sem lagði frumdrög að
sinni fyrstu mynd í fullri lengd,
THX-1138, í samvinnu við skól-
ann, hóf Carpenter vinnu við gerð
Dark Star, (‘73) á svipaðan hátt.
Myndin, sem var að hluta skopút-
gáfa af 2001, hlaut fádæma góðar
vinsældir. Jafnt hjá gagnrýnend-
um sem áhorfendum og farsæll
ferill var hafinn.
Næsta mynd, Assault on
Precinct 13, (‘76), ein besta mynd
leiksljórans fyrr og síðar, fór fyr-
ir ofan garð og neðan hjá Banda-
ríkjamönnum. A næsta ári fóru
hjólin að snúast fyrir alvöru.
Carpenter seldi handritið Augu
Lauru Mars, og myndin naut
nokkurra vinsælda. Að auki leik-
stýrði hann tveimur, góðum sjón-
nvarpsmyndum sem vöktu at-
hygli. Einkum EIvis, þar sem Kurt
Russell fór á kostum sem rokk-
goðið. Hann hefur síðan verið í
uppáhaldi hjá leikstjóranum. Síð-
an kom að því að Carpenter gerði
fyrstu myndina sem sló í gegn.
Það var hrollvekjan sígilda, Hall-
oween, (’78). Vinsældir hennar
urðu slíkar að framhaldsmyndirn-
ar urðu 5, Carpenter leikstýrði
engri þeirra, en samdi handritin
og framleiddi. Þá samdi hann
einnig tónlistina við þær flestar
og hefur margsannað sig sem lið-
tækur kvikmyndatónlistarmaður.
I kjölfarið kom önnur lítil en
áhrifarík og feikivinsæl hroll-
vekja, The Fog, (‘80), með
eiginkonu hans, Adrienne Bar-
beau í aðalhlutverki. Næst leit
dagsins ljós „cult“-myndin góða,
Escape From New York, (81). All-
ar nutu þessar litlu, sjálfstæðu
myndir inikillar aðsóknar
og engu síðri viðtökur gagn-
rýnenda.
Sígild myndbönd
Nú bönkuðu risarnir
uppá hjá hinum unga hroll-
vekjusmið. Universal reið á
vaðið, hann endurgerði þar
ágætan vísindahroll, The
Thing, (‘82). Engu var lík-
ara en aukið fjármagn og
alvöiu aðstaða slægi
Carpenter útaf laginu. Alla-
vega gekk myndin ekki sem
skyldi, þó er hún spenn-
andi, hlaðin fínum og dýr-
um brellum og ágætasta af-
þreying. Næst í röðinni var
kvikmyndagerð Christine,
metsölubókarinnar eftir
Stephen King. Henni farn-
aðist betur á öllum sviðum.
Carpenter sneri við blað-
inu, næsta mynd var hin hlýja og
notalega Starman, (84), þar sem
Jeff Bridges fer á kostum sem
geimvera í heimsókn á jörðinni,
þar sem hann kynnist stúlku en
verður að snúa aftur. Á þá von á
erfingja. Myndinni var mjög vel
tekið og leikstjórinn hafði sannað
að hann var fær um að gera aðrar
myndir en hrollvekjur og vísinda-
skáldsögur. Þá var komið að Big
Trouble in Little China, (‘86), fok-
dýrri gamanmynd hjá Fox, sem
átti að treysta Carpenter í sessi
sem fjölhæfan A-myndamann.
Hún stóð undir nafni, varð stór-
vandræði sem áhorfendur snið-
gengu.
Síðan leikstýrði Carpenter
fimm, mismunandi slöppum hroll-
vekjum, síðan kom röðin að fram-
haldi einnar hans bestu myndar,
Escape From New York. Áð þessu
sinni var það Los Angeles sem var
flúin. Myndin var þokkaleg
skemmtun, en er nánast eftirlík-
ing af forvera sínum. Fékk þó
prýðilega aðsókn en varð ekki sú
endurreisn leikstjórans sem menn
höfðu vonað. Um þessar mundir
er Carpenter að ljúka við Vamp-
ires, með James Woods í aðalhlut-
verkinu, og hefur það kvisast út
að hún sé það skásta sem hefur
komið frá þessum heillum horfna
leikstjóra. Oskandi að rétt
væri og einhvernveginn hefur
maður á tilfínningunni að John
Carpenter eigi eftir að rísa upp á
nýjan leik.
HREKKJAVAKA -HALLOWEEN (1978)
★★★#
Geðsjúkur morðingi gengur laus í amerískum smábæ á
Hrekkjavökunni. Virkilega ógnvekjandi mynd með fjölda
atriða sem fá hárin til að rísa. Lítil og ódýr mynd, en hef-
ur haft ótrúlega sterk áhrif sem ein fyrsta „unglinga-
hrollvekjan". Á hverju ári hafa menn verið að stæla hana
undir ymsum nöfnum; Friday the 13th, Nightmare on
Elm Street, Scream, I Know What You Did Last Summ-
er, o.s.frv., og beinar framhaldsmyndir orðnar 5. Spor-
göngumönnum Carpenters hefur ekki enn tekist að gera
betur.
ESCAPE FROM NEW YORK (1981)
4rk-k'h
Fræg og fíi’na skemmtileg „cult“-mynd, sem jafnan er
gott að grípa til í leiðindum. Myndin gerist árið 1997.
Forseti Bandaríkjanna hefur nauðlent á Manhattaneyju,
sem orðin er allsherjarfangageymsla fyrir hættulegustu
glæpamenn landsins. Ævintýramaðurinn óttalausi,
Snake Plissen (Kurt Russell), er sendur inní vítið til að
bjarga málunum. Ekki djúpur skáldskapur en hasarinn
er ósvikinn og spennandi með grodda ofbeldi og eltinga-
leikjum. Mannvalið í aukahlutverkum aldeilis frábært.
Þeir eru ekki árennilegir, Lee Van Cleef, Ernest Borgni-
ne, Donald Pleasence, Isaac Hayes og Harry Dean St-
anton. Hasarblaðamynd einsog þær gerast bestar.
ASSAULT ON PRECINCT 13 (1971)
★★★ V2
Magnþrungin spenna ræður ríkjum ásamt innilokunar-
kennd og furðu mikilli gamansemi í einni kröftugustu
mynd leikstjórans. Lögreglustöð sem er sambandslaus
við umheiminn er umkringd af óárennilegu gengi óþjóða-
lýðs sem telur sig eiga vörðum laganna grátt að gjalda.
Margir þættir í seinni myndum leikstjórans birtast hér.
Hann semur tónlistina, spennan friðlaus og andrúmsloft-
ið hlaðið ógn og skelfingu með gamansömu ívafi. Leik-
hópurinn, sem er jafn óþekktur nú sem þá, er býsna góð-
ur og myndin í alla staði hin áhugaverðasta.
Sæbjörn Valdimarsson
Nína tekur sér ársfrí frá vaxtarrækt
Morgunblaðið/Helena
SYSTKININ Nína, Már og Skúli eru öll með kraftadellu.
Systkin-
in lyftu
hálfu
tonni
„VIÐ ÁKVÁÐUM að athuga
hvort við gætum ekki lyft hálfu
tonni,“ segir Nína Oskarsdóttir
hressilega að vanda. Hún kom
frani á sýningu með bræðrum
sínum Skúla og Má á sjó-
mannadaginn á Fáskrúðsfirði
og gáfu þau Fáskrúðsfirðing-
um innsýn í heim kraftajötna
af báðum kynjum. Einnig kom
fram lyftingamaðurinn Sindri
Harðarson.
„Það var hringt í okkur og
við beðin um að þreyta þessa
þolraun til þess að lífga upp á
daginn," heldur hún áfram.
„Skúli er svo gott sem dottinn
út úr þessum kraftagreinum
þannig að það var að verða síð-
asti möguleiki fyrir svona
nokkuð.“
011 hafa þau systkinin náð
langt í kraftlyftingum, Skúli
setti sem frægt er orðið heims-
met á sinum tíma, Már hefur
átt fjölmörg Islandsmet og
Nína einnig ásamt því að vera
margfaldur íslandsmeistari í
vaxtarrækt. „Þetta er ekki stór
bær og það er óneitanlega dá-
lítið merkilegt að þrír úr sömu
fjölskyldunni fái svona mikla
HÁLFT tonn á stönginni
reynist ekki mikil fyrirstaða.
kraftadellu," segir Nína og
hlær.
„Við tókum ekki meira af lóð-
um með okkur austur og ákváð-
um að reyna að lyfta því bara.
Auk þess tók ég drumbalyftuna
og fékk nokkra karlmenn úr
salnum til að etja kappi við mig.
Þá komst ég að því að karlmenn
eru ekki svo sterkir."
Nína segist alltaf verða Fá-
skrúðsfirðingur. „Maður er
stoltur af því að koma austur.
Pabbi var þarna á svæðinu og
við höfðum enn meira gaman
af þessu fyrir vikið.“ En hvað
tekur svo við? „Góð spurning,"
svarar Nína hugsi. „Eg ætla að
taka mér frí frá vaxtarrækt í
eitt ár. Eg ætla að leyfa Möggu
[Margréti Sigurðardóttur] að
taka titilinn einu sinni í viðbót
svo ég hafi eitthvað að keppa
að á næsta ári.“
ANNE Heche og Harrison Ford
stilltu sér upp á forsýningu
myndarinnar „Six Days, seven
Nights“ sem þau leika í.
DAVID Schwimmer úr Vinum,
sem leikur unnusta Anne Heche í
myndinni, ásamt kærustu sinni
ísraelsku leikkonunni Mili Avital.
Fjörug rómantík hjá
Ford og Heche
RÓMANTÍSKA ævintýramyndin
„Six Days, seven Nights" var for-
sýnd í Los Angeles á dögunum en
myndin fjallar um ritstjóra tísku-
blaðs sem fær gamalreyndan
flugmann til að fljúga með sig til
Tahiti á lítilli vél sinni. Skötu-
hjúin lenda í hremmingum þegar
vélin nauðlendir í slæmu veðri á
lítilli eyju og lijálp virðist fjarri.
Það er gamla brýnið Harrison
Ford sem leikur fiugmanninn en
Anne Heche, unnusta Ellen
DeGeneres, leikur ritstjórann.