Morgunblaðið - 23.06.1998, Blaðsíða 11

MORGUNB LAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚNÍ 1998 11
FRÉTTIR
Fyrirspurnir íslenskra þingmanna til Breta vegna geislavirkra efna í sjó
Svörin vekja vonir um að
dregið verði úr losun
BRESKI umhverfisráðherrann gaf íslenskum
fyi-irspyrjendum á þingmannaráðstefnu um um-
hverfismál í Árósum í Danmörku í gær jákvæð
svör við fyrirspurnum um losun geislavirkra efna
í hafið.
Umhverfisráðherra Danmerkur og Bretlands,
Svend Auken og Michael Meacher, svöruðu fyrir-
spurnum í lok ráðstefnunnar, sem stóð í tvo daga.
Hjörleifur Guttormsson beindi íyrstur þeirri fyr-
irspurn til Michaels Meachers hvort vænta mætti
þess á fundi ráðherra aðildarríkja OSPAR-sam-
þykktarinnar frá 1992 um losun mengandi efna
frá landsstöðvum við norðaustanvert Atlantshaf,
sem haldinn verður í Lissabon eftir rúman mán-
uð, að Bretar og eftir atvikum Frakkar myndu
falla frá þeim fyrirvörum sem þeir hafa sett við
orðalag samþykktarinnar.
Að sögn Hjörleifs hefur verið í undirbúningi að
herða á ákvæðum samþykktarinnar með yfirlýs-
ingu ráðherra en Bretar og Frakkar, sem eru
einu aðildarþjóðir samningsins sem stunda end-
urvinnslu á geislavirkum úrgangi og losun hans í
hafið, hafa ekki viljað fallast á orðalag samnings-
ins og hafa sett fyrirvara við ákvæði hans um að
draga úr og útiloka losun geislavirkra efna í hafið.
í átt til núll-losunar
Hjörleifur segir að svar Meachers hafi verið á
þá leið að hann gerði sér Ijósa grein fyrir vanda-
málinu og nú stæðu yfir samningaviðræður af
hálfu Breta við önnur ríki um orðalag. Hann
sagðist vonast til að geta gengið eins langt í átt
til núll-losunar og frekast væri unnt. „Þetta er
orðalag sem gengur lengra en maður hefði þorað
að vona á þessari stundu og ber vott um að Bret-
ar finna mjög vel fyrir þeim þrýstingi sem á þá er
frá okkur, fleiri Norðurlöndum og ríkjum
OSPAR-samþykktarinnar,“ sagði Hjörleifur.
í kjölfar fjrrirspurnar hans komu Kristján
Pálsson og Árni M. Mathiesen einnig á framfæri
þrýstingi við Meacher í formi fyrirspuma auk
þess sem fram kom í máli Svends Áukens að
erfitt væri að útskýra fyrir almenningi að þessi
losun ætti sér stað. Aðallega er um að ræða losun
frá endurvinnslustöðinni í Sellafield í Skotlandi,
en þaðan hafa borist og mælst í vaxandi mæli
geislavirk efni við Noregsstrendur, sem jafn-
framt eru á leið inn í íslenska lögsögu.
Ástæða til að fylgjast með í Lissabon
„Meacher varð rækilega var við það á þessum
fundi að menn hafa af þessu miklar áhyggjur og
hann endurtók að við hefðum vissulega rétt fyrir
okkur að telja þetta af hinu illa. Ég tel að þetta
hafi verið skref í rétta átt og það sé ástæða til að
fylgjast mjög grannt með því hvað gerist í Lissa-
bon eftir rúman mánuð,“ sagði Hjörleifur.
Biskup
vísiteraði
Viðey
BISKUP íslands, herra Karl Sig-
urbjörnsson, vísiteraði Viðey síð-
astliðinn sunnudag. Mun biskup
ekki hafa vísiterað í eynni í ára-
tugi ef ekki aldir, enda er þar
ekki lengur um eiginlegan söfn-
uð að ræða.
Séra Þórir Stephensen staðar-
haldari annaðist altarisþjónustu
við guðsþjónustu í Viðeyjar-
kirkju og biskup prédikaði. Bisk-
up sagði aðspurður ástæðu til að
gleðjast yfir myndarlegri upp-
byggingu sem staðið hefði í Við-
ey, enda heimsæktu margir
þennan fornfræga sögustað. All-
margt manna var viðstatt, m.a.
félagar í Viðeyingafélaginu. Að
lokinni guðsþjónustu bauð borg-
arstjórn Reykjavíkur til kaffi-
samsætis.
Formenn læknaráða Sjúkrahúss Reykjavíkur og-
Landspítalans um uppsagnir hjúkrunarfræðinga
Ottast neyðarástand
frá fyrsta degi
Morgunblaðið/Árni Sæberg
HERRA Karl Sigurbjörnsson biskup prédikaði í Viðeyjarkirkju.
Jóhann Ársælsson fyrrverandi
bankaráðsmaður Landsbankans
Gagnrýni svarað með
umræðu um Þjóðviljann
GESTUR Þorgeirsson, formaður
læknaráðs Sjúkrahúss Reykjavík-
ur, og Tryggvi Ásmundsson, for-
maður læknaráðs Landspítalans,
hafa sent frá sér yfirlýsingu, þar
sem segir að neyðarástand muni
skapast þegar á fyrsta degi vegna
uppsagna hjúkrunarfræðinga. Yfir-
lýsingin fer hér á eftir:
„Komi uppsagnir hjúkrunar-
fræðinga til framkvæmda hinn 1.
júlí nk. stefnir í verstu stöðu sem
nokkurn tíma hefur komið upp á
stærstu sjúkrahúsum landsins.
Ekki yrði unnt að veita nema brot
af þeirri heilbrigðisþjónustu sem
gert er ráð fyrir í verkfalli á
sjúkrahúsum og ljóst er að á fyrsta
degi er líklegt að skapist hreint
neyðarástand.
Nokkuð hefur bryddað á þeim
misskilningi að læknar og aðrir
heilbrigðisstarfsmenn geti al-
mennt gengið í störf hjúkrunar-
fræðinga. Störfum hjúkrunar-
fræðinga má skipta í tvennt: 1. Al-
menn hjúkrunarstörf. 2. Sérhæfð
þjónusta. Sem dæmi um starf í
fyrra flokki má nefna aðhlynningu
sjúkra, umbúnað, lyfjagjöf o.s.fi-v.
Hugsanlegt er að aðrar heilbrigð-
isstéttir gætu gengið í þau störf í
neyðartilvikum, en aldrei myndi
sú þjónusta jafnast á við þá, sem
menntaðir hjúkrunarfræðingar
veita. Sem dæmi um sérhæfða
þjónustu má nefna störf hjúkrun-
arfræðinga á skurðstofu, við
gervinýra, við speglanir, á svæf-
ingu, vökudeild nýbura og gjör-
gæsludeild. Hér er um að ræða
mjög sérhæfð störf sem tekur
langan tíma að þjálfa hjúkrunar-
fræðinga í og hvorki aðrar heil-
brigðisstéttir né reyndar aðrir
hjúkrunarfræðingar gætu gengið í
nema hafa fengið til þessa langa
þjálfun.
Stóru sjúkrahúsin í Reykjavík
og á Akureyri eru bakhjarlar ann-
arrar heilbrigðisstarfsemi í land-
inu. Þar er veitt heilbrigðisþjón-
usta sem krefst mikillar sérhæf-
ingar. Mörg ár tekur að byggja
upp sérþekkingu og hæfni starfs-
manna og reynslan sýnir að í
kjaradeilu sem þessari hverfa
alltaf einhverjir úr starfi og sér-
hæfing tapast. Það er dýrt fyrir
þjóðarbúið.
Því miður er langvarandi
fjársvelti þessara stóru sjúkrahúsa
undirrótin að þessari deilu. Spítal-
arnir hafa ekki getað brugðist á
sama hátt við kröfum starfsmanna
um túlkun á kjarasamningum og
aðrar opinberar stofnanir, sem
hafa búið við betri fjárhag. Lausn
þessarar deilu felst í viðbótarfjár-
veitingu til sjúkrahúsanna og hún
þarf að koma strax svo martröðin
sem blasir við 1. júlí verði ekki að
veruleika.
Gestur Þorgeirsson formaður
læknaráðs Sjúkrahúss Reykjavík-
ur,
Tryggvi Ásmundsson formaður
læknaráðs Landspítalans.“
JÓHANN Ársælsson, fyrrverandi
bankaráðsmaður Landsbanka ís-
lands, segir að málefni Þjóðviljans
hafi verið dregin fram í dagsljósið
þegar hann gagnrýndi ákvarðanir
yfirstjórnar bankans. Gefur hann til
kynna að þannig hafi verið reynt að
neyða hann til hlýðni þegar hann sat
í bankaráði Landsbankans.
Þetta kemur fram í viðtali við Jó-
hann í dagblaðinu Degi sl. laugar-
dag. Þar segir Jóhann m.a. að þegar
hann hafi sett fram kröfu um að
Ríkisendurskoðun yrði með í ráðum
í Lindarmálinu svokallaða hafi
ónefndur bankastjóri Landsbankans
kallað sig inn á teppið til að leiða sér
fyrir sjónir að ekki ætti að ganga
svo langt í málinu. Um leið hafi
bankastjórinn endilega viljað ræða
við hann um málefni Þjóðviljans. Þá
þurfti sami bankastjóri að ræða mál-
efni Þjóðviljans þegar Jóhann hafi
eitt sinn innt eftir skýringum á „sér-
kennilegri fyrirgreiðslu við einn
ungan og umsvifamikinn athafna-
mann“.
„En þetta hafði engin áhrif á mig.
Ég kom aldrei að fjármálum Þjóð-
viljans og vil gjarnan að það mál
verði gert opinbert. Ég hef ekkert á
móti því. En dæmin sem ég nefndi
sýna hugsunarhátt sem mér hugn-
ast ekki og sem er ekki samboðinn
þeim sem hlut eiga að máli,“ er haft
eftii- Jóhanni í Degi.
Ríkisendurskoðanda kunnugt
um vinnuaðferðir bankans
Jóhann segir auk þess í viðtalinu að
ríkisendurskoðanda hafi verið full-
komlega ljóst hvaða vinnuaðferðir
voru notaðar í Landsbanka Islands.
Hann hafi því ekki verið að fá nýjar
fréttir þegar hann fékk í hendur at-
hugasemdir frá endurskoðanda bank-
ans, um það leyti sem nýr bankaráðs-
formaður var að taka við í Lands-
bankanum. „En honum [ríkisendur-
skoðanda] var nú ekki lengur stætt á
því að leyfa þessum vinnubrögðum að
líðast áfram. Hann fór því tilneyddur
af stað í þennan leiðangur sinn gagn-
vart bankastjórunum," segir Jóhann
meðal annars í viðtali við Dag.
Bjarni og fjölskylda
á Norðurlandi
BJARNI Tryggvason, geimfari
frá Kanada, kom ásamt fjölskyldu
sinni í heimsókn norður í land í
gær. Fjölskyldan fór í heimsókn í
Svarfaðardal og til Dalvíkur og
skoðaði m.a. Byggðasafn Dalvíkur
að Hvoli. Þangað komu einnig
Nína systir Bjarna og Kristine
dóttir hennar.
Þá var móttaka í Bergþórshvoli
á Dalvík, þar sem Svavar
Tryggvason, faðir Bjarna bjó um
tíma fyrr á öldinni. Þangað var
nokkrum ættingum Bjarna einnig
boðið.
Á þeim tíma sem faðir Bjarna
bjó í Bergþórshvoli með fjölskyldu
sinni, bjuggu þar alls 7 fjölskyld-
ur, 4 á hæðinni og 3 í risinu. Þar
hefur því verið búið þröngt, því
gólfflötur hússins er innan við 100
fermetrar. I móttökunni í Berg-
þórshvoli færði Rögnvaldur Skíði
Friðbjörnsson bæjarstjóri Bjarna
fánastöng á fallegum íslenskum
steini að gjöf, til minningar um
ferð hans til bæjarins.
Bjarni, kona hans Lilyanna
Zmijak og börn þeirra Michael og
Lauren létu mjög vel af ferð sinni
um Norðurland og Lilyanna átti
vart orð til að lýsa öllu því sem
fyrir augu bar í Byggðasafninu og
hún sagði börn sín hafa verið sér-
staklega hrifin.
Vilja koma aftur
Fjölskyldan hefur skoðað
margt frá því hún kom til lands-
ins og Lilyanna sagði þau hafa átt
fullt í fangi með að meðtaka allt
það sem fyrir augu hefur borið.
Þau hjón voru því sammála að
koma einhvern tíma aftur til ís-
lands.
Fjölskyldan dvelur á Norðm'-
landi fram á morgundaginn og mun
í dag fara m.a. í hvalaskoðunarferð
Morgunblaðið/Björn Gíslason
BJARNI Tryggvason og börn hans, Michael og Lauren, skoða sig
um í Byggðasafni Dalvíkur.
um Eyjafjörð og í heimsókn í Há-
skólann á Akureyri. í kvöld heldur
Bjarni svo fyrirlestur á vegum HA í
Oddfellowhúsinu við Sjafnarstíg,
þar sem hann segir frá ferð sinni
með Discovery og sýnir myndir.
Á morgun er ráðgert að fjöl-
skyldan haldi að Mývatni
og skoði einnig Goðafoss og
Vaglaskóg. Frá Akureyri heldur
fjölskyldan seinnipartinn á morg-
un.