Morgunblaðið - 23.06.1998, Qupperneq 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚNÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
UTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
„AÐ FELLA MERKI
OG MÁLSTAÐ"
AÞÝÐUBANDALAGIÐ efnir til sögulegs aukalands-
fundar dagana 3. til 4. júlí nk. „Á þeim fundi getur ráð-
ist,“ segir Hjörleifur Guttormsson í grein hér í blaðinu í
fyrradag, „hvort Alþýðubandalagið lifir áfram sem sjálf-
stætt þjóðmálaafl eða hverfur af sjónarsviðinu.“
Viðræðum milli Alþýðuflokks og Alþýðubandalags lýsir
Hjörleifur Guttormsson m.a. svo: „Um mörg atriði var
skýr ágreiningur, þar á meðal um nokkra grundvallarþætti
efnahagsmála... Af ágreiningsefnum má nefna afstöðuna til
Evrópusambandsins og EES, einkavæðingu, auðlinda-
gjald, fjárfestingar í sjávarútvegi, orku-, landbúnaðar- og
: byggðamál..."
Hver verður svo niðurstaðan ef viðræður A-flokkanna
• leiða til sameiginlegs framboðs? Hjörleifur Guttormsson
svarar þeirri spurningu með þessum hætti: „Verði fallist á
kröfu Álþýðuflokksins um sameiginlegt framboð í næstu
kosningum jafngildir það því að flokkarnir sem að slíku
framboði standa séu lagðir niður. Það verður þá aðeins
formsatriði að ganga frá útförinni. Undirritaður er því al-
gjörlega andvígur að fella merki og málstað Alþýðubanda-
lagsins... Ég fæ ekki séð að milli Alþýðuflokks og Alþýðu-
bandalags sé að finna þá snertifleti í þjóðmálum sem gerðu
slíkt samlag trúverðugt, hvað þá endingargott.“
Það hlýtur að vekja athygli þegar þingmaður og fyrrver-
andi ráðherra mælir með jafn afgerandi hætti gegn sam-
eiginlegu framboði vinstri flokkanna í tilefni af boðuðum
landsfundi Alþýðubandalagsins, þar sem „samemingarmál“
verða meginviðfangsefnið. Er Hjörleifur Guttormsson ein-
angraður í Alþýðubandalaginu um þessar mundir? Eða fer
hann fyrir skoðanahópi, sem ekki vill „fella merki og mál-
stað Alþýðubandalagsins" og „leggja saman spilin á vett-
vangi landsmála með stjórnmálaflokkum sem standa fyrir
allt aðra stefnu en Alþýðubandalagið"?
Það kemur í ljós á auka-landsfundi Alþýðubandalagsins
en hins vegar sýnir grein þingmannsins og þau sjónarmið,
sem hann lýsir, að það er við ramman reip að draga í sam-
einingarmálum vinstri flokkanna. Það er þeim mun athygl-
isverðara sem hugmyndafræðilegar deilur fjórða áratugar-
ins standa ekki lengur í vegi fyrir sameiningu og kalda
stríðið ekki heldur.
KOSTUN í LISTUM
MARGIR kunnustu og bestu listamenn okkar íslend-
inga á þessari öld hafa átt líf sitt og list undir góðvild
velmegandi manna og um leið á íslensk listasaga slíkum
mönnum mikið að þakka. Þannig lagði til dæmis Ragnar
Jónsson í Smára stóran skerf til vaxtar og viðgangs ís-
lenskrar listar á líðandi öld og er raunar spurning hvort
listasaga aldarinnar væri ekki stórum fábreytilegri ef
stuðnings hans hefði ekki notið við. Framlag Ragnars
myndi nú vera kallað kostun við listir, en eins og fram kom
í fréttaskýringu um það efni í Lesbók Morgunblaðsins síð-
astliðinn laugardag hefur samkeppnin um stuðning einka-
fyrirtækja við listir, íþróttir og ýmsa félagsstarfsemi lík-
lega aldrei verið meiri en einmitt nú.
Eins og fram kom í fréttaskýringunni hefur íþrótta-
hreyfingin sennilega náð hvað mestum árangri í öflun
i styrkja frá einkafyrirtækjum en ýmislegt bendir til þess að
það geti verið að breytast. Vitnað var í ræðu Sigurðar
Gísla Pálmasonar, sem flutt var á fundi Verslunarráðs ís-
lands, en þar kemur fram að menning og listir hafi þekið
við hlutverki íþrótta sem helsta tómstundaiðja fólks. Á síð-
; asta áratug voru opnuð yfir 200 ný söfn í Japan og um 330 í
Þýskalandi; sama þróun átti sér stað í Bandaríkjunum og
■ víðar. Á sama tíma dróst nýsmíði íþróttamannvirkja saman
: um allan heim. Hið sama hefur verið að gerast hér á landi,
að sögn Sigurðar Gísla, árlega er til dæmis aðsókn að lista-
söfnunum í Reykjavík meiri en á allt Islandsmótið í knatt-
spyrnu. Þessa staðreynd sagði Sigurður Gísli að íslenskt
atvinnulíf gæti ekki hunsað: „Aukinn stuðningur atvinnu-
lífsins við menningu og listir er því ekki aðeins samfélags-
leg skylda þess, heldur einnig góður bíssness; þar sem
fólkið er, þar eigum við líka að vera.“
Óhætt er að taka undir þessi orð Sigurðar Gísla Pálma-
sonar en í Lesbókargreininni kemur fram að íslensk fyrir-
tæki hafa ekki áttað sig fyllilega á kostum þess að kosta
listviðburði. Það hefur þó færst í vöxt að fyrirtæki hugi að
kostun listviðburða til að skapa sér jákvæða ímynd.
Skattafrádráttur til fyrirtækja myndi hins vegar gera
þennan kost enn fýsilegri.
Fjölskrúðugt
líf í Eyjum
Vestmannaeyjar hafa löngum verið rómað-
ar fyrir náttúrufegurð og fuglalíf. Nú bein-
ist kastljósið að þeim vegna aðflutnings
nýs íbúa, háhyrningsins Keiko. Víst er að
straumur ferðamanna í eyjarnar mun
aukast töluvert, þó enginn geti sagt um
hve mikil aukningin verði. Ragnar Axels-
son ljósmyndari og Ragna Sara Jónsdóttir
blaðamaður komust að því að mannlíf
eyjanna og náttúra þeirra hafa upp á
margt að bjóða fyrir ferðamenn sem munu
koma til með að sækja Keiko heim.
BURTSÉÐ frá stórbrotinni
náttúru Vestmannaeyja eru
hefðir og siðir Eyjamanna
ekki síður áhugaverðir fyrir gest-
komandi, en ýmsar óskráðar regl-
ur og nýstárlegar í augum ann-
arra lands-
manna gilda í
Eyjum. Til
dæmis er lundi
ekki veiddur á
sunnudögum,
sumrinu er
skipt í „fyrir
og eftir þjóð-
hátíð“, og öfl-
ugt hrekkja-
ómafélag er
starfrækt.
Sagt er að
þjóðaríþrótt
Eyjamanna sé
bjargsig og
þótt Vest-
mannaeyingar
séu ekki þjóð í
eiginlegum
skilningi má
segja að þeir
líti á sig sem
slíka, þeir hafa
sín eigin þjóðareinkenni, þjóðar-
íþrótt og þjóðhátíð.
I Eyjum læra krakkar að
spranga stuttu eftir að þeir eru
færir um að standa á eigin fótum
og síðar læra þau bjargsig og
eggjatöku. Vinkonurnar Halldóra
Björk og Margrét Rut Halldórs-
dætur voru að spranga í klettun-
um niðri við höfn. Þær eru tíu og
ellefu ára og byijuðu að spranga
þegar þær voru fjögurra ára.
„Syllurnar heita Álfasteinn,
Dvergasteinn, Barnasteinn, Al-
menningur, Stígvél og Sylla. Við
eigum eftir að æfa okkur aðeins
meira og þá förum við kannski
upp á Stígvél," sögðu þær, og
bentu á syllu í sex til sjö metra
hæð. Svo gripu þær kaðalinn,
stukku fram af og svifu yfir á
næstu klettabrún.
Sjósókn hefur ætíð verið mikil í
Vestmannaeyj-
um og sumir
eru ekki háir í
loftinu þegar
þeir hefja sókn
á miðin. Aðrir
láta seint af
störfum og
sækja á sjó út
þótt þeir nái
hátt í áttunda
áratuginn.
Aldrei unnið
handtak
í landi
Jón í Sjólyst
var að mála
bátinn sinn,
Hlýra, á hafn-
arbakkanum
þegar ljós-
myndara og
blaðamann bar
að garði. Hlýri
er nokkuð kominn til ára sinna, 65
ára, en í fínasta standi. Jón kvað
hann vera orðinn nokkuð lúinn, en
þó ekki eins lúinn og hann væri
sjálfur. Hann hefði til dæmis
margbeðið vélvirkjann um að
flytja lensudæluna yfir í sig, og
skildi ekki hvers vegna honum
væri alltaf neitað.
Jón hefur frá mörgu að segja.
Hann hefur eytt meirihluta ævinn-
ar á sjó og sækir þangað enn, enda
lítið fyrir hann að gera í landi, að
hans sögn. „Ég hef aldrei unnið
handtak í landi, nema að plægja
kálgarðinn hans pabba þegar ég
ÞRÖNGT mega sáttir sitja. Langvíurnar