Morgunblaðið - 27.08.1998, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 27. ÁGÚST 1998 31'
/IM ÁRA
á Akureyri er í Grófargili, í hjarta bæjarins, þar sem Mjólkursamlag KEA
áður til húsa. Safnið er opið alla daga nema mánudaga kl. 14-18.
verið
vegur
um þessar mundir
arsýningu 28. ágúst
töðumann safnsins,
æri til að sýna hversu
mfélagið.
Imilljónir ki-óna til að standa
straum af kostnaði við sýningar.
„í samanburði við söfn á
Reykjavíkursvæðinu sem við ber-
um okkur gjarnan saman við, er
Listasafnið á Akureyri tæplega
hálfdrættingur, bæði hvað varðar
starfsmannahald og fjárveiting-
ar. Með samstarfi við fjölda aðila
hefur okkur þó tekist að nýta
þessa lágu fjárveitingu betur en
annars hefði verið. Þema aímæl-
isársins er samstarfssýningar og
við erum .einmitt að setja sýningu
sænska listamannsins Roj Fri-
berg upp í Norræna húsinu í
Reykjavik. Á móti erum við að fá
sýninguna Skjáh' veruleikans frá
Norræna húsinu en það er sýning
10 evrópskra listmálara. Til við-
bótar höfum við starfað með
listasafni í Færeyjum, Dan-
mörku, Austurríki, Skotlandi og
írlandi. Nú erum við að vinna að
sýningu með Listasafni Reykja-
víkur á færeyskri nútímalist sem
sett verður upp á Kjarvalsstöðum
í lok október og í febrúar á næsta ári
hjá okkur. Þá vonast ég til að geta
gengið frá samningi við Listasafn Is-
lands á þessu ári.
Hagstætt samskiptanet
Þannig að á þessum fimm árum hef-
ur okkur tekist að búa til samskiptanet
sem er þessu safni bæði --------
hugmyndalega og rekstrar-
lega ákaflega hagstætt. Ég
tel einmitt að framtíðar-
möguleikai' safnsins liggi í
því að eiga samstarf við
for-
ipp-
afn-
sterka aðila án þess þó að það tapi sinni
eigin ímynd.“
Haraldur Ingi segir að aðsókn að
safninu hafi verið ótrúlega góð frá upp-
hafi og að bæði heimamenn og ferða-
fólk hafi flykkst þangað. Árlega hafa
komið 10-15 þúsund manns í safnið.
Sýningin Stálkonur og sýning á verk-
um Gunnlaugs Blöndal eru best sóttu
sýningarnar til þessa en á þær komu
rúmlega 4.000 manns. Um 3.000 manns
sáu sýningar Errós og sænska lista-
mannsins Roj Fribergs. Haraldur Ingi
segir að ekki hafi verið sett upp sýning
sem ekki hafi náð a.m.k. 600 manna að-
sókn.
„Ég var alltaf viss um að aðsókn að
safninu yrði góð íyrstu árin en átti von
á að hún dytti niður á ákveðnum tíma
en það hefur ekki gerst. Hins vegar
þurfum við að nýta möguleika okkar
betur og halda áfram að þróa þetta
framávið. Þar á ég við að safnið geti
tekist á við mun djarfari verkefni hvað
vai'ðar að búa til samskiptamynstur við
áhorfendur og listunnendur. Eins
myndi ég vilja sjá bæjaryfirvöld gefa
okkur tækifæri til að taka þátt í vexti
og uppgangi bæjarins. Þótt við íslend-
ingar eigum erfitt með að átta okkur á
þein-i staðreynd, getur listin verið stór
atvinnuvegur.
Salimir einfaldir og listvænir
Ég vildi því gjarnan fá meira rými til
að sanna-það fyrh- eigendum safnsins.
Það er nú samt þannig að það virðist
þurfa að vera sporður eða beljurass í
allri umræðu um atvinnuuppbyggingu
til þess að tekið sé mark á henni. Ég
hef m.a. reynt að tala íyrir þeirri hug-
mynd að nýta okkur það sem ég kalla
fjársjóð Helga magi'a. Helgi magri kom
frá Dublin og var af annarri kynslóð
innflytjenda en kona hans var írsk,
dóttfr þekkts konungs þar í landi. Hann
flutti til Akureyrar og settist hér að. Á
Akureyri búa 15.000 manns en í Dublin
ein og hálf milljón manna. Þarna á bær-
inn mikia möguieika á að kynna sig og
byggja upp samskipti, listin er afbragðs
tæki til að ryðja brautina.“
Starfsemi Listasafnsins er í þriggja
hæða húsi, þar sem áður var Mjólkur-
samlag KEA. Sýningarsalirnir eru á
annan-i hæð í rúmlega 300 fermetra
íými. Haraldur Ingi segir að sýnendur
og gestir hafi látið í ljós mikla ánægju
með salina, þefr séu í senn einfaldir og
listvænir. Hann sagði þó að efsta hæð
hússins, þar sem Brauðgerð KEA er nú
til húsa, yrði framtíðarrými safnsins og
þá geymslur og fyrirlestrasalir á neðri
hæðinni. Neðsta hæðin er hins vegar í
útleigu til listamanna og þar hafa verið
reknar vinnustofur og gallerí.
Sýningar með nígbrauðslykt
„Sú starfsemi hefur verið mjög lif-
andi og skemmtileg og maður vill síst af
öliu hrófla við henni. Ég lít því frekar
til efstu hæðarinnar en Brauðgerðin
hefur rekstrai'leyfi þar til ársins 2000.
Þótt Brauðgerðin sé alls góðs makleg,
er þetta eigi að síðustu nokkuð sérstakt
sambýli. Það er mjög skrýtið að bjóða
upp á sýningar þekktra listamanna, t.d.
á þriðjudagsmorgnum með rúgbrauðs-
__________ lykt, á miðvikudagsmorgn-
um með vinarbrauðslykt og
svo framvegis. Ástandið er
sérstaklega slæmt á
moi’gnana en nú erum við
farnir að nota þann tíma
fyrir heimsóknir, t.d. skólafólks."
Þótt ýmislegt megi betur fara, hefur
margt jákvætt verið gert og Haraldur
Ingi hefur því fulla ástæðu til að vera í
hátíðarskapi á þessum tímamótum.
Miklir möguleikar
„Það eru iniklir möguleikar á því í
framtíðinni að efla þessa stofnun og um
leið að gefa listinni meira íými í samfé-
lagi okkar en til þessa. Allt er þetta þó
undir bæjaryfii-völdum komið, þvi þar
er rammi stofnunarinnar settur saman.
Það er bæjaryfírvalda að stækka
rammann, til hagsbóta fyrir alla. Og ef
okkur, sem störfum að listum, væru
gefin fleiri tækifæri til að sýna hversu
nytsamleg þessi grein er fyi-ir samfé-
lagið, er ég sannfærður um að við
myndum standa undir því trausti."
Jöfn áhersla
á hefð og
samtímalist
Lögreglunni í Reykjavík falið verkefni í grenndarlöggæslu
Vinnur með borgur-
um að auknu öryggi
Dómsmálaráðuneyt-
IÐ vill að verkefnið verði
unnið í samvinnu lögi'egl-
unnar í Reykjavík, Reykja-
víkurborgar, íbúasamtaka í borginni
og eftir atvikum annarra aðila. Mark-
miðið verði að vinna með borgarbúum
að því að fækka afbrotum í íbúða-
hverfum í borginni og auka öryggi
borgaranna, vernda réttindi og eignir
þeirra, gera umhverfið öruggara fyrir
börn og fullorðna, efla vitund borgar-
anna um ábyrgð á eigin umhverfi og
auka samvinnu allra hagsmunaaðila,
með það að lokamarkmiði að auka lífs-
gæði íbúa 1 borginni.
Reglulegir hverfafundir
I samtali Morgunblaðsins við Stef-
án Eiríksson, deildarstjóra í dóms-
málaráðuneytinu, og Georg Lárusson,
lögreglustjóra í Reykjavík, kom með-
al annars fram að að hluta til væri hér
verið að taka upp að
nýju þráðinn með
þær hugmyndir
sem bjuggu upphaf-
lega að baki starf-
semi hverfalög-
reglustöðvarinnar í
Breiðholti og
kenndar eru við
grenndarlöggæslu.
í “ minnisblaðinu
sem ráðherra sendi
lögreglustjóranum
kemur meðal ann-
ars fram að skipað-
ur verði vinnuhópur
til þess að undirbúa
verkefnið og verði
honum meðal ann-
ars falið að kanna
hvernig unnt sé að
virkja borgarana
betur við að aðstoða
lögreglu við störf
sín. Meðal annars
verði leitað leiða til
að skipuleggja reglulega fundi með
lögreglu, íbúum í tilteknu hverfi og
borgai'yfirvöldum þar sem rædd yrðu
atriði sem snúa að löggæslu í hverf-
inu.
„Rætt yrði jafnframt sérstaklega
við sérgreinda hópa íbúa í hverfinu,
s.s. aldraða og unglinga, á sömu nót-
um. Á fundunum kæmu borgararnir
upplýsingum á framfæri og lögreglan,
eftir atvikum borgaryfirvöld, upp-
lýstu til hvaða úrræða hefði verið
gi'ipið vegna ábendinga borgaranna,“
segir í minnisblaðinu.
Jafnframt er lögð áhersla á að
skoðað verði hvernig unnt sé að gera
lögregluna sýnilegri í borginni, t.d. á
þann hátt að fela ákveðnum lögreglu-
mönnum ábyrgð á löggæslu í ákveðnu
hverfi eða hverfishluta. „Þeirra hlut-
verk er auk hefðbundinna starfa að
ræða við íbúa og bregðast við smærri
vandamálum sem upp kunna að
koma,“ segir í minnisblaðinu.
Samvinna lögreglu,
borgar og skóla
Einnig segir að kanna þurfi hvort
með einhverju móti sé unnt að efla ná-
grannavörslu og eftirlit á vegum
borgaranna en upplýsingar um hvern-
ig að slíku hafi verið staðið í skipu-
lagningu slíks verkefnis í Salt Lake
City í Bandaríkjunum liggi fyrir í
ráðuneytinu en þar hafi um 1.000
borgarar verið þjálfaðir til að fylgjast
með og vopnaðir farsímum sem þeir
nota til að hringja í lögregluna verði
þeir varir við ólöglegt athæfi.
Einnig kemur fram að hugmyndir
ráðherra gera ráð fyrir því að kannað
verði hvort unnt sé að setja á laggirn-
ar sérstaka skrifstofu í samvinnu lög-
reglu, borgar- og skólayfirvalda, sem
hafi það hlutverk að koma fram með
hugmyndir að lausnum á vandamálum
sem upp koma hjá þessum yfirvöld-
um.
„Ymis mál sem upp koma hjá lög-
reglu eru þess eðlis að úrræði til
lausnar eru fá eða engin. Nefna má
Dómsmálaráðherra hef-
ur sent lögreglustjóran-
um í Reykjavík minnis-
blað þess efnis að frá og
með 1. október næst-
komandi verði sett á
laggirnar sérstakt
reynsluverkefni til að út-
færa hér á landi þær
hugmyndir sem unnið
er eftir við skipulag
grenndarlöggæslu í
ýmsum löndum.
sem dæmi erjur nágranna út af görð-
um, plöntum og hávaða og heimilisof-
beldi. Hjá skólayfii'völdum mætti
nefna vandamál eins og reykingar
unglinga og áfengisneysla. Slík skrif-
stofa sem hér er nefnd gæti skipulagt
námskeið fyrir aðila, sem eiga í deil-
um við nágranna sína, þar sem farið
yrði yfir réttarstöðuna og leiðir til úr-
bóta kynntar, skipulagt námskeið fyr-
ir þolendur og gerendur heimilisof-
beldis og lagt til leiðir, námskeið eða
aðra fræðslu í sambandi við reykingar
og áfengisneyslu ungmenna. Utgáfa á
upplýsingabæklingum o.fl. gæti
einnig verið verkefni umræddrar
skrifstofu," segir í minnispunktum
ráðherra þar sem einnig er lagt fyrir
að kannað verði hvernig unnt sé að
efla tengsl lögi-eglunnar og ýmissa fé-
laga og samtaka sem starfa með börn-
um og unglingum.
Minnisblað ráðheiTa er dagsett 20.
ágúst og þar er lagt til að settur verði
á laggirnar vinnuhópur sem skipu-
leggi verkefnið og stýri því til enda.
Fyrir lok september eigi vinnuhópur-
inn að leggja fram skýrslu um hvernig
standa beri að reynsluverkefninu og
annast helstu framkvæmdaatriði. I
september á næsta ári skili hópurinn
svo skýrslu um verkefnið, þar sem
lagt verði mat á hvernig til hafi tekist
og geri tillögur um framtíðarskipan
mála.
Eitt eða fleiri hverfi
Stefán Eiríksson, deildarstjóri lög-
reglumála í dómsmálaráðuneytinu,
sagði í samtali við Morgunblaðið, að í
minnisblaðinu væru í raun engin ný-
mæli sem kæmu löggæslunni í land-
inu í opna skjöldu því hugmyndir um
grenndarlöggæslu væru vel þekktar
og hefðu m.a. verið reyndar hér á
landi áður, einkum í Breiðholtslög-
reglustöðinni, þar sem lögreglumenn
komu á ýmiss konar samstarfi við fé-
lagsmálayfirvöld og unnu í nánu sam-
stai’fi við íbúa. Stefán sagði að vafa-
laust mundi reynslan frá Breiðholts-
stöðinni nýtast við þetta verkefni þótt
hann segði að ekki hefði markvisst
mat verið lagt á árangur þess verk-
efnis.
Hann sagði að í kjölfar gildistöku
lögreglulaganna 1. júlí 1997 væri
heildarstefna ráðuneytisins í lög-
gæslumálum til endurskoðunar.
„Þetta er atriði sem við höfum mikinn
áhuga á að sjá hvernig virkar al-
mennilega í framkvæmd og þess
vegna teljum við ákaflega brýnt að
koma þessu reynsluverkefni af stað
sem fyrst,“ sagði hann.
Sums staðar erlendis hefur verið
talað um að 10-15% lögreglumanna í
hverju sveitarfélagi sinni grenndar-
löggæsluverkefnum en Stefán sagði
að víða væri nú hlutfall þeirra sem
sinntu tengdum verkefnum komið
upp í um 50% af starfandi lögreglu-
mönnum. Hann sagði að verkefnið
mundi ekki hafa í för með sér aukinn
mannafla eða stór-
aukinn kostnað
heldur væri um að
ræða að beita til-
tækum mannafla og
tækjakosti á nýjan
hátt.
Stefán sagði að
þeim vinnuhópi sem
um er rætt í minnis-
blaðinu yrði falið að
ákveða útfærslu
verkefnisins og hve
víða það mundi ná.
„En ég held að sé
heppilegt að láta
þetta ná yfir eitt eðaJ -
tvö afmörkuð hverfi
þannig að menn geti
einbeitt sér að verk-
efninu þar og jafn-
vel haft einhvern
samanburð við önn-
ur hverfi. Hverfi
þar sem þetta hefur
verið við lýði í ein-
hverri mynd eins og í Breiðholti og
Árbæ gætu til dæmis verið heppileg.
En þetta er eitthvað sem við ætlum að
láta lögreglustjóra eftir að meta.
Þetta rímar afskaplega vel við það
sem þar er að gerast," sagði Stefán.
„Þetta er hugmynd ráðherra sem
kemur til okkar og okkur er falið að
útfæra," sagði Georg Lárusson, lög-
reglustjóri þegar álits hans á hug-
myndum ráðuneytisins var leitað.
„Það er ljóst að lögreglan ein og sér
getur ekki klárað þetta verkefni. Það
er rétt nýlega búið að kynna borgaryf-
irvöldum þetta. Nú þurfum við sam-
vinnu og samstarf við borgaryfirvöld
og þau hafa tekið mjög vel í þetta.
Ætlunin er að setja saman einhvern
starfshóp á allra næstu dögum sem
kemur til með að útfæra í hvaða formi
og með hvaða hætti þetta verkefni
verður unnið og á hvaða stöðum verð-
ur byrjað,“ sagði Georg Lárusson.
Hann sagði stefnt að því að verkefnið
kæmist af stað eigi síðar en 1. október.
Ganialt átakamál
en breyttir tímar
Samkvæmt upplýsingum Morgun-
blaðsins urðu talsverð innanhússátök
hjá lögreglunni í Reykjavík um starf-
semi Breiðholtslögreglustöðvarinnar
og grenndarlöggæsluna á sínum tíma.
Stór hluti lögregluliðsins og yfir-
manna lagðist þá gegn þeim breyting-
um sem sú stefna hafði í för með sér
og var grenndaráherslum Breið-
holtslögreglunnar hætt fyrir nokki'um
árum.
Georg sagðist ekki þekkja þá sögu.
„Ef það hefur verið þá eru klárlega.
breyttir tímar. Það má segja að lög-
gæslan í landinu sem og öðrum lönd-
um standi á ákveðnum tímamótum.
Það eru að verða áherslubreytingar í
löggæslunni og í kröfum borgaranna
til löggæslunnar. Löggæslan er að
skipa stærri sess meðal borgaranna
en hún gerði og það miðar að því að
efla öryggi og lífsgæði borgaranna,“ ÉF
sagði Georg.
.. Morgunblaðið/Ámi Sæberg
LOGREGLUMAÐUR leiðbeinir börnum um það hvernig
þau eiga að ganga yfir götu.