Morgunblaðið - 27.08.1998, Blaðsíða 60

I
Það besta
úr báðum heimum!
unix og NT = hp
OPIN KERFIHF
What hewlett
PACKARO
WWW.NYHERJ1.IS
TVÍMÆLALAUS'Í
i mammmmmmm
ÞAKFASTI
N TÞJONNINN
I
IIM Netfínity
I <33> NÝHERJI
MORGUNBLAÐW, KRINGLAN1,103 REYKJAVIK, SÍMI6691100, SÍMBRÉF 5691181
PÓSTHÓLF3040, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI1
PTMMTUDAGUR 27. ÁGÚST 1998
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Um 80% sjómanna
íInna fyrir sjóveiki
25 stærstu út-
gerðirnar eiga
helming kvótans
í KÖNNUN meðal 500 sjómanna á
aldrinum 17-66 ára kom fram að
80% þeirra eru sjóveikir, flestir
þegar þeir eru í fyrsta sinn á sjó en
margir þegar veður er slæmt.
Helmingur af þessum hópi hefur
verið lengi á sjó.
Þá þjást um 29% sjómanna af
sjóriðu. Þetta kom fram í máli
Hannesar Petersen læknis á nor-
rænu ráðstefnunni um slys og veik-
indi á sjó sem lauk í Reykjavík í
gær.
Hannes Petersen benti á að sjó-
'veiki væri e.t.v. ekki rétta orðið þar
sem menn íyndu íyrir sams konar
óþægindum í öðrum farartækjum,
svo sem bílum, lestum og flugvél-
um og því væri nær að tala um
hreyfiveiki eða ferðaveiki. Sagði
hann í raun ekkert að þeim sem
væru sjóveikir, vandinn væri hin
óvenjulega hreyfing sem menn
yrðu fyrir á sjó og þyrftu tíma til
að venjast.
Tekur marga daga
að sjóast
Fram kom að oft tekur fjóra til
fímm daga að sjóast og dveiji sjó-
menn lengi í landi er hætt við að
þeir verði sjóveikir þegar þeir láta
aftur úr höfn, jafnvel þótt gamal-
reyndir séu.
Gísli Viggósson hjá Siglinga-
stofnun Islands kynnti upplýsinga-
kerfi um veður og sjólag, þ.e. öldu-
hæð og strauma og fleira sem kom-
ið hefur verið upp og sjómenn geta
sótt í áður en þeir sigla. Auk þess
að gefa upplýsingar um ástandið á
hverjum tíma verður mögulegt að
gefa út spá nokkra daga fram í tím-
ann og er þar m.a. byggt á eldri
gögnum um veðurfar, sjólag og
ölduhæð. Þetta gerir sjófarendum
kleift að meta hvort óhætt er að
sigla um tiltekin svæði eða hvort
ölduhæð er slík að hætt sé við að
skip fái á sig brot eða þeim geti
hvolft.
25 STÆRSTU sjávarútvegsfyrir-
tæki landsins eiga eftir fiskveiðiára-
mótin hinn 1. september nk. saman-
lagt meira en helming heildarkvóta
landsmanna. Samanlögð kvótaeign
fyrirtækjanna nemur nú 231.721
þorskígildistonni eða 50,45% af
heildarkvótanum. Á síðasta fisk-
veiðiári áttu 25 stærstu sjávarút-
vegsfyrirtækin 46,45% af heildar-
kvótanum.
Ekld verða gagngerar breytingar
á kvótaeign stærstu útgerðarfyrir-
tækjanna um fiskveiðiáramótin. Hjá
flestum fyrirtækjunum hefur hlutfall
af heildarkvóta aukist talsvert sem
rekja má til aukinna aflaheimilda í
þorslri. Þá hafa á fiskveiðiárinu sem
senn er liðið orðið til öflug sjávarút-
vegsiyrirtæki með sameiningum. Má
þar nefna sameininginu Haraldar
Böðvarssonar hf. á Akranesi og Mið-
ness hf. í Sandgerði en eftir samein-
inguna er fyrirtækið orðið annað
stærsta sjávarútvegsfyrirtæki lands-
ins og hefur yfir að ráða 21.189
þorskígildistonna kvóta. Einnig hef-
ur kvóti Þorbjamar hf. í Grindavík
aukist verulega eftir sameiningu við
m.a. Bakka í Bolungarvík.
■ Eiga nú meira/20
Islenska
útvarpsfélagið
Bíórás
sett á
laggirnar
ÍSLENSKA útvarpsfélagið hf.
hleypir af stokkunum nýrri
sjónvarpsrás, Bíórásinni, um
mánaðamótin september-októ-
ber. Eins og nafnið gefur til
kynna verður rásin helguð
kvikmyndum og er ráðgert að
útsendingartími verði því sem
næst allan sólarhringinn.
Bíórásin sendir út á örbylgju,
líkt og Fjölvarpið, en Björgvin
Halldórsson, umsjónarmaður
þessa verkefnis, segir að ekki
liggi fyrir hvert áskriftar-
gjaldið verður.
Málið hefur átt sér nokkum
aðdraganda og segir Björgvin
að á rásinni verði sýndar kvik-
myndir sem eru vinsælastar
hverju sinni, helstu gullmolar
kvikmyndasögunnar, íslensk-
ar kvikmyndir og auk þess
fjölbreytt efni, þar á meðal
kvikmyndir þar sem ekki er
mælt á enska tungu. Kvik-
myndirnar verða allar með ís-
lenskum texta.
„Rásin á að vera sem fjöl-
breyttust og byggist á þeim
myndum sem Islenska út-
varpsfélagið hefur fest kaup á
í gegnum tíðina, en á rásinni
verða einnig fmmsýningar og
hún á að höfða til sem flestra
kvikmyndaunnenda," segir
Björgvin.
Tíu myndir sýndar
daglega
Vissar kvikmyndir verða
sýndar oftar en einu sinni eða
tvisvar í mánuði þannig að
áskrifendur geti valið sinn
sýningartíma. Ráðgert er að
sýningar verði 250 í mánuði og
um tíu mismunandi kvikmynd-
ir á hverjum degi. Sýningar
byrja snemma að morgni og
hætta síðla nætur.
Bíórásin framsýnir ekki
sömu myndir og berast nýjar
á myndbandaleigumar en
Björgvin segir að enginn viti
hvað framtíðin beri í skauti
sér.
Skeiðará komin í farveg sem hún hefur ekki runnið í síðan 1960

Morgunblaðið/Sigurður Gunnarsson
SKEIÐARA rennur nú meira til vesturs en hún hefur gert í nærri fjóra áratugi. Verið er að reisa nýjan varnargarð.
Framtíð Slátursamlags Skagfírðinga óviss
Tillaga um úreldingu
hluthafafundi
felld á
HLUTHAFAFUNDUR í Slátur-
samlagi Skagfirðinga hf. felldi í
fyrrakvöld tillögu stjómar um að
hætt skyldi slátrun á vegum félags-
ins og gengið að tilboðum Búnaðar-
bankans og Kaupfélags Skagfirð-
inga um úreldingu sláturhúss fé-
lagsins á Sauðárkróki. Stjórn slát-
ursamlagsins sagði þá af sér og nýir
menn vora kjömir.
Slátursamlag Skagfirðinga hefur
rekið sláturhús á Sauðárkróki í
samkeppni við kaupfélagið í 33 ár.
Félagið er illa statt fjárhagslega
vegna áfalla sem það hefur orðið
fyrir vegna gjaldþrota viðskiptavina
og vill viðskiptabanki félagsins,
Búnaðarbanki Islands, að rekstri
verði hætt. Bankinn og Kaupfélag
Skagfirðinga gerðu félaginu tilboð
um úreldingu sláturhússins. Bank-
inn vill taka eignir félagsins og úr-
eldingarrétt á móti veðskuldum og
kaupfélagið hefur boðist til að að-
stoða við úreldingu með því að
Stjórn félagsins
sagði af sér
greiða slátursamlaginu 11 milljónir
til uppgjörs skulda að því tilskildu
að bændur slátri fé sínu hjá kaupfé-
laginu. Að mati stjórnenda félagsins
hefði þetta þýtt að félagið gæti
greitt megnið af gömlum nauða-
samningskröfum en hlutaféð, alls
um 20 milljónir kr., tapaðist.
Athuganir benda til að með sam-
einingu sláturhúsanna á Sauðár-
króki sé unnt að spara á milli 10 og
20 milljónir kr. á ári.
Gamlar væringar
„Þetta eru erfið spor en stjórnin
sér ekki möguleika til að halda
rekstrinum áfram enda er það mik-
01 ábyrgðarhluti þegar svona er
komið í fjármálunum," sagði Agnar
Gunnarsson stjórnarformaður fyrir
aðalfundinn í fyrrakvöld. Tillaga
stjórnarinnar um að hætta slátrun
var felld á fundinum. Það var eink-
um skilyrði í tilboði kaupfélagsins,
um að greiðsla þess skerðist ef
kaupfélagið fái ekki 80% þeirra
dilka sem slátursamlagið hefur
tekið á móti, sem fór fyrir brjóstið
á bændum. „Það réð úrslitum,"
segir Smári Borgarsson í Goðdöl-
um, framkvæmdastjóri Slátursam-
lagsins, en hann var einn þeirra
sem lagðist á móti tillögu stjórnar-
innar. „Bændur töldu að með þessu
væri Slátursamlagið að selja sálu
þeirra, eins og gert var í gamla
daga. Þeir gátu alls ekki sætt sig
við þetta.“
Ný stjórn félagsins vill fá skilyrð-
um í tilboði kaupfélagsins breytt.
Fáist það ekki er áhugi á þvi að
reyna að halda áfram slátrun, jafn-
vel í samstarfi við aðra sláturleyfis-
hafa.
■ Vilja ekki selja/D5
Reisa þarf
nýjan
varnargarð
RENNSLI Skeiðarár hefur
breyst að undanförnu. Kemur áin
nú undan Skeiðaráijökli við Jök-
ulfell og einnig nokkru vestar og
rennur þar í vesturfarveg sinn
sem hún hefur ekki gert síðan
rétt eftir 1960 nema í hlaupum.
Reynir Gunnarsson, rekstrar-
stjóri Vegagerðarinnar í Horna-
firði, segir að af þessum sökum
þurfí að hlaða um 750 metra
langan garð vestan árinnar til
varnar veginum.
Reynir segir að framkvæmdir
þessar hefjist á næstu dögum.
Hann segir að áin sé farin að
breiða úr sér og renni meira til
vesturs en hún hefur gert síðan
hún var brúuð. Hann segir að
mannvirki séu ekki í bráðri
hættu enn sem komið er en verði
ekkert að gert geti hún farið fyr-
ir vestan garðakerfið og yfir
þjóðveginn.
Keyra þarf 2-3 þúsund
rúmmetrum af grjóti í nýja garð-
inn. Reynir segir trúlegt að ein-
hverjar breytingar á jöklinum
valdi því að útrennsli árinnar
hafi breyst núna.