Morgunblaðið - 15.10.1998, Page 44

^44 FIMMTUDAGUR 15. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Málsvarar
rjúpunnar
í DAG hefjast
rjúpnaveiðar. Veiði-
menn munu ganga á
fjöll, flestir til að veiða
í jólamatinn, njóta
náttúrunnar og félags-
skapar góðra félaga.
Rjúpnaveiðar eru holl
og góð frístundaiðja,
Veiðimaðurinn þarf að
vera vakandi og athug-
ull ætli hann sér að ná
árangri. Hann þarf að
fylgjast með hegðun
dýranna, veðrinu og
landslaginu, hann þarf
að kunna að lesa í land-
ið - þekkja náttúruna.
Rjúpnaveiðar eru
líkamlega krefjandþ og því hollar
fyrir líkama og sál. A hverju hausti
fer fram nokkur umræða í fjölmiOj-
um um rjúpuna og rjúpnaveiðar. A
síðari árum hefur þó sem betur fer
nokkuð dregið úr þeim tíðu deilum
sem jafnan voru um ástand rjúpna-
stofnsins. Astæðan er án efa sú að
pekking okkar á rjúpnastofninum
verður stöðugt meiri. Mestu skiptir
í þessu efni hið svo kallaða
veiðikortakerfí sem komið var á
fyrir fimm árum. Veiðimönnum er
gert skylt að kaupa sérstakt
veiðikort til þess að mega stunda
veiðar og skila svo skýrslu um
fjölda veiddra fugla. Þá hefur
Náttúrufræðistofnun íslands
stundað rannsóknir á rjúpum og
hefur dr. Ólafur K. Nielsen fugla-
íræðingur stjórnað þeim rannsókn-
um. Þessar rannsóknir hafa verið
af ýmsum toga, rjúpur hafa verið
taldar og merktar, meðal annars
með radíósendum. Þá hefur Skot-
veiðifélag Islands látið kanna
rjúpnaneyslu landsmanna. A
grundvelli þessara upplýsinga er
svo hægt að draga ályktanir um
ástand rjúpnastofnsins.
Röng túlkun, rangt mat
Nú í haust hefur umræðan aðai-
lega snúist um ástand rjúpna-
stofnsins hér á Suðvesturlandi.
Rannsóknir dr. Ólafs hafa meðal
annars sýnt að rjúpan er miklu
staðbundnari fugl en haldið hefur
^ð’erið til þessa. Það sem veldur
okkur veiðimönnum áhyggjum er
að rjúpnastofninn á Suðvesturlandi
fylgir ekki eftir þeirri uppsveiflu
sem er í rjúpnastofninum á Norð-
ur-, Norðaustui'landi og Austur-
landi, en þar er stofninn í góðu
meðallagi miðað við fyrri ár og
stofninn stækkar. Vortalningar
hafa sýnt að stofnbreytingar voru
samstiga um allt land á 7. og 8. ára-
tugnum en síðustu 13 ár hefur
samsvörunin ekki verið eins góð.
Rannsóknir seinustu ára sýna
kyrrstöðu eða fækkun í rjúpna-
stofninum á Suðaustur-, Suðvest-
urlandi og Vesturlandi. Meðal
^eirra ástæðna sem nefndar hafa
'verið fyrir þessari fækkun eða
kyi’rstöðu er að veiðiálagið á þessi
landsvæði sé of mikið og sveiflan í
rjúpnastofninum
hætti, stofninn nái sér
ekki upp. Það sem gef-
ið hefur þessari tilgátu
byr undir báða vængi
eru niðurstöður
rannsókna í nágrenni
Reykjavíkur þar sem
radíósendar voru sett-
ir á 100 rjúpur og
fylgst með ferðum
þeiri’a. Þessar rjúpur
voru á svæðinu við
Ulfarsfell, Esju, og á
Mosfellsheiði. Niður-
stöður þessara
rannsókna hafa sýnt
að skotveiðimenn
felldu 70% radíó-
merktu fuglanna sem voru á lífi í
upphafí veiðitímans. Hvernig sem
á því stendur þá hafa þessar upp-
lýsingar verið rangtúlkaðar á þann
hátt að þær hafa verið aðhæfðar að
öllu Suðaustur-, Suður- og
Suðvesturlandi, þ.e.a.s. halda
mætti að 70% rjúpna á þessu
víðáttumikla svæði séu skotnar af
veiðimönnum. Þessi rangtúlkun er
býsna lífseig, hana mátti lesa í
Nauðsynlegt er, segir
Sigmar B. Hauksson,
að það sé góð samvinna
á milli skotveiðimanna
og stjórnvalda um
skipulag og stjórnun
veiða.
Degi 1. október síðastliðinn, heyra
í fréttum ríkissjónvarpsins
miðvikudagskvöldið 7. október.
Hinn 11. október var frétt um
ástand rjúpnastofnins í Morgum
blaðinu, blaði allra landsmanna. í
þeirri frétt er m.a. rætt við Jón
Gunnar Ottósson forstjóra
Náttúrafræðistofnunar. Túlka má
orð Jóns Gunnars þannig að 70-
80% rjúpnastofnsins á Suðaustur-,
Suður- og Suðvesturlandi falli fyrir
hendi veiðimanna, raunar voru það
aðeins 70% radíómerktra rjúpna
sem vora skotnar, en ekki 70-80%.
Kjarni þessa máls er sá að við vit-
um ekki hvað mörg prósent rjúpna
era skotnar á Suðvesturlandi eða
hvað rjúpnastofninn þar er stór.
Við vitum hins vegar að 70%
rjúpna eru skotnar hér í næsta
nágrenni Reykjavíkur. 1 frétt
Morgunblaðsins segir einnig að
„líkur séu á að þær (rjúpnaveiðar)
verði takmarkaðar á næsta ári“. Ef
svo á að verða þarf að auka vera-
lega rjúpnarannsóknir hér á þessu
umrædda svæði þar sem byggð er
hvað þéttust. Ekki er hægt að
ákveða neinar aðgerðir á grand-
velli þeirra gagna sem nú liggja
fyrir. Skotveiðifélag íslands skorar
því á umhverfisráðherra að sjá til
þess að veitt verði aukið fé til
rjúpnarannsókna, einkum hér á
Sigmar B.
Hauksson
Suðvesturlandi en einnig víðar, t.d.
eru engar rjúpnarannsóknir
stundaðar á Vestfjörðum.
Skipulag veiða á villtum dýrum
I nágrannalöndum okkar er
skipulag veiða mun meira en hér á
landi. Víða má aðeins veiða
ákveðinn fjölda dýra á dag, annars
staðar má ekki selja veiðibráð á al-
mennum markaði. Hér er nánast
engin stjórn á veiðunum enda
aðstæður hér nokkuð aðrar en í
nágrannalöndum okkar, við eram
afar fá í stóru landi. Eina stjórnun-
in er skipulag veiðitímans, og þá er
einnig kvóti á hreindýraveiðar. I
stuttu máli má segja að hér megi
menn veiða eins mörg dýr og þeim
sýnist. Sveitarfélög austur á fjörð-
um geta til dæmis ráðið til sín
menn til að bókstaflega slátra þeim
hreindýram sem falla sveitarfélög-
unum til. Þá vitum við að til eru
þeir sem stunda veiðar í atvinnu-
skyni. Skotveiðifélag Islands hefur
af þessu nokkrar áhyggjur. Spurn-
ingin er hvort atvinnuveiðar eigi
nokkurn rétt á sér, er ekki kominn
tími til að hamla gegn þeim? Þessi
umræða er nú hafín innan Skot-
veiðifélagsins og eins og gefur að
skilja era ýmsar skoðanir á lofti í
þessum efnum. Sem dæmi má
nefna að samkvæmt veiðiskýrslu
frá 1995 hafa um 3.200 veiðimenn
veitt grágæsir, líklegast er meðal-
veiðin á hvern veiðimann 5 gæsir,
sem verður að teljast hófleg veiði.
Frekari athugun á veiðiskýrslum
sýnir að einungis 424 veiðimenn
veiða meira en 20 gæsir en það era
um 13% veiðimanna. Þessi 13%
veiddu þó drjúgan helming
gi’ágæsanna 1995 eða rúmlega
19.000 gæsir. Hin 87% veiðimann-
anna veiddu 16.000 gæsir. Sömu
sögu má segja um rjúpnaveiðarn-
ar. 10% rjúpnaveiðimanna veiða 50
rjúpur eða fleiri, sem er 48% heild-
arveiðinnar. Það er fyrst og fremst
hagur íslenskra skotveiðimanna að
rjúpnastofninn, og aðrir dýrastofn-
ar sem veitt er úr, séu sterkir. Öll
viljum við getað stundað veiðar um
ókomin ár. Þess vegna er nauðsyn-
legt að það sé góð samvinna á milli
skotveiðimanna og stjórnvalda um
skipulag og stjórnun veiða. For-
sendan fyrir því að hægt sé að taka
mikilvægar ákvarðanir um stjórn-
un veiða úr villtum dýrastofnum er
að fyrir liggi nákvæmar og ábyggi-
legar rannsóknir. Illa ígrundaðar
og vanhugsaðar aðgerðir, eins og
stytting rjúpnaveiðitímans fyi-ir
fimm árum, skilar engum árangri.
En veiðimenn verða einnig að axla
sína ábyi’gð í þessum efnum og í
því sambandi er spurningin við
banni á atvinnuveiðum afar áleitin.
Þá þurfa veiðimenn skilyrðislaust
að skila inn rjúpnamerkjum, að-
stoða við talningar á rjúpum og við
aðrar rannsóknir. Skotveiðifélag
Islands mun á næstunni leita til
félagsmanna sinna og annara veiði-
manna um að þeir veiti enn meiri
aðstoð en nú er við rjúpna-
rannsóknir. Skotveiðifélag Islands
er ekki eingöngu hagsmunasamtök
skotveiðimanna heldur einnig
málsvari rjúpunnar og annarra
veiðidýra.
Höfundur er formaður Skot-
veiðifélags íslands.
Rétt skal
vera rétt
Á LANGRI ævi
venjast menn vissulega
mörgu og verða ekki
uppnæmir yfir hverju
sem er. Um svo margt
er fjallað og þó fremur
fjasað í fjölmiðlunum
að það væri að æra
óstöðugan að elta ólar
við þó ekki væri nema
brotabrot af því. í
framhaldi af áhrifaríkri
en lýsandi mót-
mælastöðu öryrkja við
Alþingishúsið hefur af
orðið umfjöllun af
ýmsu tagi, bæði innan
dyra þar og utan.
Margt hefm- þar verið
vel sagt, margt líka missagt að
ekki sé meira sagt. Of oft hefi ég
orðið fyrir sáram vonbrigðum með
viðbrögð manna við augljósum
staðreyndum um kjör þessa
þjóðfélagshóps, undrazt tómlætið,
skilningsleysið og vanþekkinguna
sem of oft býr að baki. Sem berg-
mál þessa má nefna fullyrðingu um
það að fólk hafí alltaf átt bágt,
svona sé það í dag og muni alltaf
verða og þá sjálfsagt að svona eigi
það að vera og með öllu ástæðu-
laust að vera að breyta því. Og í
mikilli alvöru talað þá þykir mér
miklu miður þegar jafnmætan
mann og forsætisráðherra þjóðar-
innar misminnir svo um staðreynd-
ir að hann hefur eftir tryggingayf-
irlækni að mun fleiri væra á ör-
Okkur sem að þessum
málum vinnum er alveg
ljóst, segir Helgi Selj-
an, að ekkert kerfi er
svo fullkomið að ekki sé
möguleiki á misnotkun
orkubótum en í nágrannalöndun-
um, þegar sami tryggingayfirlækn-
ir hefur einmitt sagt að í Noregi
séu tvöfalt fleiri örorkubótaþegar
hlutfallslega en hér, hlutfallið
áþekkt í Danmörku, en mun hærra
í Svíþjóð og Finnlandi. Enn lakara
þykir mér þegar okkar ágæti for-
sætisráðherra útskýrir svo slök líf-
skjör öryrkja út frá eigin mislestri,
því mér þykir líklegast að honum
hafi svelgzt á fyrirsögn í Morgun-
blaðinu fyrir nokkra um aldurs-
hópinn fram að þrítugu, sem raun-
ar er óútskýrt áhyggjuefni ekki
sízt okkur í Öryi-kjabandalaginu.
Forsætisráðherra er einmitt treyst
til þess að rétta hlut þessa fólks,
því við tráum því að hann hljóti að
tala gegn betri vitund þegar hann
fullyrðir að öryrkjar hafi öðlazt
jafngóðan hlut í góðærinu og aðrir
landsmenn. Má þar aðeins minna á
hve hraklega láglaunasamningun-
um 1995 var skilað til lífeyrisþega
svo og hversu fjarri heildarbætur
eru nú lágmarkslaun-
um, nokkuð sem ekki
hefur áður verið. Ekki
bætir Dagur úr skák
með nýlegri umíjöllun
sinni um að lækna-
deild Tryggingastofn-
unar ríkisins setji let-
ingja í bunkum á ör-
orku, þar séu rónar og
útsmogið fólk í hund-
raðavís og trálega
njóti fáein þúsund alls
óverðugi-a örorkubóta
og er það býsna
glögglega ályktað
þegar þess er gætt að
örorkulífeyrisþegar
eru innan við átta
þúsund. Eg hefi ekki séð svo bein-
skeytta árás á læknadeildina og
orðbragðið um þetta fólk lýsir inn í
býsna sjúkan hugarheim og hæfir
vart blaði sem vill láta taka sig al-
varlega að viðhafa slíkt orðbragð í
skjóli myrkurs nafnleyndarinnar,
nema einhver háttvirtur en ekki að
sama skapi háttvís leynist í myi’kr-
inu. Það kom mér líka óþægilega á
óvart að nefnd sem ég var skipað-
ur í fyrir alllöngu, en er löngu dáin
drottni sínum þó dánarvottorð hafi
enn ekki verið gefið út, skuli kennt
afkvæmi það í væntanlegu frum-
varpsformi sem að sögn á að
hreinsa alla „óværu“ úr bótakerf-
inu, s.s. Dagur rakti svo smekk-
lega. Okkur í Öryi’kjabandalaginu
hefur verið kynnt þetta frumvarp
sem um er rætt í Degi en ekki al-
deilis á þeim forsendum hreinsun-
ar sem þar er boðuð heldur sem
réttlætismál gagnvart þeim sem
þrátt fyrir fötlun sína geta haft at-
vinnutekjur nú eða skilað eðlilegri
námsframvindu, þeir missi einfald-
lega ekki sín sjálfsögðu réttindi,
því svo vel er séð fyrir tekju-
skerðingunni annars staðar. Við
skulum vona að það sé ætlun
þeirra sem að standa að auka
réttlætið í stað enn einnar
skerðingarinnar.
Eitt er okkur alveg ljóst sem að
þessum málum vinnum að ekkert
kerfi er svo fullkomið að ekki sé
möguleiki á misnotkun, en vissa
okkar sú að fámennið og nálægðin
hér sér til þess að sú misnotkun er
hverfandi þó ekki sé fyrir hana
synjað. En að lokum: Mikið vildi
ég að satt væri sem einhvers stað-
ar er fullyrt af þingmanni að síð-
ustu tvö ár hafi skilað öryrkjum
17% kjarabót, þegar hámark okk-
ar útreiknings nálgast 13%. En við
þiggjum sannarlega þessa viðbót.
Nóg er sungið að sinni, en við öðru
og betra hefði ég búizt í um-
ræðunni eftir hina kyrrlátu og
kurteisu aðgerð öryi’kja 1. okt.
Vonandi skilar árangur hennar sér
í sýnilegum ávinningum og það
fyrr en síðar. Eftir því er í óþreyju
beðið.
Höfundur er frnmkvœmdastjóri Ör-
yrkjnbandalagsins.
Helgi
Seljan
RAÐAUGLVSINGAR
ATVINMUHÚSNÆÐI
Lagerhúsnæði 403 fm
Til leigu er lager- og iðnaðarhúsnæði í nýju
húsi í Smárahvammslandinu í Kópavogi. Sala
kemurtil greina. Húsnæðið er nú laust.
[Upplýsingar veita Hanna Rúna eða Magnús
á skrifstofutíma í síma 515 5500.
Skrifstofuhúsnæði 395 fm
Til leigu er skrifstofuhúsnæði á 3. hæð í
Héðinshúsinu á Seljavegi 2. Húsnæðið er lítið
innréttað og skiptist það í tvo sali. Er það boðið
til leigu til eins aðila. Getur verið laust fljót-
lega.
Upplýsingar veita Hanna Rúna eða Magnús
á skrifstofutíma í síma 515 5500.
FÉLAGSSTARF
VAðalfundur Félags
sjálfstæðismanna
í Grafarvogi
verður haldinn í félagsheimilinu Hverafold 5, fimmtudaginn
22. október 1998. Fundurinn hefst kl. 20.00.
Venjuleg aðalfundarstörf.
Stjórnin.