Morgunblaðið - 15.10.1998, Blaðsíða 50

Morgunblaðið - 15.10.1998, Blaðsíða 50
'%0 FIMMTUDAGUR 15. OKTÓBER 1998 AÐSENDAR GREINAR MORGUNBLAÐIÐ Vanmönnun í heilsugæslunni PÆR fréttir hafa borist frá Hafnarfirði, að þar í sveit sé skortur á heilsugæslulæknum orðinn_alvarlegt vanda- mál. í fréttaklausu í Degi 18.9. sl. segir, að á upptökusvæði heilsu- gæslustöðvarinnar á Sólvangi búi 21 þús. manns. Sjö heilsu- -jgæslulæknar þjóna þessu svæði, svo að hver læknir hefur 3.000 skjólstæðinga á sinni könnu til jafnaðar. Ný- lega gerðir kjarasamn- ingar heilsugæslu- lækna gera ráð íyrir, að hæfilegt sé, að 1.500 manns komi í hlut hvers heilsugæslulæknis í þétt- býli. Samkvæmt því ættu fjórtán heilsugæslulæknar að starfa í Hafn- arfirði eða tvöfalt fleiri en nú starfa þar. Það þarf m.ö.o. að bæta við sjö stöðugildum heilsugæslulækna til að fullnægja þeirri þörf, sem heilbrigð- isstjómin hefur talið við hæfi. Afleið- ingamar em svo m.a. þær, að bið -tftir viðtölum hjá heimilislæknum lengist og er nú að sögn orðin fimmt- án dagar hjá sumum. Það er eðlileg afleiðing af því, að íbúunum fjölgar og kröfurnar aukast en læknafjöld- inn stendur í stað. Undirritaður starfaði sem heimil- islæknir í Hafnarfirði í tuttugu ár og kannast því af eigin raun við þau vandamál, sem hér um ræðir. Heilsugæslan hefur átt erfitt upp- dráttar frá upphafi, bæði í Hafnar- firði og viðar, einkanlega þó á höf- ■juðborgarsvæðinu. Er skemmst að minnast tveggja ára baráttu heilsu- gæslulækna fyrir kjöram sínum og bættri aðstöðu. Sú barátta var að stórum hluta fagleg barátta fyrir endurbótum á kerfinu, m.a. bættri mönnun, en auk þess launabarátta. Viðbrögð stjórnmálamanna hafa lengst af borið vott um skilnings- leysi og óheilindi, jafnvel fordóma. Það ber t.d. vott um óheilindi, þegar heilbrigðisráðuneytið viðurkennir, að þörf sé á fjórtán læknum í Hafnarfirði en heimilar aðeins sjö stöðugildi. Ég veit, að Hafnfirð- ingar eru sáróánægðir með það, að heilsu- gæslustöð þeirra skuli vera svo vanmönnuð, sem raun ber vitni, og ég er þeim hjartanlega sammála. Þessi heilsu- gæslustöð hefur verið vanmönnuð frá upp- hafi, og sá vandi eykst eðlilega eftir því sem fjölgar í bænum. Það er óhæfa að heimila einungis helming þeirra stöðugilda, sem þörf er talin á af dómbærum mönnum. Og þegar fólk þarf að bíða vikum saman eftir viðtali hjá sínum Hafnfírðingar eru sáró- ánægðir með það að heilsugæslustöð þeirra skuli vera svo van- mönnuð og Guðmund- ur Helgi Þórðarson er þeim hjartanlega sammála. heimilislækni, þá er komið í algert óefni. I þessari þjónustu skiptir að- gengið höfuðmáli. En hvað er til ráða? Það hafa lengst af verið þrfr um- fjöllunaraðilar um málefni heilsu- gæslunnar, þ.e. heilbrigðisráðu- neytið eða umbjóðendur þess, sveit- arstjómir og læknar. Sumir hafa unnið þar stórvel, aðrir miður eins og gengur. Sú var tíðin, að þetta var talin vond miðstýring á heilbrigðis- Guðmundur Helgi Þórðarson MARBERT snyrtivörur eru hágæáa þýskar vörur, þróaðar og unnar eftir ströngu eftirliti HOCST sem er stærsta lyfjafyrirtæki Evrópu. MARBERT snyrtivörurnar henta okkur íslendingum einstaklega vel vegna þess að veðurfar er mjög svipað í Þýskalandi og hjá okkur. MARBERT snyrtivörurnar næra og styrkja húðina með vítamínum og vernda hana með góðri vörn. MARBERT kremin hjálpa húðinni til að starfa eðlilega við að nýta sér þó nær- ingu og það súrefni sem húðin þarfnast til að viðhalda æskuljómanum. MARBERT snyrtivörurnar eru allar ofnæmisprófaðar og ekki prófaðar á dýrum. Snyrtifræðingar verða í eftirtöldum verslunum og veita faglega ráðgjöf um umhirðu húðarinnar auk þess að kynna nýju vetrarlitina frá MARBERT Glæsilegur kaupauki fimmtudag Snyrtivörudeild Hagkaups, Skeifunni, föstudag og laugardag Krisma, ísafirði, -ty fimmtudag og föstudag þjónustu, gott ef ekki kommúnismi, en sú tíð mun að mestu liðin. Ég átti þess kost um áratugi að fylgjast með og taka þátt í umræðum um þessi mál á ýmsum stigum, þar sem saman komu umboðsmenn ríkis, sveitarstjórna eða lækna. Á þessum þingum fannst mér alltaf vanta eina rödd, rödd sjúklingsins, neytand- ans, fólksins, sem þarf að leita til stöðvanna. Eðli málsins samkvæmt hefur enginn hinna þriggja aðila, sveitarstjórna, ríkisvalds eða lækna, getað talað máli neytandans. Hags- munatengslin hafa þvælst þar fyrir. Með þessu er ég ekki að lasta þá, sem þarna hafa komið við sögu, enda var ég stundum í þessum hópi. Það er bara ekki hægt að vera nema einum megin við borðið. Hagsmunir sjúklingsins falla ekki alltaf saman við hagsmuni ríkis, sveitarfélags eða læknis. Þetta á ekki síst við, þegar fjallað er um daglegan rekst- ur heilsugæslustöðvanna. Það vant- ar í þetta kerfi eitthvað sem kalla mætti umboðsmann sjúklingsins. Sú hugmynd kom fram fyi-ir all- löngu, að íbúarnir á hverju heilsu- gæslusvæði sköpuðu sér vettvang til að koma að þessum málum beint og milliliðalaust, koma á framfæri kvörtunum fólks og hlusta á skýi-- ingar starfsfólksins og stjórnend- anna. Þarna gæti verið um að ræða samtök í líkingu við foreldraféiög í skólum og gætu t.d. kallast samtök áhugafólks um heilsugæslu eða eitt- hvað í þeim dúr. Auk þess að vera vettvangur fyrir tvíhliða samskipti fólksins og stöðvanna gætu slík samtök veitt stöðvunum bakstuðn- ing í viðureign þeirra við pólitíska valdið. Einhver hefur kaliað samtök af þessu tagi grenndarlýðræði. Spumingin um aðgengi er dæmi- gert verkefni fyrir samtök af þessu tagi. Þegar fólk þarf að bíða í 2-3 vikur eftir viðtali við heimilislækni sinn myndu slíkir umboðsaðilar sjúklingsins gera stjómendum grein fyrir því, að svona lagað geti ekki gengið og krefjast skýringa. Skortur á aðgengi er nokkuð, sem neytandinn finnur með allt öðrum hætti en læknir eða annað starfs- fólk innan stofnunarinnar. Það beina lýðræði, sem hér er bent á, er langtum virkara til að halda opnum boðleiðum milli fólks- ins og stöðvanna en það lýðræði, sem kemur gegnum hið pólitíska stjómkerfi, sem er í mörgum þrep- um og svifaseint. Þar er fullt af mál- um „á viðkvæmu stigi“, sem oft loka öllum leiðum. Höfundur er fyrrv. heilsugæslulæknir. GLÆSILEGAR GJAFAVÖRUR MÖRKINNI 3 • SÍMI 588 0640 POLLINI -klæðirþigvel U pplýsingakerfí og árið 2000 PRÓFANIR upplýs- ingakerfa era einn mik- ilvægasti þáttur allra verkefna vegna ársins 2000 enda er talið að þær taki um 50 til 65% af heildartíma verkefna sem tengjast árinu 2000. Helstu prófanir sem þarf að gera era: Prófanir á aðkeypt- um hugbúnaði. Prófan- h’ og yfirferð eigin for- rita kóda. Prófanir á kerfum og tæknibún- aði. Samvirkniprófanir innan kerfa og milli kerfiseininga. Prófanir á gagnasamskiptum við viðskiptamenn og birgja. Prófanir eiga að staðfesta að öll kerfi vinni rétt undir ártalinu 2000 og að þær breytingar á forritum sem gerðar hafa verið eða þau nýju kerfi sem sett hafa verið upp vinni rétt með dagsetningar. Prófanir eiga einnig að staðfesta samvirkni kerfa (bókhald, framleiðslukerfi, birgðahaldskerfi, pantana- og sölu- kerfi) og að þau vinni eins og til er ætlast. Ekki nægir að beina athyglinni eingöngu að forritum og kjarna- kerfum fyrirtækjanna. Önnur kerfi eins og stýrikerfi tölva, tölvupóst- kerfi og samskiptakerfi sem fyrir- Prófanir upplýsinga- kerfa eru einn mikil- vægasti þáttur allra verkefna vegna ársins 2000. Gylfi Hauksson nefnir hér nokkur dæmi sem þarf að huga að. tæki nota þarf einnig að yfirfara. Prófa þarf virkni búnaðar bæði PC-tölva og ýmiskonar stýribúnað- ar til að tryggja að hann vinni rétt með dagsetningar fram yfir árið 2000. Prófunarumhverfi Einn þáttur prófana er að líkja eftir því að komið sé árið 2000 bæði í gögnum og í tíma stýrikerfa. í fjölnotendakerfum má ekki breyta dagsetningunni fram í tímann því það getur haft raglandi áhrif á virkni annarra forrita sem eru í notkun. Þess vegna þarf annað- hvort að koma upp sérstöku próf- unarumhverfi með sértölvum á sjálfstæðu neti eða koma upp bún- aði sem „platar“ kerfið og líkir eftir árinu 2000. Þessi prófunartæki líkja eftir ákveðinni dagsetningu t.d. með því að færa allar dagsetn- ingar fram um ákveðinn tíma bæði í stýrikerfinu og í gagnagrunnin- um. Mögulegt er að kerfi virki ekki á dagsetningar fram í tímann t.d. geta verið innbyggðir lásar vegna leyfíssamninga sem renna út á ákveðinni dagsetningu. Þetta þarf að hafa í huga þegar dagsetningar era færðar fram. Ekki flókið en tímafrekt Það eru ýmsir hlutir sem þarf að prófa. Prófa þarf hvernig kerfin eða búnaðurinn bregst við þegar dagsetningin breytist frá 31/12/1999 yfir á 01/01/2000. Víða í tölvukerfum eru notaðar reiknireglur til að finna út hvenær www.mbl.is hlaupár er og ná marg- ar þeirra ekki yfir á ár- ið 2000. Árið" 2000 er hlaupár og því er rétt að prófa hvort kerfið geri ráð fyrir 29. febrá- ar árið 2000 sem gildri dagsetningu og að kerfið færist frá 28. febráar yfir á þann 29. og frá 29. febráar yfir á 1. mars. Annað sem rétt er að hafa í huga við prófanir: V axtaútreikningur og annar útreikningur sem byggir á dagsetn- ingum. Innskráning 00 sem ártals - gengur það og er það túlkað rétt í kerfinu? Virkni reglna um vikudaga, vikuuppgjör, mánað- aruppgjör. Röðun í dagsetninga- röð. Virkni 99 sem ártals (oft notað sem óþekkt ár eða endalaust...) Talning milli dagsetninga. Virkni 99/99/9999. Birgjar og þjónustuaðilar Það má segja að öll fyrirtæki séu hluti af viðskiptaheild eða keðju. Galli í upplýsingakerfi einhvers staðar í keðjunni getur haft vera- lega traflandi áhrif á reksturinn. Prófanir á samvirkni kerfa milli íýrirtækja eru því mjög mikilvæg- ar. Þarna þarf að koma til sam- vinna beggja aðila. Þetta er einn af þeim þáttum sem erfitt er að áætla en eitt er víst, þessi þáttur tekur töluverðan tíma! Öll fyrirtæki ættu að lista upp þá aðila sem era mikilvægastir fyrir starfsemina og hafa samband við þá til að kanna hvort þeir verði til- búnir með sín verkefni vegna árs- ins 2000 eða hvort hætta sé á ein- hverri rekstrartraflun af þeirra völdum. I þessu samhengi er ekki eingöngu átt við samskipti með tölvum, það þarf einnig að huga að því hvort framleiðslukerfin verða í lagi, hvort afhendingar vöra tefj- ast, hvort greiðslur berist í tíma o.s.frv. Verða hugbúnaðarhúsin sem út- vega hugbúnað tilbúin með sinn þátt? Hvað um aðra þjónustuaðila sem íýrirtækið treystir á? Gerið neyðaráætlun Rétt er að gera ráðstafanir með það í huga að geta bjargað sér a.m.k. fyrstu dagana ef eitthvað fer úrskeiðis. Hafa stöðulista tilbúna á pappír. Rifja upp vinnureglur vegna hand- virkra aðgerða. Rifja upp ýmsar reikniregiur. Hafa penna og nægan pappír tiltækan! Ræs! - törnin er byrjuð Nú eru aðeins þrír mánuðir til ársins 1999 en búist er við því að vandamál vegna aldamótanna komi víða í ljós strax í byrjun ársins. Mjög líklegt er að einhver fyrir- tæki eigi eftir að vinna margra mánaða undirbúningsvinnu sem ljúka þarf fyrir ái’amótin. Ef svo er þá er komin upp staða sem virðist oft koma upp hjá okkur á íslandi, vertíðarstemmning og við lengjum vinnudaginn! Nú er bara að vona að það dugi til. Aðeins hiuti þessara verkefna verður unninn af tæknimönnum og hugbúnaðarsérfræðingum. Not- endur upplýsingakerfa og búnaðar þurfa að taka virkan þátt í öllum prófunum og því mjög mikilvægt að stjórnendur fyrirtækja virki sitt starfsfólk markvisst í þetta verk- efni sem allra íyrst. Tíminn er að renna út. Höfundur er í nefnd tjármnlaráðu- neytis um 2000-vnndamnlið og deildarstjóri hugbúnaðar þróunar hjá Eimskipi. Gylfi Hauksson
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.