Morgunblaðið - 21.10.1998, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 21. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
í olíunni er spilað
um fúlgur fjár
Verkefnin sem til falla í olíuiðnaðinum eru fjölbreytt
störfin koma frá öllum heimshornum og að sjálfsö,
Meöal þeirra er Matthías Hauksson sem dvalið he
jog flókin. Mennirnir sem vinna
s?ðu eru íslendingar í þeim hópi.
OLÍAN úti fyrir ströndum Noregs hefur verið aðdráttaraíl fyrir
marga og fjöldi íslendinga hefur í lengri eða skemmri tima tekið þátt í
olíuævintýrinu. í tilfelli Matthíasar Haukssonar var það ekki olían
sem hvatti til Noregsferðar heldur lagmetisiðnaðurinn. Það er hins
vegar svarta gullið undir botni Norðursjávarins sem einkum hefur
haldið honum meðal norskra frænda vorra í tæpan aldarfjórðung.
MATTHÍAS Hauksson hefur dvalið í Noregi frá árinu 1976 og starfað
við olíuiðnaðinn siðustu ár. Hann segir að umhverfið í olíuiðnaðinum
sé alþjóðlegt og samkeppni mikil milli manna og fyrirtækja.
MATTHÍAS hefur reynt
sitt af hverju í Noregi,
stundað nám í niðurlagn-
ingu sjávarafurða, lært
norsku og verið boðin kennarastaða,
unnið á bar og reynt að koma á fót
kjúklingastöðum með skelfílegum af-
leiðingum fyrir fjárhaginn. Mest af
starfsorkunni hefur þó farið í alls
konar vinnu úti á borpöllunum og
síðustu ár hefur hann unnið mikið
við viðgerðir á borholum og fóðring-
um.
Launin hafa verið breytileg; svim-
andi einn mánuðinn, en sáralítil þann
næsta. í fyrra hóf Matthías í sam-
starfí við annan að bjóða viðgerðar-
þjónustu á öryggisventlum í borhol-
unum. Hann segir að notast sé við
kvoðu sem þétti leka og að um bylt-
ingu sé að ræða. Efnið og aðferðin
spari háar upphæðir fyrir olíufyrir-
tækin og þegar talað sé um háar
upphæðir í þessu samhengi sé um
fúlgur að ræða.
- En er Matthías Hauksson einn
af þessum ævintýramönnum, sem
fréttist af annað slagið. Mönnum
sem lenda í ýmsu og fara víða?
„Ég veit það ekki, kannski," segir
Matthías er blaðamaður ræðir við
hann á kaffihúsi í Stavanger. „Ég
hef gaman af þessum þvælingi, einn
daginn við viðgerðir úti á palli í
Norðursjónum og kannski viku
seinna á leið til Argentínu eða Abu
Dhabi í Sameinuðu arabísku fursta-
dæmunum með búnað vegna borana
þar. Maður hefur lent í ýmsu og
sumt af því er ástæðulaust að end-
urtaka. Svona hefur þetta bara þró-
ast.
Að taka þátt í uppbyggingu olíu-
iðnaðarins í Noregi hefur náttúru-
lega verið eitt samfellt ævintýri og
það virðast engin takmörk vera fyrir
því sem hægt er að gera. Samfélagið
sem tekur þátt í þessu er alþjóðlegt
og samkeppnin er mikil. Menn klifra
hratt og því getur fallið líka verið
hátt. Margir ætla sér skjótfenginn
gróða, en verða að hrökklast í burtu
ef þeir hafa ekki traust lengur. Ég
hef unnið víða og kynnst mörgum og
mér hefur tekist að vinna mér traust
í þvi sem ég er að fást við,“ segir
Matthías.
Betra að vera innan við barinn
en að hanga á barstólunum
Árið 1976 hélt Matthías til Noregs
til að nema fræði tengd niðursuðu og
lagmeti í Stavanger. Hann hafði
stundað ýmis störf, meðal annars
byggingavinnu hjá Breiðholti hf. og
á sjó frá Vestmannaeyjum. Lagmet-
isiðnaður í Noregi stóð með blóma á
þessum árum er Matthías hóf námið
en ástandið í greininni versnaði með
hverju árinu. Matthías lauk námi á
tilsettum tíma, en þá hafði hann
byrjað að vinna á bar í Stavanger.
„Fannst betra og hagkvæmara að
vera innan við borðið heldur en
hangandi á barstólunum framan
við,“ eins og hann orðar það. Þennan
bar rak Matthías ásamt öðrum í tvö
ár og hagnaðist bærilega.
Enn settist Matthías á skólabekk,
nú í svæðisháskólanum í Stavanger
og námsefnið var norska. Hann seg-
ist hafa verið meðal fyrstu útlend-
inga sem námu norsku við skólann
og það hafi verið óþægilegt fyrir
kennarann að hafa íslending meðal
nemenda þegar kom að tímum í
gamal-norsku.
Honum var síðan boðin staða
kennara i íslensku i Bergen og átti
að fá 450 krónur norskar fyrir tím-
ann, en tímamir í viku hverri voru
fáir og hann ákvað að taka ekki til-
boðinu. Á þessum árum reyndi hann
að koma á fót Kentucky-kjúklinga-
stöðum í Stavanger, en það gekk
ekki og missti Matthías fótanna fjár-
hagslega í þeim viðskiptum.
Amerískt galdraefni
„Upp úr þessu fór ég að vinna á
borpöllunum,“ segir Matthías. „Ég
vann ýmist í Bergen eða Stavanger á
þessum árum og mest hjá fyrirtækj-
unum Weatherford, og Odíjell. Ég
vann við að bora holur úti í Norður-
sjónum og fór reyndar víða um heim.
I mörg ár vann ég við að setja fóðr-
ingar í borholumar, ég var sölumaður
í landi og fleira mætti nefna.
Árið 1995 endurreisti ég gamla
fyrirtækið mitt og fór í þéttingar og
viðgerðir á borholum í samstarfí við
aðra. Við fjarlægjum einnig útfell-
ingar úr holum og bjóðum upp á
tækni til að laga borstrengi. Núna
erum við vonandi að fá umboð fyrir
nýja gerð af borkrónum þannig að
það er nóg að gerast.
Við erum tveir í samstarfi og stóra
trompið okkar er amerískt galdraefni
sem notað er til að þétta öryggisloka
sem farnir eru að leka. Það eru yfir-
leitt gengjur og pakkningar sem gefa
sig og frekar en að loka holunni er oft
reynt að koma þessu mauki á leka-
staðinn. Kvoðan þéttist við ákveðnar
aðstæður og ef þetta tekst er hægt
að spara háar upphæðir, því í olíunni
er spilað um fúlgur fjár.
Við þéttum íyrstu holuna á þennan
hátt fyrir þremur árum og hún held-
ur enn. Ef hægt er að spara sér að
rífa upp lekan öryggisloka og stöðva
framleiðsluna í einhvem tíma sparast
milljónir norskra króna. Við fáum því
vel borgað ef þessi aðferð er notuð.
Það mætti vera meira að gera í
þessu, en verkefnum hefur verið að
fjölga," segir Matthias.
í febrúar á næsta ári verður
Matthías meðal 50 þátttakenda í ís-
landsferð manna sem starfa við bor-
un og viðhald á olíuholunum í Nor-
egi. Þá er meðal annars fyrirhugað
að heimsækja Orkustofnun og Jarð-
boranir. Matthías segir að mikill
áhugi hafi verið fyrir þessari ferð í
hópnum og Norðmenn hafi mikinn
áhuga á því sem íslenskt er.
Sjálfur reynir hann að heimsækja
ísland ekki sjaldnar en á tveggja ára
fresti. Hann á fjóra syni, tvo í Noregi
og tvo á íslandi, auk annaiTa í fjöl-
skyldunni og vina, sem hann heldur
sambandi við. „Svo fara fimmtugsaf-
mælin að skella á í gamla vinahópn-
um, þannig að ég verð trúlega tals-
vert á ferðinni á næstu árum,“ segir
Matthías Hauksson.
Margfasatækni
UNDIR árslok 1997 setti Statoil
fram fimm ára áaetlun um marg-
fasatæki í olíuvinnslunni og hef-
ur sú tækniþróun, sem fylgt hef-
ur í kjölfarið, borið góðan árang-
ur á mörgum sviðum. Hefur hún
til dæmis skilað sér við flutning
á fljótandi gasi til lands og nýt-
ing smárra hliðarsvæða er
arðbærari en áður. Marg-
fasatæknin skiptir einnig
míklu fyrir starfsemi
Statoil annars staðar
en að henni var unnið
í náinni samvinnu við
Norsk Hydro, Saga og
framleiðendur ýmiss
konar búnaðar. Meðal
annars hefur tekist að
ná tökum á því vanda-
máli, sem hýdrötin (olíu-
og vatnsefniskekkir) hafa
verið, og einnig við að líkja ef
ir margfasaflutningi.
Til að gera sér grein fyrir og
Ifkja eftir margfasastreymi hefur
Statoil notast við reiknilíkanið
0lga2000 og var það endurbætt
og fullkomnað á sfðasta ári. Er
það fullkomnasta líkan sinnar
tegundar og verður sett á al-
mennan markað í gegnum fyrir-
tækið Scandpower. Reiknar það
út streymi í brunnum og leiðsl-
um og getur sagt fyrlr um bestu
samsetningu kolvatnsefnis og
vatns.
Myndin til hliðar er sótt í upp-
lýsingarit frá Statoil eins og
flestar þeirra Ijósmynda og korta
sem birst hafa með þessum
greinum um norsku olíuna, nema
annað hafi verlð tekið fram.