Morgunblaðið - 30.12.1998, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 1998 25
LEIKLIST
Lcikíclag Akureyrar
PÉTUR GAUTUR
Höfundur: Henrik Ibsen. Þýðandi:
Helgi Hálfdanarson. Höfundar tón-
listar: Edvard Grieg og Guðni Franz-
son. Leikstjóri: Sveinn Einarsson.
Búningahönnuður: Hulda Kristín
Magnúsdóttir. Hönnuður leikmyndar
og lýsingar: Kristin Bredal. Leikarar:
Agnar Jón Egilsson, Arndís Hrönn
Egilsdóttir, Arni Pétur Reynisson,
Erika Mist Arnarsdóttir, Eva Signý
Berger, Guðjón Tryggvason, Halla
Margrét Jóhannesdóttir, Hákon
Waage, Jakob Þór Einarsson, Pálína
Jónsdóttir, Sólveig Elín Þórhallsdótt-
ir, Stefán Sturla Sigurjónsson, Sunna
Borg, Þórunn Magnea Magnúsdóttir
og Þráinn Karlsson. Hljóðfæraleikar-
ar: Daníel Þorsteinsson og Stefán
Orn Arnarson. Mánudagur
28. desember.
ÞAD ER ekki heiglum hent að
setja á svið Pétur Gaut svo vel megi
við una. Textinn er firnalangur og
atriðin ótalmörg enda lýsti höfund-
ur því yfir í frumútgáfunni að verkið
væri ætlað til lestrar. En ekki kom
þessi yfirlýsti vilji höfundar í veg
fyrir að leikritið færi sigurför um
leikhús heimsins og sé sennilega
orðið það verka hans sem víðast
hefur farið, eins ólíkt og það er
kunnustu stofudrömum Ibsens.
Hér er snilldarlega sneitt hjá
helstu hindrunum við uppsetningu
verksins og ímyndunarafli áhorf-
enda látið eftir það sem ekki er
hægt að sýna með leiktjöldum og
ljósum. Hingað til hefur þýðing
Einars Benediktssonar verið notuð
við uppfærslur leikritsins hér á
landi en hér er í fyrsta skipti flutt á
sviði þýðing Helga Hálfdanarsonar.
Hún er umfram allt þjál í munni,
auðskiljanleg og trúrri frumtextan-
um en eldri þýðingin, en aðdáendur
Einars munu að sjálfsögðu sakna
skáldlegrar snilldar hans. Það má
Vandanum vaxinn
Morgunblaðið/Gunnar Sverrisson
JAKOB Þór Einarssyni ferst hlutverk Péturs Gauts vel úr hendi og Pálína Jónsdóttir
er táknmynd hins góða og hreina holdi klædd í hlutverki sínu sem Sólveig segir m.a.
í umsögninni. Á sviðinu eru einnig hljóðfæraleikarar sýningarinnar; Daníel
Þorsteinsson og Stefán Orn Arnarson.
benda þeim á að sú
þýðing hentar vel til
lesþrar í góðu tómi.
I uppsetningu
Sveins Einarssonar
er textinn í fyrir-
rúmi. Að sjálfsögðu
er hann styttur, en
svo meistaralega að
ekkert skortir til að
skilja framvindu
leiksins og einungis á
örfáum stöðum sakn-
ar undirritaður hug-
arflugs Ibsens. En
það er sennilega of
erfitt að sýna tvo
fullvaxna leikara tví-
menna á grís og
þeysa um sviðið, svo
eitt dæmi sé nefnt.
Þessum leikandi
texta fylgir sveigjan-
leg leikmynd og lýs-
ing. Þó að einfald-
leikinn sé hér alls-
ráðandi eru lausnirn-
ar feikisnjallar og
leiktjöldum breytt
sem hæfir hverju atriði. Allt gengur
þetta svo átakalaust og fljótt að eft-
ir á að hyggja er eins og hrynjandi
ljóðmálsins hafi aldrei hnikast til.
Lýsing og leiktjöld mynda afar
sterka heild sem umfaðmar leikar-
ana á hreyfingu um sviðið. Búning-
arnir eru af öðrum toga. I hverju at-
riði eru valdir saman þeir litir sem
endurspegla stemmninguna: grá-
móskulegir jarðlitir í gráum hvers-
dagsleikanum; æpandi sterkir á
hirð Dofrans; og klisjukenndir stór-
veldungar klæðast svarthvítum
myndum á pappaspjöldum. Stíl-
hreint og fjölbreytt!
Að minni hyggju fjallar Pétur
Gautur um leit aðalsöguhetjunnar
að sjálfsmynd og siðalögmáli sér til
handa. Bakgi-unnsins ber að leita í
þeirri afneitun á æðri máttarvöld-
um sem hafði smám saman sótt í
sig veðrið á síðustu hundrað árum
fyrir ritunartíma verksins. Pétur
Gautur er ótrúlega frumlegt verk
og er tengiliður á milli annars veg-
ar byltingarkenndrar einstaklings-
hyggju rómantísku stefnunnar og
hins vegar sálfræðiskilnings okkar
tíma.
Sveinn Einarsson leggur áherslu
á kristileg gildi í verkinu: þrátt fyrir
örvæntingarfulla leit Péturs að til-
gangi lífsins um veröld víða, bíður
hans fyrirgefning og náð heima í líki
ástar Sólveigar sem fyiirgefur allt,
skilur allt og krefst einskis. Ast
hennar er ekki holdleg heldur tákn-
mynd alls hins hreina og tæra í
mannlífinu - tilfinningar hennar til
Péturs eru móðurlegar. Hér er sýnt
ábyrgðarleysi Péturs Gauts og and-
hverfa þess: hin skilyrðislausa móð-
urlega umhyggja. Þessar andstæð-
ur eru einnig meginuppistaðan í
verkinu um nafna hans Pan sem
frumsýnt var um helgina.
Hið vandasama aðalhlutverk leik-
ur Jakob Þór og ferst það vel úr
hendi. Framsögn hans er til fyrir-
myndar og leikurinn afburðagóður.
Hann syndir jafn vel um lygnur sem
boðaföll textans og áhorfandinn sér
hann af leikni stökkva fossa og
smjúga í gegnum gildrur þær sem
felast í textanum. Samleikur hans
og Þórunnar Magneu í hlutverki
Asu er sérstaklega áhrifamikill. Pá-
lína Jónsdóttir er táknmynd hins
góða og hreina holdi klædd í hlut-
verki sínu sem Sólveig.
Seiðandi rödd Arndísar Hrannar
Egilsdóttur vekur athygli í hlut-
verkum þriggja tálkvenda. Hákon
Waage mætti aftur á móti huga
betur að framsögninni þó að vissu-
lega komi hann mikilfenglega fyrir
sem Dofrinn. Sunna Borg var
skörulegust sem forstöðumaður
geðveikrahælisins og Þráinn Karls-
son var ísmeygilegur hnappari.
Stefán Sturla og Árni Pétur Reyn-
isson vógu sjálfa sig með tilþrifum
og Arni Pétur var einstaklega óað-
laðandi krakki. Þau fimm síðast-
töldu auk sex annarra leikara
sinntu fjöldamörgum minni hlut-
verkum. Tveir hljóðfæraleikarar
léku tónlistina í leiknum á sviðinu
líkt og í síðustu sýningu Leikfélags
Akureyrar. Laglínur Edvards Gri-
eg gáfu tóninn í nokkrum áhrifa-
mestu atriðunum og Guðni Franz-
son átti nokkur viðfelldin stef.
í mínum huga er Pétur Gautur
hér lifandi kominn í sviðsetningu
sem hentar nútímaáhorfendum.
Þýðing Helga Hálfdanarsonar
hentar vel í leikhúsi, er auðskilin
og lætur vel í eyrum enda fram-
sögn helstu leikara til fyrirmyndar.
Sýningin líður sem örskot þó að
nær einskis sé saknað úr verki Ib-
sens. Leikur, búningar, tónlist,
leikmynd og lýsing mynda mjög
sannfærandi heild þar sem textinn
er gerður að lifandi afli sem hrífur
áhorfandann með sér. Leikstjórinn
hefur hér með alúð samhæft þá
ótal þætti sem þarf til að flétta úr
listræna heild og reynist vandan-
um vaxinn.
Sveinn Haraldsson
Ki.........il m ' ‘■m
-—NÖVÉNYI EREDETÖ-----
ROSTLINNÁ ÉLEHACKA—
WROBOK RASTLINNÉHO POVODl
----ÆíÉSUffi----------
...á heita súkkulaðið,
hátíðareftirréttinn,
heitu eplabökuna,
cappuccino-kaffið
og annað sem þér
dettur í hug.
Alltaf tilbáinn.
Alltaf þeyttur.
Salurinn hljómar
Tónleikar
laugardaginn 2. janúar 1999 kl. 18:00-24:00
kl.18:00
Kór Snælandsskóla
Signý Sæmundsdóttir, sópran
Þóra Fríða Sæmundsdóttir,
píanó
Pétur Jónasson, gítar
Þorsteinn Gauti Sigurðsson,
píanó
Kvartettinn Rúdolf
Hljómskálakvintettinn
kl. 19:00
Jazzkvartett
Bergþór Pálsson og
Jazzkvartett
Auður Hafsteinsdóttir, fiðla
Guðríður St. Sigurðardóttir,
píanó
Steinunn Birna Ragnarsdóttir,
píanó
Kammerkór Kópavogs
Rússíbanarnir
kl. 20:00
Camilla Söderberg, blokkflauta
Snorri Ö. Snorrason, lúta
Elísabet F. Eiríksdóttir, sópran
Elín Guðmundsdóttir, píanó
Gréta Guðnadóttir, fiðla
Vaigerður Andrésdóttir, píanó
Kristinn E. Árnason, gítar
Cammerarctica
Hljómeyki
kl. 21:00
Unnur María Ingólfsdóttir,
fiðla
Peter Maté, píanó
Strengjatríó
Karlakórinn Fóstbræður
kl. 22:00
Sigurður Rúnar Jónsson,
íslensk fiðla
Kanúkaflokkurinn
Voces Thules
Ólafur K. Sigurðarson, bariton
Tómas Guðni Bergsson, píanó
Kristín Snædal Sigtryggsdóttir,
sópran
Þóra Fríða Sæmundsdóttir,
píanó
Einar Kristján Einarsson, gítar
Guðný Guðmundsdóttir, fiðla
Gerrit Schuil, píanó
Gunnar Kvaran, selló
Selma Guðmundsdóttir, píanó
Samkór Kópavogs
kl. 23:00
Áshildur Haraldsdóttir, flauta
Iwona Jagla, píanó
Snorri Sigfús Birgisson, píanó
Finnur Bjarnason, bariton
Gerrit Schuil, píanó
Caput - hópurinn
Hamrahlíðarkórinn
Tónlistarhús Kópavogs