Morgunblaðið - 30.12.1998, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 1998 35
AÐSENDAR GREINAR
Skattlagning lífeyris-
sjóðstekna og skerðing
bóta hjá hjónum
HINN 3. október sl.
birtist gi-ein eftir mig í
Morgunblaðinu, sem
fjallaði um tvo einstak-
linga, sem komnir voru
á ellilífeyri.
Ég gat þess, að á
síðasta aðalfundi
Félags eldri borgara
hefði verið samþykkt
tillaga um, að fara
skyldi með 2/3 hluta líf-
eyrissjóðstekna eins og
fjármagnstekjur.
Trygginga-
stærðfræðingur hafði
reiknað út, að 2/3 hlut-
ar af lífeyiissjóðs-
gi’eiðslum, miðað við
Margrét H.
Sigurðardóttir
3,5% raunávöxtun, væru vaxtatekj-
ur og 1/3 greidd iðgjöld lífeyris-
sjóðsþega. Hvers vegna erum við
látin gi-eiða 39,02% í skatt af vaxta-
tekjum, þegar aðrir greiða 10%?
Nú ætla ég að taka fyrir tvenn
hjón á sama hátt og ég gerði með
einstaklingana áður.
Lítum á töflu I. Laun og helming-
ur fjáiTnagnstekna skerða ellilíf-
eyri. Frítekjumarkið er 91.048 kr.,
svo báðir aðilar fá fullan ellilífeyri.
Allar tekjur nema tryggingabæt-
ur skerða tekjutryggingu, þó aðeins
helmingur fjármagnstekna. Hjón,
sem eru með greiðslur úr lífeyi’is-
sjóði, fá fulla tekjutryggingu, ef
tekjur að frádregnum bótum eru
ekki hærri en 20.452 kr. hjá hvoru.
45% af tekjum, sem umfram eru,
skerða tekjutrygginguna og hún fer
í 0, ef tekjurnar eru 82.283 kr. eða
hærri hjá hvoru hjóna.
í desember er
greidd 30% uppbót,
sem reiknast bara af
tekjuti-yggingu, heim-
ilisuppbót og sérstakri
heimilisuppbót.
Þar sem tekjur
hvors hjóna I ná ekki
92.529 kr. geta þau átt
rétt á uppbót, ef þau
þurfa að greiða fyrir
lyf eða annan sjúkra-
kostnað.
Af því að hjón I eru
með óskerta tekju-
tryggingu fá þau hvort
um sig 75% endur-
greidd í tannviðgerð-
í töflu II, sem ég vona að eigi eft-
ir að verða að raunveruleika, er
farið með 2/3 hluta lífeyrissjóðs-
greiðslnanna eins og fjármagnstekj-
ur. Af þeim hluta er greiddur 10%
skattur í stað 39,02%, og aðeins
helmingur þess hluta skerðir nú
tekjutryggingu. Svo hjón II eru nú
komin með skerta tekjutryggingu
og örlitla desemberuppbót. Þá fá
þau einnig 50% af kostnaði vegna
tannviðgerða endurgreidd. Það er
augljóst, að ráðstöfunartekjur
hvors um sig mundu hækka um
25-30 þúsund krónur á mánuði við
þessa breytingu.
Það er mikið réttlætismál fyrir
okkur eldri borgara, að skattamálin
•TAFLAII: DESEMBER 1998
Sörnu tvenn hjón, en farið er með 2/3 lífeyrissjóðstekna eins
og fjármagnstekjur. Aðeins helmingur fjármagnstekna skerðir
tekjutryggingu Hjón I Hjón II Mism.
Innborganir kr. 6.817 kr. 27.428 kr. 20.611
Vaxtatekjur 2/3 13.635 54.855 41.220
1/2 lífeyrissjóðsgreiðslur 20.452 82.283 61.831
Ellilífeyrir 13.611 13.611 0
Tekjutrygging 27.824 12.343 -15.481
Desemberuppbót 30% 8.347 3.703 -4.644
Uppbót á lífeyri 40% 6.049 0 -6.049
76.283 111.940 35.657
Skattur 39,02% -1.085 0 1.085
Skattur 10 % -1.364 -5.486 -4.122
Samtals: 73.834 106.454 32.620
Tannviðgerðir 12.000 kr.
Greiðsla Tryggst. 75% 9.000 6.000 -3.000
Afsl. af dagblaði 50% 900 0 -900
Alls 83.734 112.454 28.720
verði leiðrétt sem fyrst og við
greiðum 10% skatt af 2/3 hlutum,
sem við fáum í lífeyrissjóðsgreiðsl-
ur en ekki 39,02%. Hver er munur-
um, og ennfremur greiða þau aðeins
helming af áskriftargjaldi dagblaðs
vegna þess, að þau eru með óskerta
tekjutryggingu.
Hjón II, sem hafa greitt í lífeyris-
Ég fagna tillögum eldri
sjálfstæðismanna, segir
Margrét H. Sigurðar-
dóttir, sem vísa veg til
réttrar áttar.
sjóði í tugi ára, eru litlu betur sett,
þegar upp er staðið. Ráðstöfunar-
tekjur þeirra hvors um sig eru
aðeins 2.059 kr. hærri á mánuði. Er
von að maður spyrji, hvers vegna
borgaði maðm- í lífeyrissjóð?
TAFLAI: DESEMBER 1998
Tvenn hjón, sem fá greiðslur úr lífeyrissjóðum
Lífeyrissjóðsgreiðslur Hjón I kr. 40.904 Hjón II kr. 164.566 Mism. kr. 123.662
1/2 lífeyrissjóðsgreiðslur 20.452 82.283 61.831
Ellilífeyrir 13.611 13.611 0
Tekjutrygging 27.824 0 -27.824
Desemberuppbót 30% 8.347 0 -8.347
Uppbót 40% 6.049 0 -6.049
Skattur 39,02% 76.283 -6.406 95.894 -14.058 19.611 -7.652
Samtals: 69.877 81.836 11.959
Tannviðgerðir 12.000 kr. Greiðsla Tryggingast. 75% 9.000 0 -9.000
Afsl. af dagblaði 50% 900 0 -900
Alls 79.777 81.836 2.059
inn á því, að fá vaxtatekjur úr
banka eða lífeyrissjóði? Hvað ætla
stjórnvöld að gera fyrir okkur á ári
aldraðra?
Það er ekki nóg að halda ræður,
tala um góðæri og kenna nokkrum
öldruðum einstaklingum á tölvur,
þegar margir ellilífeyrisþegar eru
með tekjur undir fátæktarmörkum
og ekkert er gert til að lagfæra það.
Við eldri borgarar munum fylgjast
vel með. Hvað verður gert til að
hækka tekjur okkar og bæta hag
okkar á næstu mánuðum?
Að lokum vil ég fagna tillögu
Samtaka eldri sjálfstæðismanna,
sem borin var fram á aðalfundi
þeirra nú fyrir skömmu og
samþykkt. Hún felur í sér, að allir
landsmenn 67 ára og eldri fái
80.000 kr. á mánuði hver í eftirlaun
frá almannatryggingum óháð tekj-
um og hjúskaparstétt.
Höfundur er viðskiptafræðingur og
varaforniaður Félags eldri borgara
í Reykjavik.
Er þetta boðlegt?
í SÍÐUSTU viku
lagði heilbrigðis- og
tryggingaráðherra,
Ingibjörg Pálmadótt-
ir, fram á Alþingi
frumvarp um breyt-
ingar á almanna-
tryggingalögunum
og hélt af því tilefni
blaðamannafund og
fór nokkuð mikinn.
Okkur, sem störfum í
samtökum eldri
borgara, finnst eitt
og annað athugavert
við framgang þess-
ara mála og æði
margt sem miklu
betur mætti fara.
Fyrst er þar að telja undirbúning
málsins. Við höfum verið að koma
okkar sjónarmiðum á framfæri við
ráðherra og þingflokka undanfarn-
ar vikur og okkar sjónarmið eru
fyrst og fremst þau, að bæta veru-
lega stöðu þeirra, sem einvörðungu
verða að lifa af framlögum frá
Tryggingastofnun ríkisins, en án
minnsta vafa er það sá hópur eftir-
launaþega sem verst er settur. Við
höfðum verið að vona - og héldum
satt best að segja að það væri í
þágu bæði þeirra, sem eftirlaun-
anna eiga að njóta og ríkisins - að
eitthvert samráð yrði haft við sam-
tök okkar við undirbúning málsins,
en svo reyndist ekki vera. Málið var
kynnt fulltrúum samtaka eldri
borgara sem fullfrágengið og þar
við bætist að frumvarpið kom svo
seint fram, að enginn möguleiki var
á að málið gæti fengið eðlilega með-
ferð í Alþingi, ætti það að afgreið-
ast fyrir jólafrí og geta komið til
framkvæmda þegar í janúar á
næsta ári.
Þetta eru að sjálfsögðu óhæf
vinnubrögð og verður að vona að á
því verði breyting, þar sem vel hef-
ur verið tekið í að koma upp sam-
starfsnefnd samtaka eldri borgara
og ríkisins, með svipuðum hætti og
eru starfandi á hinum Norðurlönd-
unum og að sú nefnd verði virk og
henni gefínn kostur á að fylgjast
með og koma að málum þegar á
vinnslustigi.
En hvernig var svo staðið að því
að bæta hlut eftirlaunaþeganna?
Nokkuð er komið til móts við kröfur
okkar um að frítekjumark verði
hækkað og er ekki nema gott um
það að segja, enda öllum þeim er til
þekktu augíjóst ranglæti - sem
jaðrar við að vera óskynsamlegt - í
því hve frítekjumarkið var lágt. Því
hefur m.a. verið haldið fram að frí-
tekjumarkið hafi verið það lágt að
það hafí beinlínis latt fólk til að vera
áfram á vinnumarkaði þó að það
ætti þess kost. Hér er semsagt stig-
ið fyrsta skerf til leiðréttingar.
Én hvað þá með hækkun bóta al-
mannatrygginga? Hækkun bóta al-
mannatrygginganna verður 4%.
Það þýðir t.d. að ellilífeyrir hækkar
úr 15.123 krónum á mánuði í 15.728
krónur, eða um 605 krónur á mán-
uði (fjárlagafrumvarpið gerði ráð
fyrir 552 krónum) eða um 27,92 kr.
á dag (miðað við fimm vinnudaga í
hverri viku).
Það hvarflar ekki að höfundi
þessara lína að halda því fram, að
stjórnmálamennirnir, sem standa
Pví verður ekki trúað
að óreyndu, segja Þórir
Daníelsson og Páll
Gíslason, að Alþingi
bæti ekki úr verstu
ágöllunum á komandi
ári - ári aldraðra.
að þessari ákvörðun, geri það af ein-
hverjum illvilja, þaðan af síður að
þeim sé eitthvað í nöp við eldri
borgara og samtök þeirra. En finnst
ykkur þetta boðlegt? Er ekki alltaf
verið að tala um góðæri? Var ekki
einhver að tala um „sólskinsfjár-
lög“? Hafið þið nokkurn tíma leitt
hugann að því, hvernig það fólk,
sem hefur úr engu öðru að spila en
bótum frá almannatryggingum, á að
fara að því að framfleyta sér?
Finnst ykkur í alvöru að framan-
gi-eindar tölur beri svip af góðæri
eða sólskini?
í Morgunblaðinu var því slegið
upp í þriggja dálka fyrirsögn
fnnmtudaginn 17. þ.m. að „bætur
öryrkja og aldraðra hækka um 1,5
milljarða 1999“. Þetta er nokkuð há
tala og vafalaust rétt. En hver er
hlutur hinna verst settu í þessu
dæmi? Hann sýnist vera harla rýr
miðað við það sem að framan var
sagt.
Um það mun hafa orðið sam-
komulag á Alþingi að afgreiða ein-
ungis þann hluta frumvarps heil-
brigðis- og tryggingaráðherra sem
nauðsynlegur var til þess að útborg-
un hærri bóta gæti hafist þegar á
nýju ári. Því verður ekki trúað að
óreyndu þegar Alþingi fjallar um
frumvarpið á næsta ári - ári
aldraðra - að ekki verði bætt úr
verstu ágöllunum og að þeim verst
settu í hópi eldri borgara verði
tryggð þau lífskjör sem þjóðfélagið
þarf ekki að skammast sín fyrir.
Þórir Damelsson er formaður
hagnefndar FEB og Páll Gfslason
formaður FEB.
Hvers eiga þeir
að gjalda sem
minnst hafa?
Þegar heilbrigðis-
ráðherra kynnti hækk-
un frítekjumarks á
tekjutryggingu öryrkja
var ekki ekki komið til
móts við þá sem minnst
hafa. Þeir öryrkjar sem
hafa haft tekjur undir
kr. 19.338 hafa fengið
óskerta tekjutrygg-
ingu. Við breytinguna
hækkar þessi tekju-
viðmiðun um 4% eða
um 774 kr. á mánuði,
fer í kr. 20.112. Það er
öll hækkunin sem þessi
hópur fólks fær, en í
þeim hópi eru aðeins
þeir einstaklingar sem
búa einir.
Það er tilfellið að einstaklingar,
sem eru öryrkjar og hafa haft minnst
úr að spila, standa ekki betur eftir
þessar breytingar. Það, sem verið er
að gera, er að koma til móts við þá
sem eiga maka, er hefur tekjur, sem
hafa skert eða fellt tekjutryggingu
öryrkjans. Hins vegar er verið að
koma til móts við þá sem eiga maka
með tekjur sem hafa skert eða fellt
niður tekjutryggingu öryrkjans. Það
er sjálfsögð lagfæring eins og
margoft hefur verið bent á en þvi
miður var ekki gengið alla leið með
því að fella alveg út tekjutenginguna.
Raunhæfasta leiðin hefði verið að
hækka örorkulífeyrinn sérstaklega,
t.d. um 3-5 þúsund kr. og koma
þannig til móts við alla. Sérstaklega
hefði það komið þeim til góða sem
eru með tekjur undir frítekjumarki
því þeim gagnast ekki þessi sérstaka
hækkun vegna tekjutengingar maka,
en hækkunin hefði getað getað komið
þeim hópi vel.
Þessi hækkun kemur ekki heldur
til góða þeim aðilum sem hafa sam-
band við Sjálfsbjörg og biðjast ásjár
og aðstoðar vegna lé-
legra kjara eða bóta.
Ég tala nú ekki um
. eftir síðasta glaðning frá
heilbrigðisráðuneytinu
núna rétt fyrir jólin. Þá
á ég við hækkun lyfja,
sem var samsvarandi
upphæð og sett var í
þetta lítilræði sem
leiðrétt var. Ég vil
leggja áherslu á að það
þarf að hækka grunnlíf-
eyri og skattþrep þannig
að þeir sem minnst
mega sín þurfi ekki að
vera í biðröðum fyrir ut-
an mæðrastyrksnefnd
og aðrar hjálparstofnan-
ir og nægir í því sam-
bandi að benda á ósmekklega mynd
sem forsíða DV skartaði einn daginn
fyrir jól.
Ég þakka ráðherra fyrir að koma
til móts við vissan hóp öryrkja, en
Raunhæfasta leiðin
hefði verið að hækka
örorkulífeyrinn sér-
staklega, segir Sig-
urrds M. Sigurjdns-
ddttir, og koma þannig
til móts við alla.
það hefði átt að huga að þeim sem
minnst hafa og minnsta möguleika
hafa til að auka tekjur sínar.
Með ósk um gleðilegt ár fyrir alla
landsmenn.
Höfundur er fornraður Sjálfsbjargar
á höfuðborgarsvæðinu.
Sigurrós M.
Sigurjónsdóttir