Morgunblaðið - 07.01.1999, Blaðsíða 30

30 FIMMTUDAGUR 7. JANÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
ÞEIR sein leyndardómsins gæta (Guardians of the Secret), frá fyrstu einkasýningu Poll-
ocks í galleríi Peggy Guggenheim árið 1943.
ÚR Svörtu seríunni, Ekkó: Númer 25, frá 1951.
EITT af síðustu þekktu verkum listamannsins, Bláir
pólar: Númer 11, frá 1952.
Dagskráin þín er komin út
7. jan.-20. jan.
íallri sinni mynd!
Slettu-Jón
eða snillingur?
Bandaríski myndlistarmaðurinn Jackson heitinn Pollock hefur
verið fyrirferðarmikill í listalífí New York-borgar að undanförnu.
Museum of Modern Art, MoMA, gengst fyrir yfírlitssýningu
á verkum listamannsins og er þetta í fyrsta sinn í 30 ár sem
svo stór sýning á verkum þessa margumtalaða málara er
sett upp í Bandaríkjunum. Hulda Stefánsdóttir segir frá
sýningunni og viðtökum hennar vestan hafs.
AÞESSARI viðamiklu sýn-
ingu er að finna 106 mál-
verk, 49 verk unnin á papp-
ír, bæði grafíkmyndir og
teikningar, og 3 höggmyndir lista-
mannsins. Grafíklistadeild MoMA
sýnir auk þess röð grafíkverka sem
Pollock vann á árunum 1943 og ‘44
og ekki hafa komið fyrir almennings
sjónir áður. Þriðja sýning safnsins
um þessar mundir fjallar síðan um
myndlist þess tímabils og þeirra
listamanna sem kenndii- eru við New
York-skólann, listamenn á borð við
Mark Rothko, William de Kooning,
Arshile Gorky og Pollock.
Andi sýningarinnar berst víða.
Sem dæmi má nefna glæsiverslunina
Bergdorf Goodman á 5. Breiðgötu
sem hefur skrýtt verslunarglugga
sína málningarslettum á la Pollock
og mikið hefur birst af greinum í
blöðum þar sem fjallað er um að-
skiljanlegustu mál tengd listamann-
inum. Aðdráttarafl Jacksons Poll-
ocks hefur ekki siður verið bundið
persónunni en list hans og 42 árum
eftir andlát þessa gallabuxnaklædda
James Deans bandarískrar mynd-
listar virðist honum enn takast að
hrista upp í fegurðarsmekk listunn-
enda, - og listgagnrýnenda sem nú
eins og áður velta því fyrir sér
hversu stór hluti myndlistar Pollocks
var sönn snilld og hversu mikinn
þátt ímynd listamannsins átti í
heimsfrægðinni.
„Ahrifamesti listmálarinn í banda-
rískri samtímamyndlist og sá eini
sem virðist ætla að skipa sér á bekk
meðal hinna Stóru nafna hefur öfga-
kenndan gotneskan stfl og er ákafur
lærisveinn kúbisma Picassos og síð-
kúbisma Mírós auk þess að bera
keim af list Kandinskys og sækja
innblástur til Súrrealistanna. Hann
heitir Jackson Pollock.“ Með þessum
orðum kynnti bandaríski listfræðing-
urinn Clement Greenberg Pollock til
sögunnar haustið 1947. Þá var Poll-
ock að brjótast undan hálf-fígúratíf-
um abstraksjónum til hins hreina
rythmíska línusamspils sem varð
hans kennimerki. „Fullkomið frelsi
frá forminu," sögðu sumir á meðan
aðrir héldu því fram að risavaxin
málverk Pollocks væru fátt annað en
„óljós ringulreið“, „hrafl“ og „slett-
ur“.
Hinn fyrsti al-ameríski
listmálari
Jackson Pollock er fæddur árið
1912 í Wyoming-fylld. Hann var
einn fimm bræðra af fátæku foreldir
og merkilegt nokk þá áttu þrír eftir
að leggja fyrir sig myndlist. Þegar
Pollock er ársgamall tekur fjöl-
skyldan sig upp og flytur til Kali-
forníu þár sem Pollock elst upp og
gengur í skóla allt þar til hann af-
ræður 18 ára gamall að halda til
New York og gerast listamaður.
Frásagnir af kúrekanum sem steig á
bak hesti sínum og kvaddi Villta
vestrið til að umbylta stöðnuðu lista-
lífi stórborgarinnar eru því stórum
ýktar þó þær hafi sannarlega þjónað
tilgangi sínum við ímyndargerð hins
fyrsta al-ameríska listamanns fyrir
hálfri öld.
í fyrstu lærði Pollock skúlptúr og
veggmyndagerð undir áhrifum
verka mexíkóskra listamanna á
borð við David Alfaro Siqueiros,
sem síðar varð kennari hans og sá
sem hvatti Pollock til að reyna fyrir
sér með að sletta málningunni á
myndflötinn. Verk rómantíska ein-
farans Alberts Pinkhams Ryders
voru Pollock hugleikin og síðar
sagði hann að Ryder væri eini
bandaríski listamaðurinn sem sér
þætti áhugaverður. Myndefni
Ryders voru iðulega sótt til þjóð-
sagna gamla vestursins og frum-
EIN úr Bermúdaþríhyrningnum fræga. Númer 32 frá 1950. Pollock notaði iðulega húsamálningu og iðnað-
arlökk í verkum sinum í stað hinnar hefðbundnu olíu á striga.