Morgunblaðið - 20.01.1999, Qupperneq 2

2 MIÐVIKUDAGUR 20. JANÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Kristinn
Bondevik segir deiluna um þróunarsjóð EFTA vera að leysast
Nær algjör eftirgjöf
Noregs og Islands?
Nýr álvers-
stjóri hjá
Norðuráli
BJÖRN S. Högdahl, Norðmaður
sem lengst af hefur starfað hjá
Elkem Aluminium, hefur verið ráð-
inn álversstjóri
hjá Norðuráli hf.
á Grundartanga
og mun hafa með
höndum daglega
stjórn á starf-
semi álversins.
Bjöm er fædd-
ur árið 1934.
Hann lauk verk-
fræðinámi frá
Oslo Tekniske
Skole árið 1955 og námi í efnaverk-
fræði frá norska tækniháskólanum
NTH árið 1967.
Lengst af starfað
hjá Elkeni Aluminium
Bjöm hefur lengst af starfað hjá
Elkem Aluminium í Noregi, að því
er fram kemur í fréttatilkynningu
frá Norðuráli. Fyrstu árin vann
hann við málmfræðilegar rann-
sóknir hjá Rannsóknarmiðstöð
Elkem í Kristiansand en fluttist ár-
ið 1967 til Mosjöen og tók þar við
stöðu yfírferilverkfræðings hjá
Elkem Aluminium til ársins 1972.
Á ámnum 1972-74 var hann í
stjómunarnámi hjá Alcoa Point
Comfort Works í Texas og var í
framhaldi af því ráðinn fram-
kvæmdastjóri á tæknisviði hjá
Elkem Aluminium í Ósló. Því starfí
gegndi hann til ársins 1980 er hann
gerðist álversstjóri hjá Elkem Alu-
minium í Mosjöen. Hann varð yfir-
maður áldeildar Elkem í Ósló 1986-
1989 og varð því næst einn af yfír-
mönnum starfsþróunardeildar
Elkem í Ósló. Á tímabilinu 1993-
1997 var Björn framkvæmdastjóri
ýmissa verkefna hjá fyrirtækinu,
fyrst hjá Elkem Technology í Ósló
og síðan hjá Elkem Al, Lista.
Bjöm hefur sinnt ráðgjafastörfum
frá árinu 1997.
Bjöm og kona hans, Björk, sem
er kennari að mennt, eiga þrjú
uppkomin böm.
Líflegt í
snjónum
HÆGT er að stunda líflega leiki
í snjó og hálku í viðeigandi
brekkum eins og þessi börn
gerðu í gær við Smáraskóla í
Kópavogi. Örlítil snjókoma var
á höfuðborgarsvæðinu í gær-
morgun og fram eftir degi og
jók það á rennslismöguleikana
en jafnframt var þá erfiðara að
fóta sig.
FÉLAGAR hans segja að hann
hafi verið einn af þeim hörðustu.
Hann hafi alla tíð unnið eins og
hestur og alveg fram á síðasta
dag, sem var í fyrradag.
Það stóð þvaga leigubíla fyrir
utan höfuðstöðvar BSR-leigubfla-
stöðvarinnar í Skógarhlíð í gær-
kvöldi. Félagar og samstarfs-
menn Jens R. Pálssonar leigubfl-
stjóra voru samankomnir til að
fagna 75 ára afmæli hans og
kveðja hann eftir 54 ára starf.
Á rúmlega hálfrar aldar ferli
sinum hefur hann alltaf ekið fyr-
ir Bifreiðastöð Reykjavíkur.
Vegalengdin sem hann hefur
keyrt á ferlinum jafngildir því
að hann hafi ekið fimm sinnum
til tunglsins og til baka. Hann
hefur ekið 3,8 milljónir kfló-
metra og gróflega áætlað hefur
hann ekið öllum Islendingum og
vel það, eða hátt í 400 þúsund
Ósló. Morgunblaðið.
EFTA-löndin Noregur, ísland og
Liechtenstein, sem aðild eiga að
Evrópska efnahagssvæðinu, eru nú
nærri því að komast að samkomu-
lagi um áframhaldandi greiðslur til
fátækari svæða Evrópusambands-
ins (ESB). Það þýðir í raun, að
ESB - og innan þess einkum Spáni
- er að takast að fá allar helztu
kröfur sínar fram í deilunni um
þróunarsjóð EFTA.
Kjell Magne Bondevik, forsætis-
ráðherra Noregs, sagði eftir há-
degisverðarfund með Jacques
Santer, forseta framkvæmda-
stjórnar ESB, í Brussel í gær, að
mikið hefði mjakast áleiðis.
Bondevik endurtók yfirlýstan vilja
EFTA-ríkjanna til að halda
greiðslunum áfram í ár. Nú á sér-
skipaður sérfræðingahópur að
finna út úr því hve háar greiðslum-
ar eiga að vera.
„Við höfum verið að nálgast sam-
komulag, en það er ekki ennþá í
höfn,“ segir Halldór Ásgrímsson
utanríkisráðherra. Hann segir að
ljóst hafi verið um skeið að greiðsl-
ur myndu halda áfram en ekki væri
manns, ef miðað er við að meðal-
íjöldi farþega hafi verið 1,5
manns í hverri ferð. Það gerir
400 ferðir á mánuði, 4.800 ferðir
á ári og 259 þúsund ferðir á 54
árum.
Túrarnir gátu staðið yfir
í allt að viku
Jens var 21 árs þegar hann hóf
störf hjá BSR. Hann segist munu
sakna starfsins og í raun hefði
hann viljað vinna fram á sumar.
„Það er ekkert skemmtilegt að
hætta því sem maður hefur unnið
við í mörg ár. Ég hef ekki tekið
mér mikið af frídögum svo þetta
verða viðbrigði fyrir mig,“ sagði
Jens í samtali við Morgunblaðið í
gærkvöldi.
Hann man timana tvenna og
segir túrana hafa breyst hin síð-
ustu ár. „Núna fer maður bara í
stutta skutltúra fyrir utan ein-
komin nein niðurstaða um hversu
háar þær yrðu. „Okkar krafa hefur
verið að þær yrðu verulega lægri
en verið hefur.“
Hörð deila um hinn svokallaða
þróunarsjóð EFTA upphófst í
haust sem leið, þegar Spánverjar
hótuðu að lama með neitunarvaldi
sínu allt samstaif EFTA-i-íkjanna
innan EES ef þau héldu ekki áfram
greiðslum til fátækari svæða ESB,
sem mörg eru á Spáni. Kveðið var
á um þessar greiðslur í EES-samn-
ingnum, en samkvæmt honum vóru
þær tímabundnar og áttu að falla
niður í árslok 1998.
Greiðsla fyrir aðgang
að innri markaðnum
Samkvæmt heimildum fréttarit-
ara Morgunblaðsins hafa stjórn-
völd EFTA-ríkjanna nú gefið flest
þau skilyrði eftir, sem þau höfðu
viljað setja við áframhaldandi
greiðslum. Það þýðir að Noregur
kemur til með að greiða í ár á bil-
inu 1,5-2 milljarða ísl. króna til fá-
tækari svæða ESB. Greiðslur Is-
lendinga hafa verið um 100 milljón-
staka ferðir til Keflavíkur. Hér
áður fyrr gat maður verið allt að
viku í sama túrnum. Þá var
minna um að fólk ætti einkabfla
og við vorum að skutlast, með
fólkið á sveitaböllin eða bara
rúnta með farþegana. Þá var
ákveðið gjald fyrir daginn og var
miðað við að 200 kflómetrar
væru eknir á dag,“ sagði Jens.
Síðustu ferðina fór Jens í
fyrrakvöld. Hún var táknræn að
því leyti að það er enn margt
sem getur hent Ieigubflstjóra
ir króna á ári frá því EES-samn-
ingurinn tók gildi 1994.
Og þessar greiðslur munu
halda áfram. Spánverjar krefjast
bindandi yfirlýsingar frá EFTA-
löndunum um að greiðslurnar
verði varanlegar. Þetta hafa þau
ekki viljað gangast inn á, en hafa
viðurkennt að EES-samningur-
inn feli í sér eins konar „yfir-
færsluþátt". Niðurstaðan virðist
koma út á eitt: Norðmenn og ís-
lendingar verða að sætta sig við
að greiða áfram umtalsverðar
fjárhæðir til ESB til að halda að-
gangnum að innri markaði Evr-
ópu óheftum.
Bondevik sagði í gær að féð ætti
þegar þar að kemur að koma
væntanlegum nýjum aðildarríkj-
um ESB til góða, þ.e. fyrrverandi
kommúnistaríkum Mið- og Aust-
ur-Evrópu. En þangað til þessi
lönd hafa fengið inngöngu í sam-
bandið verða það fátækari svæðin
innan núverandi aðildarríkja - á
Spáni, Ítalíu, írlandi, í Portúgal
og Grikklandi - sem njóta góðs af
þessu fé.
þótt starfið sé einsleitara nú en
áður. „Ég beið við Hótel Sögu
þegar kona kom gangandi að
bflnum. Hún hafði orðið bensín-
Iaus og vantaði hjálp. Ég keyrði
hana á bensínstöðina í Skógar-
hlíð þar sem hún fékk bensín á
brúsa. Svo keyrði ég hana að
bflnum sínum, horfði á hana selja
bensínið á bflinn og beið eftir að
bfllinn kæmist í gang, síðan fór
ég,“ sagði Jens að lokum og
hvarf inn í mannhafið sem var
samankomið honum til heiðurs.
Björn S.
Högdahl
Jens R. Pálsson leigubilstjóri lætur af störfum eftir 54 ára starf
Hefur ekið
fimm sinnum
til tunglsins
og til baka
Morgunblaðið/Golli
JENS R. Pálsson leigubflstjóri hjá BSR ásamt eiginkonu sinni Kristínu
Jóhönnu Eiríksdóttu,r í kveðjuhófi sem félagar og samstarfsmenn
héldu honum í gærkvöldi eftir 54 ára starf.
HÁLFUR MÁNUÐUR AF
DAGSKRÁ FRÁ MIÐVIKUDEGI
TIL ÞRIÐJUDAGS.
► I Verinu í dag er fjallað um mikla veltuaukningu
SIP, sem er milljarði umfram áætlanir, sfldarvertíð,
sem er langt komin og hugmyndir um eintaklingskvóta-
kerfi í Perú og aflabrögð hér heima.
4StoUR