Morgunblaðið - 20.01.1999, Síða 34

34 MIÐVIKUDAGUR 20. JANÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Dulu óttans veifað í
prófkjöri Framsóknar
ALFREÐ Þor-
steinsson, forstjóri
Sölu varnarliðseigna
og borgarfulltrúi R-
listans, skrifar próf-
kjörsgrein í DV 8. jan-
úar sl. hvar til atkvæða
skal náð með ófræg-
ingarherferð á Sjálf-
*' stæðisflokkinn. Alfreð
telur stórhættu á ferð-
inni njóti Sjálfstæðis-
ílokkurinn sannmælis í
verkum sínum og al-
menningur ljái honum
atkvæði sitt í trausti
áframhaldandi að-
gæslureksturs þjóðfé-
lagsins, sem jú Fram-
sóknarflokkurinn á hlutdeild í hvað
þetta kjörtímabil varðar.
Á varðbergi
Alfreð kemur víða við í grein
sinni og getur þess að Framsókn-
arflokkurinn verði að vera á varð-
bergi gagnvart Sjálfstæðisflokkn-
^um og halda í heiðri félagshyggju-
stefnu sinni í fárviðri frjálshyggju
og gróðasjónarmiða, sem öfl í
Sjálfstæðisflokknum hafa gert að
trúaratriði. Miklar breytingar og
helstar horfa menn nú á til banka-
kerfisins í einkavæðingunni undir
stjórn bankamálaráðherra Fram-
sóknar í ágætu samstarfi við ríkis-
stjórn alla og Sjálfstæðisflokkinn.
Formaður bankaráðs stærsta rík-
isbankans, framsóknarmaður, hef-
ur upplýst alþjóð um sín sterku
trúarbrögð sem hann ástundar
vikulega ásamt öðrum framsókn-
armönnum og er það vel. Alfreð
Þorsteinsson gerir þá lítið úr fé-
lögum sínum hér fyrrnefndu, eink-
um formanni bankaráðsins, ef
hann telur alla þá sem nálægt
miklu fjármagni komi einkennast
af sértrúarmennsku.
Hættuleg
vinnubrögð
Framsóknarflokk-
urinn verður að bregð-
ast hart við þegar
Sjálfstæðisflokkurinn
reynir að sölsa undir
sig lögregluna og Rík-
isútvarpið þar sem að-
gerðarplön eru í
gangi, skrifar Alfreð.
Ja, hvílík ágóðavon.
Hvað Ríkisútvarpið
áhrærir eru nokkrar
skoðanir uppi meðal
sjálfstæðismanna um
rekstur, má þar m.a.
nefna rekstur alfarið
af einkaaðilum, ríkis-
rekstur aðeins á rás 1 eða óbreytt
ástand. Ætli sömu skoðanir fyrir-
finnist ekki meðal framsóknar-
manna?
Framsókn
Alfreð telur stórhættu
á ferðinni, segír Guð-
mundur Hallvarðsson,
njóti Sjálfstæðisflokk-
urinn sannmælis í
verkum sínum.
En vel að merkja. Fyrrum utan-
ríkisráðherra, Jón Baldvin Hanni-
balsson, hafði mikinn hug á og
gerði tillögur um að Sala varnar-
liðseigna yrði niðurlögð í núverandi
mynd og m.a. hluti starfsemi og
verslunar yrði fluttur til Keflavík-
ur. Af þessu varð ekki vegna and-
stöðu þingmanna Sjálfstæðis-
flokksins þó af öðrum ástæðum en
þeim sem varðar upphringingar
forstjóra Sölu varnarliðseigna,
þess sem nú er og taldi hugmynd-
um þáverandi utanríkisráðherra
allt til foráttu. I dag eru þessar
hugmyndir færðar upp á hættuleg
vinnubrögð Sjálfstæðisflokksins
eða hvað?
Hvert stefnir Framsóknar-
flokkurinn í Reykjavík?
Ólíklegt er að Samfylkingin nái
að safna vopnum sínum fyrir kosn-
ingar. Helsta vonin gegn Sjálf-
stæðisflokknum er því Framsókn-
arflokkurinn, skrifar Alfreð, og ótt-
ast mikið íylgi Sjálfstæðisflokks nú
fyrir kosningar. Af skrifuðum ósk-
um hans má ráða að nokkur uggur
blundi í hans brjósti yfír hjásetu
Framsóknarflokksins í Samfylk-
ingu vinstrimanna. Er framundan
fárviðri innan Framsóknarflokks-
ins sem Aifreð og félagar muni
stuðla að vegna áhugaleysis foryst-
unnar um vinstri samfylkingu, nái
þeir frekari áhrifum innan Fram-
sóknarflokksins?
Að lokum
Það er um margt merkilegt að
Alfreð Þorsteinsson, forstjóri og
borgarfulltrúi R-listans, skuli
leggja upp í prófkjörsslag til bar-
áttu um sæti á lista Framsóknar-
flokksins til alþingiskosninga í
Reykjavík á vori komanda með það
að leiðarljósi sér til framdráttar og
væntanlegum kjósendum sínum til
ánægju það mál eitt að ófrægja
Sjálfstæðisflokkinn, núverandi
samstarfsflokk Framsóknarflokks-
ins í ríkisstjórn. Skýringin liggur
líklega í trega og söknuði skrifaðra
orða Alfreðs hvar hann harmar hve
seint gengur Samfylkingu vinstri-
manna samsöfnun vopna sinna.
Höfundur cr 6. þingnmður
Reykvfkinga.
Guðmundur
Hallvarðsson
Menningarhús
á Suðurnesjum
„FAST ÞEIR sóttu
sjóinn og sækja hann
enn,“ orti Ólína
Andrésdóttir um Suð-
urnesjamenn í kvæði
sínu. Kraftur Suður-
nesjamanna hefur ekk-
ert dvínað frá því þetta
var ort en eins og kom-
ið hefur fram í fréttum
er áformað að reisa
fjölnota íþróttahús í
Reykjanesbæ, það
fyrsta sinnar tegundar
á landinu. Þessi áform
sýna mikla framsýni og
áræði stjórnenda bæj-
arfélagsins, en slíkt
hús mun gjörbreyta
allri aðstöðu til alhliða íþróttaiðk-
ana á svæðinu. Það mun einnig nýt-
ast nálægum sveitarfélögum þegar
mikið liggur við til kappleikja og
sýningahalds af öllu tagi.
Aform ríkisstjórnar Islands um
byggingu menningarhúsa um land-
ið samhliða byggingu tónlistarhúss
í Reykjavík eru á sama hátt og
ákvörðun bæjarstjórnar Reykja-
nesbæjar í takt við þann veruleika
sem nútíma íslendingur vill búa í
og þá þróun sem við viljum sjá á
nýrri öld við nýtt árþúsund.
þörfum svæðisins.
Það er sameiginlegt
með þessum tveim
stærstu þéttbýlissvæð-
um utan höfuðborgar-
svæðisins að til að ná
nauðsynlegri fjöl-
breytni í mannlífinu og
halda jafnvægi við höf-
uðborgarsvæðið dugir
framkvæmdageta
sveitarfélaganna ekki
til ein og sér. Hug-
mynd ríkisstjórnarinn-
ar er því góð eins langt
og hún nær en í henni
er ójafnvægi sem ekki
verður við unað.
Menning
Einn galli er þó á
ákvörðun ríkisstjórnar-
innar um byggingu
menningarhúsa, segir
Kristján Pálsson, en
hann er að taka ekki
með annað stærsta
Kristján
Pálsson
Menningarhús
á Suðurnesin
Einn galli er þó á ákvörðun ríkis-
stjórnarinnar um byggingu menn-
ingarhúsa en hann er að taka ekki
með annað stærsta þéttbýlissvæði
landsins utan höfðuborgarsvæðis-
ins, Reykjanesbæ.
Reykjanesbær er forustubær
Suðurnesjasvæðisins á sama hátt
og Akureyri er forustubær á Eyja-
fjarðarsvæðinu. Menningarlíf á
Suðumesjum á erfitt uppdráttar
vegna nálægðar við höfuðborgar-
svæðið, sem er þó of langt frá til að
geta þjónað eðlilegum menningar-
þéttbýlissvæði landsins
utan höfuðborgarsvæð-
isins, Reykjanesbæ.
Eg tel því einsýnt að ríkisstjórn-
in taki til endurskoðunar ákvörðun
sína um fjölda menningarhúsa utan
höfuðborgarsvæðisins og bæti við
Suðurnesjum, Suðurlandi og Vest-
urlandi.
Höfundur er ulþingismaður Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjaneskjör-
dæmi.
Kristni og heiðni á hálendinu
ÞEIR SEM aðhyll-
-- ast óspillta íslenska
náttúru hafa verið sak-
aðir um rómantík og
tilfinningasemi. Er-
lendir ferðamenn sem
heimsækja land vort
árlega um langan veg
og með miklum til-
kostnaði eru einnig
reknir áfram af þessari
meintu tilfinningasemi.
Og ennþá, að minnsta
kosti, hefur þjóðarbúið
ekki borið skarðan hlut
frá borði fjárhagslega
af tilfinningasemi er-
lendra ferðamanna.
^ Það er eðlilegt að fólki
'K>sem hvorki hefur stjórnvöld né er-
lenda fjármálarisa á bakvið málstað
sinn sé meira niðri fyrir í málflutn-
ingi sínum. En að afgreiða þann
málflutning sem rómantík og til-
finningasemi speglar aðeins þá
köldu og tilfinningasnauðu mark-
aðshyggju sem liggur þama að
baki, þann hugsunarhátt sem lærð-
ur er í viðskiptaháskólum og eign-
Byrjendanámskeið
í karate að hefjast.
Upplýsingar í síma 551 4003
www.itn.is/thorshamar
ast jafnan hundtrygga
fylgismenn sem ekki
hafa þroska til að móta
sínar persónulegu
skoðanir eða lifa sam-
kvæmt neinskonar
hugsjón annarri en
kennnd er við krónur
og aura og hafa sjálfs-
mynd í samræmi við
það. Ryðgaða stálplat-
an fyrir framan höfuð-
stöðvar Landsvirkjun-
ar er lýsandi dæmi um
fegurðarmat þessara
manna. Sjálfsagt fá
Friðrik þeir tár í augun á
Erlingsson hverjum morgni þegar
þeir mæta til vinnu og
horfa á þessa dýrð.
Hver er
hagnaðurinn?
Það er aðeins rétt og gott að
orkuþörf landsmanna sé fullnægt
að svo miklu leyti sem hægt er án
þess að gengið sé um of á náttúr-
una. En hitt er í rauninni álitamál,
og alls ósannað mál, hvort og þá
hversu mikla orku sé hagstætt að
framleiða og selja erlendum stór-
iðjufyrirtækjum sem vilja hasla sér
völl hérlendis. Langtímaáhrif virkj-
ana á hálendi íslands á náttúru- og
gróðurfar, á dýralíf á landinu og við
strendur þess eru því miður ekki
kunn. Endingartími þessara mann-
virkja er einnig óþekkt stærð. Og
hversu lengi er þjóðin að gi-eiða
niður erlendu lánin sem þarf til að
reisa virkjanir af þeirri stærð-
argráðu sem hér um ræðir? 50 ár?
200 ár? Og hvenær fara þessar fjár-
festingar þá að skila raunveruleg-
um arði til þjóðarbúsins? Skamm-
tímahagnaður er augljós: Verka-
menn fá vinnu í einhver ár og
ókeypis skammt af fjölda óskráðra
eiturefna. Verktakar, sem hafa í
séríslensku offorsi keypt sér risa-
stór vinnutæki á kaupleigusamn-
ingi uppá von og óvon, fá peninga
og stjórnmálamenn fá atkvæði og
styttu eða málverk í kaupbæti. Og
þeir geta mætt á vinnusvæðið og
látið taka af sér ljósmyndir þar sem
þeir standa í jakkafötunum með
hjálm á höfði; vígalegir þungavigt-
armenn í íslenskri pólitík. Og ein-
hversstaðar á bakvið þá glittir í
verktakann sem loksins loksins
fékk verkefni fyrir allar vélamar
sem hann var búinn að kaupa sér í
trausti þess að hann væri í réttum
flokki á réttum tíma.
A meðan erlendir stóriðjujöfrar
framleiða ódýrari bjórdósir og hjól-
koppa með niðurgreiddu íslensku
rafmagni halda margir því á lofti að
ferðamönnum hafi einmitt fjölgað á
þeim stöðum sem Landsvirkjun
hefur umbylt hálendinu. Þannig
reyna stóriðjumenn að eigna sér
aukningu ferðamanna á hálendinú.
Það segir sig auðvitað sjálft að þar
sem vegir hafa verið lagðir fyrir
þungavinnuvélar þar munu og önn-
ur ökutæki fylgja í kjölfarið. Að
fólk streymi að uppistöðulónum
getur varla talist viðurkenning eða
samþykkt á þessháttar fram-
kvæmd. Hinsvegar er ofur eðlilegt
að fólk noti vegi sem gerðir hafa
verið á annað borð. En þarf virki-
lega að reisa heila virkjun til að
gera fólki auðveldara að komast
upp á hálendið? Þegar horft er til
hálendisins verður líka að taka mið
Náttúran
Þegar horft er til há-
lendisins, segir Friðrik
Erlingsson, verður að
taka mið af hagsmun-
um þjóðarinnar allrar.
af hagsmunum þjóðarinnar allrar.
Ekki aðeins þeirra sem nú draga
andann, heldur einnig hinna sem á
eftir koma, þeirra sem eiga eftir að
sitja uppi með handónýt milljón
tonna steypumannvirki í miðri ör-
æfakyrrðinni, álíka hrífandi og
gluggalausar síldarbræðslur frá
fyrri hluta þessarar aldar.
Kristni eða heiðni
Við stöndum nefnilega frammi
fyrir samskonar vali og forfeður
okkar á Alþingi árið 1000. Viljum
við kristni heilbrigðar skynsemi og
mennsku eða heiðni skammtíma
gróða og ómennsku? Stóriðja er
íausn fortíðarinnar og álverið í
Straumsvík, Grundartangajárn-
blendið, og nú síðast álverið í Hval-
firði, eru minnismerki um þá
heiðni; blótstallar hinna fornu guða.
Ferðamennska með áherslu á sam-
ræmi manns og náttúru; það er hið
Nýja testamenti sem allir lands-
menn verða að sameinast um. Það
stendur ennþá veikum fótum hér á
landi, líkt og kristnin forðum. En
verum þess minnug að margir
heiðnir goðar tóku kristni af
praktískum ástæðum eingöngu;
það borgaði sig nefnilega í sam-
skiptum við aðrar þjóðir. Smári
Geirsson, Austfirðingagoði, sagði í
sjónvarpi í haust að rómantíkin og
tilfinningasemin væru með ein-
dæmum og skammaði Mbl. sérstak-
lega fyrir þá sök. En nú er það svo
að einmitt í grennd við hann sjálfan
er að gerast eitt lítið kraftaverk í
ferðaiðnaði og -þjónustu sem bygg-
ist einmitt á tilfinningalegum rök-
um. Það er endurreisn Sæ-
nautasels, og að því að mér skilst
fleiri fornra mannvirkja fyrir aust-
an, sem hafa fengið styrk frá Evr-
ópu til þess arna. Endurreisn Sæ-
nautasels er einmitt í anda þess
kristniboðs heilbrigðrar skynsemi
og mennsku sem þjóðin öll stendur
frammi fyrir að samþykkja, fyrr
eða síðar. Álver er lausn örvænt-
ingarfullra manna sem fínnst þeir
hafi engu að tapa, sem finnst að
landið sé sokkið nú þegar. En land-
ið er ekki sokkið enn. Og svo lengi
sem menn þora að viðurkenna að
þeir beri tilfinningar til landsins og
náttúrunnar, að landið sé eitthvað
annað og meira í huga okkar en
hrúga af jarðefnum sem við getum
rutt til eftir hentugleikum, þá mun
landið standa enn um sinn ofan
sjávarmáls. Þorgeir Ljósvetninga-
goði var að sönnu heiðinn, en hafði
gáfur til að skyggnast til framtíðar-
innar. Og þrátt fyrir að mann gruni
að kristni hafi verið samþykkt
blóðsúthellingalaust hér á landi
vegna þess að synir helstu heiðnu
höfðingja landsins voru gíslar Nor-
egskonungs, þá var það ekki annað
en pólitík þess tíma. En það skyldi
þó aldrei vera að alþjóðlegir samn-
ingar um náttúi'vernd og mengun-
artakmörk séu sambærileg „gísla-
taka“ sem íslensk stjórnvöld neyð-
ast á endanum til að taka tillit til ef
Islendingar eiga að kallast þjóð
meðal þjóða?
Höfundur fæst við ritstörf.