Morgunblaðið - 09.04.1999, Blaðsíða 49

UMRÆÐAN
FÖSTUDAGUR 9. APRÍL 1999 49"
+
MORGUNBLAÐIÐ
I

1
I
1

24. mars 1999
FRÉTTIR ríkis-
sjónvarpsins þetta
kvöld hefðu átt að
vekja alla Islendinga
til umhugsunar.
Greint var frá því að
NATO hefði nú ráðist
í fyrsta sinn með her-
valdi inn í fullvalda
evrópskt ríki. Kynnt
var hugmyndafræðin
að baki og rætt við
oddvita ríkisstjórnar-
flokkanna, sem hvor
um sig taldi þessar að-
gerðir óumflýjanlegar
þar sem allt annað
væri fullreynt. Þessu
hefur verið haldið að
þjóðinni, sem og því að nauðsyn-
legt sé að bjarga Kosovo-Albönum
sem sæta ofsóknum af hendi
Serba.
Þetta sama kvöld greindi ríkis-
sjónvarpið frá því að undanfarið
hefði komið í ljós gífurleg aukning
í hvítblæði hjá börnum í írak. At-
huganir sérfræðinga benda helst
til þess að rekja megi þetta til loft-
árása Bandaríkjamanna á landið á
undanförnum áratug. Ekki tengdu
fréttamenn þessar tvær fréttir
saman á einn eða annan hátt, en
almenningur gerði það.
I ofanálag bættist við þriðja
frétt þessa kvölds. Kynning Mar-
grétar Frímannsdóttur á stefnuyf-
irlýsingu Samfylkingarinnar. Þar
er sú stefna mörkuð að utanríkis-
mál verði ekki kosningamál í kom-
andi alþingiskosningum. Og mig
setti hljóðan.
I áratug hefur almannafé aðild-
arlanda NATO, en þó einkum
bandarískum dollurum verið varið
til þess að reyna að hafa áhrif á
innanríkismál í fyi-rverandi Jú-
góslavíu. Einkum hefur verið
reynt að hafa áhrif á Milosevic
Serbíuforseta og því smám saman
verið komið inn hjá almenningi í
vestrænum ríkjum að hann sé
annar Hitler. Minna hefur verið
fjallað um hreinsanir á Serbum,
sem áttu sér stað í Króatíu árið
1995, sem þó mun hafa verið
stjórnað af fyrrverandi hershöfð-
ingjum úr bandaríska hernum.
Okkur hefur ekki verið kynnt
milliliðalaust hver bakgrunnur
borgarastyrjaldarinnar í Jú-
góslavíu er. Hvers vegna þjóðar-
brot berjast hvert við annað. Okk-
ur hefur verið kynnt að NATO
hafi gripið inn í stríðið á mannúð-
legum forsendum vegna þarfar
hins minni máttar. Ef mannúð
stýrir aðgerðum NATO, hvers
vegna hefur þá ekki verið gripið
inn í svæðisbundin átök annars
staðar, þar sem þau eni mun al-
varlegri, t.d. í Súdan? Borgara-
styrjöldin þar er mjög grimmileg
og tíu sinnum fleiri hafa fallið,
verið pyntaðir og stökkt á flótta
frá heimkynnum sínum. I Súdan
eru engir eða litlir hagsmunir
bandarískra stórfyrirtækja og þar
eru heldur litlir hernaðarlegir
hagsmunir fyrir NATO með tilliti
til skiptingar heimsins í hernaðar-
leg yfirráðasvæði. Öðru máli
gegnir um fyrrverandi Júgóslavíu
sem og önnur fyi’rverandi aðildar-
ríki Varsjárbandalagsins. Eftir
fall kommúnismans keppa auð-
hringir og stórfyrirtæki um mark-
aðinn í Austur-Evrópu og NATO
innlimar hvert ríkið á fætur öðru
til þess að auka hernaðarlegt vægi
sitt. Yfirleitt með fullu samþykki
stjórnvalda viðkomandi landa.
Enginn hernaður og því hægt að
kalla NATO friðarbandalag.
Meira að segja íslenskir ráðamenn
tala um NATO sem friðarbanda-
lag. Nú liggjum við laglega í því.
Þátttakendur í stríði, sem aðrir
stjórna og draga okkur með inn í.
Þúsundir falla, mannvirkjum er
eytt og engu hlíft á byggðu bóli.
Ofyrirséðar afleiðingar í formi
sjúkdóma, örkumlunar og haturs
blasa við í framtíðinni. Ef þá verð-
ur einhver framtíð
fyrir íbúa fyrrverandi
Júgóslavíu.
Engin afsökun er
til fyrir því, að þeim
milljörðum og aftur
milljörðum dollara,
sem eytt hefur verið í
hernað og í pólitískum
tilgangi í fyrrverandi
Júgóslavíu, skyldi
ekki hafa verið varið
til efnahagslegrar að-
stoðar og uppbygg-
ingar. Hefði mann-
réttindi og mannúð
verið leiðarljós þeirra,
sem undanfarin tíu ár
hafa reynt að hafa
áhrif á innanríkismál í Júgóslavíu,
hefði það innbyrðis hatur, sem
einkennt hefur borgarastyrjöldina
Hernaður
Veita hefði átt þessum
milljörðum dollara til
efnahagslegrar aðstoð-
ar og uppbyggingar,
segir Sigtryggur Jóns-
son, í stað pólitísks
áróðurs og innrásar.
líklega aldrei náð sér á strik. Hat-
ur, sem einkennst hefur af mis-
munandi aðstöðu þjóðarbrota.
Efnahagsleg lyftistöng, þar sem
allar billjónirnar af dollurum
hefðu verið veittar til uppbygging-
ar og aðstoðar við að viðhalda
menningu og nauðsynleg tækni-
væðing gerð möguleg, hefði verið
mannúðlegri og mannlegri. Borg-
arastyrjöld hefði heldur ekki get-
að þrifist við slíkar aðstæður.
Stríð hefur aldrei og mun aldrei
stöðva hatur og óeiningu.
Islendingar eiga ekki að taka
þátt í eða vera aðilar að hernaði.
Við eigum þvert á móti að taka
okkur stöðu á alþjóðavettvangi
sem boðberar friðar, mannúðar og
mannkærleika. Því eigum við að
segja okkur úr NATO og segja
upp samningnum um herstöð í
landinu, en hann rennur út árið
2001 og er því til endurskoðunar á
næsta ári. Utanríkismál eru kosn-
ingamál og við eigum öll að taka
afstöðu. Vinstrihreyfingin - grænt
framboð er eini flokkurinn sem
tekur afstöðu gegn veru íslands í
hernaðarbandalögum.
Höfundur er sálfræðingur og í öðru
sæti á frnmboðsIisUi Vinstrihrcyf-
ingarinnar - græns framboðs í
Reykjan eskjördæmi.
1969-1999
30 ára reynsla
Hljóð-
einangrunar-
gler
|| GLERVERKSMIÐJAN
wLÆÍSamvehk
Eyjasandur 2 • 850 Hella
« 487 5888 • Fax 487 5907
Sigtryggur
Jónsson
r
NOl SIRJUS
Verðum við verslun KA Selfossi
Laugardaginn

fidSPlTtl
989
GOTT UTVAflP
Bylgjan FM 97.9 og 109.0
gott útvarp 6 Suöurlandi
Colgate
í
i
i
I
I
i
1
í
i
i
I
I
I
I
I
I
\
l