Morgunblaðið - 29.04.1999, Qupperneq 10

10 FIMMTUDAGUR 29. APRÍL 1999
FRETTIR
Hálf öld
frá komu
anna
FIMMTÍU ár eru nú liðin síðan á
Qórða hundrað þýskra vinnu-
kvenna og vinnumanna komu til
Islands fyrir tilstilli Búnaðarfé-
lags íslands og ríkisstjórnarinn-
ar til starfa á bóndabæjum um
land allt. Konurnar voru stund-
um nefndar Esjustelpurnar,
vegna þess að stærsti hluti
þeirra kom með strandferða-
skipinu Esju til Iandsins.
Af þessu tilefni bauð Þýsk-ís-
lenska vinafélagið á Suðurlandi,
sem á sinum tíma var stofnað til
að gæta hagsmuna þeirra úr
hópnum sem sest höfðu að í
sveitum Suðurlands, til veislu í
samkomuhúsinu Básnum í Ölfusi
sl. laugardagskvöld.
Þýsk kvikmyndagerðarkona,
Myriam Halberstam, er nú stödd
hér á landi til að gera heimilda-
mynd um þessa landa sína fyrir
þýska sjónvarpsstöð, og mætti
hún til samkomunnar, tók þar
upp efni og ræddi við nokkra
einstaklinga úr hópnum. Hún
verður hér á Iandi næstu daga
til að undirbúa kvikmyndatökur
sem fram eiga að fara í júní í
sumar.
Meðal veislugesta á laugar-
dagskvöld voru átta úr hópi
Þjóðverjanna sem komu fyrir
fimmtíu árum, sjö konur og einn
karlinaður. Einnig var mættur
Karl Helmut Briickner, sem tek-
ið hefur sér nafnið Karl Korts-
son. Karl kom til íslands árið
1950 og starfaði sem dýralæknir
á Hellu. Árið 1954 var honum
falið af Konrad Adenauer,
kanslara Vestur-Þýskalands,
sem hingað kom í stutta heim-
sókn, að gæta hagsmuna þýska
fólksins sem komið hafði fímm
árum fyrr. Karl varð ræðismað-
ur Þýskalands á Suðurlandi og
gekkst fyrir stofnun Þýsk-ís-
lenska vinafélagsins á Suður-
landi.
Komu Þjóðveijana líkt
við Vesturheimsflutningana
Fjölmenni var í veislunni enda
ljölbreytt dagskrá í boði. Þór-
unn Guðmundsdóttir söng þýsk
Flugffreyjur
ræða inn- _
göngu í RSÍ
ÁGREININGUR um félagsaðild
flugfreyja hefur orðið til þess að for-
ysta Flugfreyjuféiags Islands vill
skoða hvort félagið eigi að ganga inn
í Raflðnaðarsambandið. Hefur for-
ystan átt óformlegar viðræður við
Rafiðnaðarsamband íslands í því
skyni en ekkert hefur enn verið
ákveðið í þeim efnum.
Flugfreyjufélagið er eitt þeiira
félaga sem á beina aðild að ASÍ, en
sú stefna hefur verið mörkuð að slík
félög verði fyrir næsta þing ASÍ að
hafa sótt um aðild að einhverju
landssambanda ASÍ.
Anna Dóra Guðmundsdóttir, for-
maður Flugfreyjufélags íslands,
sagði í samtali við Morgunblaðið að
félagsgjöld vegna flugfreyja sem
störfuðu hjá Atlanta i-ynnu til Verzl-
unarmannafélags Reykjavíkur. Hún
sagði fráleitt að atvinnurekendur
réðu því hvert félagsgjöld rynnu en
eðilegast hlyti að vera að þau rynnu
til stéttarfélags flugfreyja. Hún
sagði kjarasamning ekki hafa náðst
milli félagsins og Atlanta fyiir hönd
flugfreyja þar og virtist henni vilji
til þess takmarkaður. Anna Dóra
sagði Rafiðnaðarsambandið hafa
tekið nokkuð upp hanskann fyrir
Flugfreyjufélagið innan ASÍ og því
hefðu farið fram óformlegar viðræð-
ur milli fulltrúa flugfreyja og RSÍ.
I bréfi sem formaður Rafíðnaðar-
sambandsins sendi forsetum ASI í
vikunni er sneitt að VR. Sagt er að
engin athugasemd hafi verið gerð
þegar VR gerði samning við stórt
brauðgerðarhús um að allir sem þar
störfuðu, jafnt iðnaðarmenn, bíl-
stjórar sem aðrir yrðu félagsmenn í
VR. Hann minnir einnig á að Flug-
freyjufélagið hafl staðið í áralöngum
deilum við VR um félagsaðild.
Fleiri félög huga
að stöðu sinni
Hervar Gunnarsson, formaður
skipulags- og laganefndar ASÍ,
sagði að nefndin hefði ekki gert til-
lögu um í hvaða landssamband
Flugfreyjufélagið ætti að fara, en
hins vegar hefði verið óskað eftir til-
lögu frá félaginu.
Fimmtán félög eiga beina aðild að
ASÍ. Meirihluti þeirra eru lítil
verkalýðs- og sjómannafélög á
landsbyggðinni. Varðandi önnur fé-
lög sagði Hervar að laganefnd hefði
gert tillögu um að Félag íslenskra
hljómlistarmanna færi í Landssam-
band verslunarmanna, Flugvirkjafé-
lagið og Mjólkurfræðingafélagið
færi í Samiðn og Bifreiðastjórafé-
Iagið Sleipnir færi í Verkamanna-
sambandið. Sleipnir og Félag ís-
lenski'a hljómlistarmanna hafa mót-
mælt tillögu laganefndar.
Andlát
MARGRÉT K.
JÓNSDÓTTIR
MARGRÉT Katrín
Jónsdóttir, forstöðu-
kona á Löngumýri,
Skagafirði, er látin á
63. aldursári.
Margrét fæddist 1.
febrúar 1937 í Strand-
höfn, Vopnafirði, en
var alin upp í Reykja-
vík frá 14 ára aldri.
Foreldrar hennar
voru Jón Bjömsson
málarameistari og
Hrafnhildur Helga-
dóttir.
Margrét lauk prófi
frá Kennaraháskólan-
um 1967, með handavinnu sem að-
alfag. Áður hafði hún stundað nám
við Húsmæðraskólann á Varma-
landi 1956-57. Árið 1959 sótti hún
námskeið við Indremisjonssel-
skapets Bibelskole í Ósló í Noregi
og 1961-62 var hún við Telemark
Yrkeskole í Noregi
með vefnað sem aðal-
námsgrein. Sumar-
námskeið í vefnaði
sótti hún í Stokkhólmi
1970.
Árið 1967, að loknu
kennaraprófi, gerðist
hún kennari við Hús-
mæðraskólann á
Löngumýri í Skaga-
firði og varð fimm ár-
um síðar skólastjóri.
Veitti Margrét skólan-
um forstöðu meðan
hann starfaði, eða til
1977. Eftir það var
hún forstöðumaður starfseminnar
á Löngumýri á vegum þjóðkirkj-
unnar.
Margrét stóð fyrir fjölbreyttri
starfsemi á Löngumýri en þar
voru til dæmis reknar orlofsbúðir
íyrir aldraða frá 1973.
ÞÝSK-íslenska vinafé.agið færði Þjóðveijunum rósir í tilefni dagsins. Á myndinni^SS sem°n
Tóh»nn»4f! ftnna L« ^ Jlh,alnS-(I0Jtt'1'’ Gertrud Einarsson, Georg Fransson, Eva María Þórarinsson, Martha
Johanna Loftsson, Brunhdd Palsdottir, Helga Pálsdóttir og Gerda Doretz Hermannsdóttir. Fyrir miðiu er
Karl Kortsson, sem gekkst fyrir stofnun Þýsk-íslenska vinafélagsins á sínum tíma.
en í Þýskalandi hefðu margir
búið við skort.
Dr. Reinhart Ehni, sendiherra
Þýskalands á íslandi, sagði að
um Þjóðveijana sem hingað
komu hafi myndast eins konar
mýta, um það af hverju þeir
hefðu kosið að fara frá heima-
landi sínu og um hvernig þeir
hafi haidið tengslum sínum við
það en jafnframt gerst íslend-
ingar. Hann sagði að mikill
áhugi hafi verið bæði í Þýska-
landi og á íslandi á sögu fólksins
og reynslu. í því sambandi
minntist hann á heimildamynd
sem þýskur sjónvarpsmaður
gerði fyrir rúmum áratug þar
sem hann ræddi við fjórar af
konunum sem enn voru búsettar
hér á Iandi. Jafnframt minntist
hann myndar Einars Heimisson-
ar, Maríu, sem byggir á þessum
sögulegu atburðum.
Þess má geta að þrír íslenskir
fræðimenn, félagsfræðingur,
mannfræðingur og sagnfræðing-
ur, rannsaka nú reynslu Þjóð-
verjanna á íslandi og þá atburði
sem urðu til þess að þeir komu
hingað.
Auk þess er í vor stefnt að út-
gáfu bókar með viðtölum við
fimm þýskar konur sem búsettar
eru hér á Iandi, þar á meðal eni
einstaklingar úr hópnum sem
kom 1949.
. „„„„ . „„„ Morgunblaðið/Sigurður Fannar
KVIKMYNDAGERÐARKONAN Myriam Halberstam, sem hér ræðir
við tvær konur sem settust að hér á landi fyrir fimmtíu árum, ætlar í
sumar að taka upp heimildamynd um Þjóðverjana sem komu 1949 fyr-
ir sjónvarpsstöð í Norður-Þýskalandi.
og íslensk lög og jafnframt söng
kór Fjölbrautaskóla Suðurlands.
Ólafur Stefánsson á Syðri-
Reykjum, minntist komu Þjóð-
verjanna fyrir hálfri öld, og líkti
þeim við Vesturheimsflutninga
Islendinga kringum sfðustu
aldamót. „f báðum tilfellum var
það ill nauðsyn sem reif fólkið
úr átthögum sfnum og svo vonin
um betri tilveru," sagði hann
meðal annars. Hann sagði að
koma fólksins hefði verið hagur
beggja, þeirra sjálfra og Islend-
inga. Fólksflótti hefði verið á
þeim tíma úr sveitum Iandsins
Esju-
stelpn-
Rafíðnaðarmenn hætta
störfum fyrir ASÍ
GUÐMUNDUR Gunnarsson, for-
maður Rafíðnaðarsambandsins, full-
yrðir í bréfi til forseta ASÍ, að af-
greiðsla laga- og skipulagsnefndar
ASI á dögunum sé í ósamræmi við
fym samþykktir miðstjómar sam-
bandsins. í bréflnu er ASÍ tilkynnt
um að fulltrúar RSÍ í nefndum og
ráðum á vegum ASÍ hafi hætt störf-
um.
Guðmundur segir í bréfí sem hann
hefur sent forseta ASÍ að það sé ekki
rétt að ákvörðun skipulags- og laga-
nefndar ASÍ frá 21. apríl sl. sé í sam-
ræmi við samþykktir miðstjórnar
ASI. Hann segir að skipulags- og
laganefnd ASÍ hafl margsinnis stað-
fest lög og reglugerðir sem gangi
þvert á samþykktir nefndarinnar frá
21. aprfl. Þetta hafi komið fram á
fundi sem forystumenn RSÍ hafí átt
með forsetum ASÍ 22. apríl og þeir
hafi ekki mótmælt því á fundinum.
í bréfínu er óskað eftir að lögmað-
ur ASÍ kanni hvaða þingsamþykktir
liggi fyrir um skipulagsmál ASÍ og
kynni þær fyrir forsetum sambands-
ins og laga- og skipulagsnefnd.
I lok bréfs formanns Rafíðnaðar-
sambandsins til forseta ASÍ er til-
kynnt um að fulltrúar RSÍ í nefndum
og stjórnum á vegum ASÍ hafl hætt
störfum. Sama á við um fulltrúa RSÍ
sem ASÍ hefur tilnefnt í nefndir á
vegum hins opinbera. Mælt er með
því að varamenn taki við störfum
þeiira.
Hervar Gunnarsson, formaður
laganefndar og 1. varaforseti ASÍ,
sagði að það hefði verið mat laga-
nefndar að afgreiðsla nefndarinnar á
umsókn Matvís og Félags síma-
manna um aðild að ASÍ væri í sam-
ræmi við núverandi skipulag ASÍ.
Hann sagðist hins vegar ekki vilja
standa í orðaskaki við samherja sína
í ASÍ um þessi mál á opinberum
vettvangi. Þessi mál væru til skoðun-
ar hjá sambandinu þessa dagana og
stefnt væri að því að ná samstöðu
innan hreyfingarinnar. Hann sagði
ekki hægt að segja fyrir um hvenær
samkomulag næðist, en ljóst mætti
vera að það þyrfti að verða sem
fyrst. Engin lausn væri að bíða með
það fram að ASÍ-þingi á næsta ári.
Matvís á fundi nieð
forsetum ASI
Forystumenn ASÍ hafa átt fundi
með forystu Matvís, Matvæla- og
veitingasamband íslands, um um-
sókn sambandsins um aðild að ASI.
Níels S. Olgeirsson, formaður Mat-
vís, sagði að á fundi í vikunni hefði
komið fram hjá forystu ASÍ að af-
staða Matvís til ályktunar laga- og
skipulagsnefndar ASÍ hefði byggst á
misskilningi. Hann sagðist fagna því
ef svo væri því þá væri væntanlega
enginn ágreiningur í þessu máli og
Matvís gæti gengið í ASÍ. Níels
sagði að málið þarfnaðist nánari
skoðunar og yrði áfram til umfjöllun-
ar næstu daga.