Morgunblaðið - 24.07.1999, Blaðsíða 32

32 LAUGARDAGUR 24. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
BLÁSARIBREGÐ-
UR SÉR AF BÆ
Bærinn Ris0r á suðurströnd Noregs,
heimsborgin Lundúnir og belgíska borgin
Oostende við Norðursjó eiga kannski ekki
margt sameiginlegt, nema ef vera skyldi að
Einar Jóhannesson klarínettuleikari hefur
leikið á öllum stöðunum í sumar. Orri Páll
Ormarsson hlýddi á ferðasögu Einars en
hann fékk meðal annars frábæra dóma fyr-
ir framgöngu sína í Wigmore Hall.
EINAR Jóhannesson tók á dögunum fyrstur íslendinga þátt í alþjóð-
legri kiarínettuhátið. Var hún haldin í Oostende í Belgíu og frum-
flutti hann þar nýtt verk eftir Misti Þorkeisdóttur.
„GETUM við talað saman á morg-
un, ég er nefnilega að fara til
Akureyrar í dag og til Italíu hinn
daginn,“ segir Einar Jóhannesson,
þegar ég bið hann um að greina
mér frá ferðum sínum á erlendar
tónlistarhátíðir fyrr í sumar. „Já,
ekkert mál,“ segi ég og þykist
góður að ná yfir höfuð á mannin-
um milli ferða - slíkt hefur spanið
á honum verið í sumar.
Einar hóf þeysireiðina í Noregi,
þar sem hann tók þátt í kammer-
tónlistarhátíðinni í Risor, sem
haldin var í níunda sinn dagana
22.-27. júní. Hefur hátíð þessari
vaxið fiskur um hrygg síðustu
misseri. „Risor-hátíðin er í það
miklu áliti að gagnrýnendur koma
langar leiðir, meðal annars frá
Lundúnapressunni, The Times og
The Daily Telegraph, til að sækja
tónleikana,“ segir Einar. „Þá er
auðvitað heilmikið fjallað um há-
tíðina í norskum fjölmiðlum og
hún tekin upp fyrir samband evr-
ópskra útvarpsstöðva. Þarna
dvelst fólk í viku og hlustar af því-
líkum áhuga að ég hef aldrei
kynnst öðru eins.“
Þema hátíðarinnar í ár var tví-
þætt; nýklassíkin fyrr á öldinni,
með áherslu á Stravinsky, og ein-
leiksblásarakonsertar Mozarts.
„Þetta er virkilega falleg blanda
og sannkölluð veisla fyrir okkur
blásarana," segir Einar.
Mikið mæddi á Einari, eins og
reyndar hinum einleikurunum á
hátíðinni, og tók hann þátt í flutn-
ingi tíu verka, ýmist sem einleik-
ari eða með kammerhópum. í einu
verkanna, Klarínettukonsert
Mozarts, brá hann sér meira að
segja í hlutverk stjórnanda. „Það
var mikil upplifun enda í fyrsta
sinn á ævinni sem ég stjórna sjálf-
ur. Það gekk alveg ágætlega enda
úrvalslið í hátíðarhljómsveitinni,
safn fólks úr Óslóarfílharmóní-
unni, Vínarfílharmóníunni,
Bostonsinfóníunni og fleiri frá-
bærum hljómsveitum. Það er til
marks um álagið sem var á okkur
þarna að þegar Mozart-tónleik-
arnir hófust, kl. eitt eftir mið-
nætti, var ég búinn að spila á
tvennum tónleikum fyrr um dag-
inn.“
í kjöltu tónleikagesta
Fyrirfram trúði Einar því raun-
ar ekki að nokkur maður yrði eftir
í kirkjunni í Rispr til að hlýða á
tónleikana - en annað kom á dag-
inn. „Kirkjan var alveg sneisafull.
Ég trúði varla mínum eigin aug-
um. Þetta er barokkkirkja frá 17.
öld, ekki stór, en alveg sérstaklega
falleg. Stemmningin er líka ein-
stök - eins og verið sé að spila fyr-
ir hvern og einn áheyranda. Mað-
ur skynjar ekki fjöldann. Þegar
maður hefur vanist þessari nálægð
verður þetta ákaflega falleg upp-
lifun - að sitja nánast í kjöltu tón-
leikagesta."
Einar hefur ekki í annan tíma
sótt Rispr-hátíðina heim og var
að vinna með flestum tónlistar-
mönnunum í fyrsta sinn. Nokkra
þekkti hann þó frá fornu fari,
þeirra á meðal Svíann Hákan
Hardenberger, sem er í hópi
fremstu trompetleikara í heimin-
um í dag, og listrænu stjórnend-
urna, píanóleikarann Leif Ove
Andsnes og víóluleikarann Lars
Anders Tomter. „Ég spilaði með
Tomter í Kóreu fyrir fjórum ár-
um og það var einmitt hann sem
bauð mér til hátíðarinnar nú. Það
er heiður að vera treyst til að
koma fram á hátíð í þessum
gæðaflokki, með öllu þessu frá-
bæra listafólki. Þetta var mikil
upplifun en það er svo merkilegt
að þegar maður er farinn að spila
með svona góðu fólki fer maður
ósjálfrátt fram úr sjálfum sér -
verður einn af þeim.“
Á hátíðinni þurfti Einar meðal
annars að spila á bassa- og pikk-
ólóklarínettu sem hann kveðst
hafa litla þjálfun í. „Það var að
hrökkva eða stökkva og ég lét mig
hafa það. Ég sé heldur ekki eftir
því, það útvíkkar þennan heim að
spreyta sig á öðrum fjölskyldu-
meðlimum klarínettufjölskyldunn-
ar,“ segir Einar og upplýsir að í
október næstkomandi muni hann
taka þátt í flutningi verks fyrir
tölvu og bassaldarínettu á tónleik-
um í Peking. „Ég hef aldrei spilað
með tölvu áður en þar sem ég er
forvitinn að eðlisfari hlakka ég til
að takast á við þetta verkefni - sjá
hvað gerist.“
Einar er hæstánægður með
dvölina í Risor, segir Norðmenn
höfðingja heim að saskja. „Norð-
menn taka okkur íslendingum
alltaf sem löndum sínum - viður-
kenna ekki að við höfum farið á
sínum tíma. Bræðraþelið er ríkt í
þeim. Svo er þetta bara svo fallegt
land, ég þekki það því miður alltof
lítið.“
Á slagæð tónlistarinnar
Frá Rispr lá leið Einars til Wig-
more Hall í Lundúnum, þangað
sem honum var boðið ásamt hluta
þeirra listamanna sem fram komu
á hátíðinni í Noregi. Leikið var
undir merkjum Ris0r-hátíðarinnar
og tók Einar þátt í tvennum tón-
leikum. „Það var mjög gaman að
fara til Lundúna en þar er maður
auðvitað kominn á eina helstu tón-
listarslagæð heimsins. Síðan er
Wigmore Hall alveg dásamlegur
kammertónleikasalur, einn sá
besti í heiminum," segir Einar
sem nokkrum sinnum hefur leikið
þar áður.
Segir Einar tónleikana í Wig-
more Hall hafa verið vel sótta
enda hafi hann verið í félagsskap
sem vitað var að trekkti að áheyr-
endur. Þá hafi þeim tekist að taka
stemmninguna með sér frá Nor-
egi. „Við vorum óskaplega
afslöppuð, vorum ekki endilega að
klæða okkur í smóking, þó við
værum að spila í Lundúnum, held-
ur komum bara fram á skyrtunni.
Ég held að fólk hafi haft gaman af
því.“
Og ekki lágu gagnrýnendur
The Daily Telegraph á hóli sínu.
Gæði flutningsins eru sögð ótrú-
leg og efnisskráin frumleg. Einars
er sérstaklega getið íyrir frammi-
stöðuna í Sögu dátans eftir Stra-
vinskíj og La Revue de cuisine
eftir Martinu, leikur hans sagður
innblásinn og persónulegur, auk
þess sem hann hafi augljósa unun
af því að flytja tónlist. í
Concertino Janáceks er Einar
sagður hafa náð hæstu hæðum,
þangað sem aðeins framúrskar-
andi listamenn, virtúósar, eigi
gengt.
Stoltur að sjá íslenska fánann
í Belgíu kom Einar fram á al-
þjóðlegri klarínettuhátíð í
Oostende og frumflutti meðal
annars nýtt verk eftir Misti Þor-
kelsdóttur, För. Er þetta í fyrsta
sinn sem Islendingur leikur á há-
tíð af þessu tagi en þær eru haldn-
ar árlega á hinum ýmsu stöðum í
heiminum. „Það var virkilega
gaman og örvandi að taka þátt í
þessari hátíð, þar sem allt snýst
um mitt fag, og ég get ekki neitað
því að ég fann fyrir stolti þegar ég
sá íslenska fánann blakta við hún í
fyrsta sinn. Ég kom fánanum
meira að segja á bolinn minn
líka.“
Á klarínettuhátíðinni er mikið
um dýrðir - leikið frá því snemma
á morgnana þangað til seint á
kvöldin. Tónleikar Einars, ásamt
píanóleikaranum Kjell-Inge
Stevensson, hófust þannig laust
fyrir klukkan tíu að morgni. Segir
Éinar verk Mistar hafa vakið
mikla athygli og margir spurst
íyrir um það. „Viðtökur voru mjög
góðar en þarna eru saman komnir
gríðarlegir klarínettuáhugamenn
sem þýðir eflaust ekki að bjóða
hvað sem er.“
Markaðstorg með hljóðfærum
og öllu sem tilheyrir setur, að sögn
Einars, sterkan svip á hátíðina og
þar er einnig að finna sérfræðinga
sem gott er að leita ráða hjá.
„Þetta verður eiginlega ekki fag-
legra.“
Einar hlýddi vitaskuld á fjöl-
mörg verk í Oostende og dregur
suður-amerísk verk út úr þegar
hann er spurður hvort eitthvað
hafí vakið áhuga hans öðru frem-
ur. „Það er alltaf gaman að hlusta
á verk Suður-Ameríkumanna.
Þeir eru oft með tangó-fantasíur
og þvíumlíkt, þjóðlegt suður-am-
erískt, en um leið alvarlega tón-
list.“
Margur myndi eflaust telja
þetta dágott en ferðum Einars Jó-
hannessonar er hvergi næn-i lokið
á þessu ári. Sem íyrr segir heldur
hann áleiðis til Kína í október og í
næsta mánuði leggur hann upp í
tónleikaferð til Ástralíu og
Singapúr með félögum sínum í
Blásarakvintett Reykjavíkur. „Við
fórum til Ástralíu íýrir tveimur ár-
um og þá var strax ákveðið að við
kæmum aftur. Síðan ætlum við að
koma við í Singapúr á leiðinni
heim, það liggur beint við.“ Nema
hvað!
En nú er för, sem fyrr segir,
heitið til Ítalíu - í frí. Algjöra
afslöppun, eða hvað? „Jú, ætli það
ekki. Maður tekur nú samt alltaf
hljóðfærið með sér.“ Gagnrýnandi
The Daily Telegraph hefur aug-
ljóslega engu logið um leikgleði
Éinars Jóhannessonar!
Jazzhátíð
í Garðabæ
NÆSTU tónleikar á Jazzhátíðinni í
Garðabæ verða sunnudagskvöldið
25. júlí í Kirkjuhvoli, safnaðarheim-
Oi Vídalínskirkju í Garðabæ. Þá
leikm' yngsti jazzleikari hátíðaiTnn-
ar, Garðbæingurinn Haukur Grön-
dal, ásamt dönskum tónlistarmönn-
um sem hafa leikið með honum und-
anfama mánuði í Kaupmannahöfn.
Haukur er fæddur 1975 og ólst
upp í Garðabæ þar sem hann hóf
nám í klarínettleik í Tónlistarskóla
Garðabæjar árið 1984. Haukur
stundaði nám í tónlistarskóla
F.Í.H. á árunum 1992-1997. Hauk-
ur lauk burtfararprófi árið 1997 og
fluttist sama ár til Kaupmanna-
hafnar þar sem hann var í einka-
tímum 1997-98.
Tónlistarmennirnir sem leika
með Hauki eru kontrabassaleikar-
inn Morten Lundsby og trommu-
leikarinn Stefan Pasborg en þeir
hafa leikið með helstu jazzleikurum
á Norðurlöndunum. Á efnisskrá er
fjölbreytt efni, þ.ám. frumsamin
verk.
Meðan á hátíðinni stendur sýnir
tónlistar- og myndlistarmaðurinn
Árni Elfar tónlistartengd málverk
en Árni er heiðursgestur hátíðar-
innar.
----------------
Tvær sýningar
í Listakoti
TVÆR sýningar verða opnaðar í
dag 24. júlí í Galleríi Listakoti,
Laugavegi 70.
Breska listakonan Aine Scannell
sýnir verk unnin með blandaðri
tækni undir heitinu „Ice-babies“ og
Jóhanna Sveinsdóttir opnar ný graf-
íkverk undir yfirskriftirmi „Víddir“.
Jóhanna útskrifaðist 1991 úr
Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands. Þetta er þriðja einkasýning
hennar en hún hefur einnig tekið
þátt í fjölda samsýninga, nú síðast í
Óðinsvéum, Danmörku.
Sýningarnar standa tO 15. ágúst
og opnunartími er kl. 10-18 virka
daga og kl. 10-16 laugardaga.
------♦-♦-♦-----
Síðasta sýn-
ingarhelgi
SÝNINGU Þórdísar Aðalsteins-
dóttur í Galleríi Nema Hvað, Skóla-
vörðustíg 22c, lýkur nú um helgina.
Til sýnis er vídeóverk hennar
„Gréta, ástir og örlög konu“ og
innsetning í tengslum við það.
Galleríið er opið frá kl. 14-18.
Sunnudagurinn er síðasti sýning-
ardagur.
EITT verka Ríkeyjar;
Einhverft barn.
Ríkey sýnir
á Arnarstapa
RÍKEY Ingimundardóttir opnar
sýningu nú um helgina á sérstöku
úrvali af listaverkum sínum á Arn-
arstapa á Snæfellsnesi í þjónustu-
miðstöð Snæfells.
Sýningin stendur fram yfir
verslunarmannahelgi.