Morgunblaðið - 24.07.1999, Blaðsíða 48
48 LAUGARDAGUR 24. JÚLÍ 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
MAGNUS
TÓMASSON
+ Magnús Tómas-
son fæddist í
Helludal í Biskups-
tungum hinn 22.
apríl 1919. Hann
lést á Elliheimilinu
Eir hinn 16. júlí síð-
astliðinn. Hann var
sonur hjónanna
Tómasar Bjarna-
sonar frá Hólum, f.
24. apríl 1886, d. 22.
desember 1937 og
Óskar Tómasdóttur
frá Brattholti, f. 22.
ágúst 1883, d. 7.
maí 1968. Magnús
var næstyngstur níu systkina og
sjö þeirra komust til manns,
þrír bræðranna lifa Magnús.
Árið 1948 kvæntist Magnús
Hafdfsi Haraldsdóttur, f. 16.
febrúar 1926, d. 13. desember
1967. Foreldrar hennar voru
Haraldur Guðjónsson stýrimað-
ur, f. 27. apri'1 1904, d. 20. októ-
ber 1941, og Ólafía G. Samúels-
dóttir, f. 20. október 1903, d. 6.
febrúar 1967. Magnús og Hafdis
eignuðust fjögur börn. 1) Ólaf-
ía, f. 21. desember 1950, gift
Agli Stefánssyni og eiga þau
þrjú börn. a) Anna Magnea, f.
27.3. 1973, í sambúð með Ómari
Ara Ómarssyni. b) Guðni Már, f.
5.1. 1974, kvæntur Þórunni Yri
og eiga þau þrjá syni. c) María
Dröfn, f. 5.12. 1979, nemi í for-
eldrahúsum. Fyrir átti Ólafía
einn son, Magnús Kjartan Sig-
urðsson, f. 2. mars 1969, kvænt-
ur Sigrúnu Hermannsdóttur og
eiga þau fjögur börn. 2) Ósk, f.
14. september 1952, gift Sigur-
jóni Guðmundssyni og eiga þau
fjögur börn. a) Guðmundur, f.
22.6. 1970, í sambúð með Paulu
búsettur í Svíþjóð og á hann
eina dóttur. b) Haf-
dís, f. 30.7. 1972, í
sambúð með Gunn-
ari G. Gunnarssyni
og eiga þau þrjá
syni. c) Eh'sa Henný,
f. 9.8. 1974, nemi í
foreldrahúsum og á
hún einn son. d)
Steinar, f. 11.7.
1983, nemi í for-
eldrahúsum. 3)
Drengur fæddur
andvana, 28. nóvem-
ber 1954. 4) Lára
Jóhanna, f. 19. aprfl
1958, ógift og barn-
laus. Fyrir átti Magnús dóttur-
ina Margréti, f. 29. maí 1946 og
er sonur hennar Stefán Þór, f.
11.2. 1967, kvæntur Heiðrúnu
Jónsdóttur og eiga þau einn son.
Magnús ólst upp í Helludal,
gekk hann einn vetur í íþrótta-
skólann í Haukadal, og 2 sum-
ur var hann á verðinum á Kili
með Eiríki bróður sínum og á
vetrum stundaði hann sjó-
mennsku frá Suðurnesjum.
Eftir stríð hóf Magnús starf
hjá Garðari Gíslasyni og vann
þar allt til ársins 1964 er fyrir-
tækið hætti starfsemi. Sumar-
ið 1964 var hann í sfld á Seyð-
isfirði og síðan tvo vetur hjá
Togaraafgreiðslunni en frá ár-
inu 1966 vann hann sem járna-
bindingamaður hjá Pétri
Árnasyni. Árið 1980 hætti
hann störfum vegna veikinda,
og eftir það tók hann að sér að
gæta barna elstu dóttur sinnar
vegna starfa hennar og gætti
hann þeirra allt til ársins
1986.
Magnús verður jarðsettur
frá Haukadalskirkju í' dag og
hefst athöfnin klukkan 15.
Elsku pabbi, á þessum tímamót-
um er margt sem rennur í gegnum
huga okkar systranna og margs er
að minnast. Við eigum aldrei eftir að
gleyma jólunum heima í Bakkagerð-
inu eða heldur í Hólmgarðinum. Það
er yndislegt til þess að hugsa hversu
mikil jólaböm þið mamma voruð.
Þegar þú komst heim með kassa
fulla af appelsínum og eplum angaði
lyktin af þeim um húsið, allt var fal-
lega skreytt, jólatoppurinn kominn á
tréð og ilmurinn af steikinni fyllti vit
okkar, þá voru jólin komin.
Já, elsku pabbi, manstu þegar þú
keyrðir græna bílinn, hjá Garðari
Gísalsyni og við stelpumar fómm
með austur í Biskupstungur og í
sveitimar þar í kring, þú varst að
sækja ullarbingana og við sungum
„Hver ekur eins og ljón með aðra
hönd á stýri, það er pabbi á græna
bílnum,“ eins þegar við ókum upp og
niður Kambana og það söng og
ískraði í bflnum eins og hann væri að
bresta en alltaf stóð hann sína pligt.
Líka þegar við voram að fara norður
í Bitrafjörð, þangað vora nú famar
margar ferðimar í gegnum árin,
fyrst á Pópentanum hans nafna þíns
og svo síðar á Skódanum. Alltaf var
farið rólega og oft var stoppað eins
og til dæmis við Staupastein í Hval-
fírði, fróðari mann en þig var ekki
hægt að hugsa sér til að fara með í
ferðalög, merkilegar þóttu okkur
ferðimar yfír Kjöl sem vora nú aH-
margar. Þar þekktir þú allt eins og
lófana á þér, enda búinn að vera þar
tvö sumur á verði með bróður þínum
og svo varstu búinn að fara þessa
leið oft og mörgum sinnum hvort
sem var á hestum eða á bfl. Góð er
minningin um það þegar við fóram
akandi Vestfirðina, þú og ég á Löd-
unni og Lóa, Egill og bömin á Mös-
dunni, mikið áttum við indæla viku
þar í bústaðnum. Við skoðuðum
margt, tíndum hörpuskeljar og
krækling, suðum kræklinginn og
borðuðum með bestu lyst og allir
höfðu gaman af þessu uppátæki og
ekki síst bömin.
Elsku pabbi, þú varst líka alltaf
svo mikil bamagæla og öll böm löð-
uðust að þér. Manstu í Gyðufellinu
þegar bamarbömin vora að koma í
heimsókn og þú áttir alltaf til kókó-
mjólk, snúða og flatkökur fyrir þau
til að gæða sér á. Manstu líka allar
ferðimar með hana Maríu Dröfn á
leikskólann, það þótti þér nú ekki
leiðinlegt, því það gaf þér svo mikið
að geta verið að dúlla við okkur fjöl-
skylduna, sérstaklega þar sem þú
varst hættur að vinna og þú gast
aldrei setið auðum höndum þótt þú
værir orðinn lasburða. Ósjaldan
lagðir þú leið þína austur í Helludal,
tfl bræðra þinna og hjálpaðir til við
búverkin þar, og oft á tíðum fórst þú
upp í sumarbústað til Óskar og
Sigga og þar var alltaf kátt á hjalla
hvort sem var í leik eða starfi og
jafnt með bömum og bamabömum.
Þar vora sagðar sögur úr sveitinni
og frá því þegar þú og systkini þín
vorað að alast upp í gamla torfbæn-
um og genguð um á sauðskinns-
skóm.
Okkur líður vel og þú þarft ekld að
hafa áhyggjur af því að skilja við
okkur því við eram svo ríkar af öllu
því sem þú gafst okkur og við búum
við það allt, þar til við sameinumst á
nýjan leik.
Elsku vinurinn okkar, þú sparaðir
aldrei neitt við þig og við þökkum
þér fyrir að hafa verið til og allt sem
þú gerðir fyrir okkur.
Nú ertu kominn heim til mömmu,
bróður okkar sem þið fenguð aldrei
að kynnast og allra ástvina og vina
sem komnir era yfír móðuna miklu.
Við vitum að nú líður þér vel og hef-
ur nóg að bardúsa og vinna því nú
ertu frjáls.
Elsku pabbi, far þú í friði, friður
sé með þér, góður Guð og allir góðir
englar.
Hin langa þraut er liðin,
nú loksins Maust þú friðinn,
ogallt er orðið rótt.
Nú sæll er sigur unninn
og sólin björt upp runnin
á bak við dimma dauðans nótt.
Fyrst sigur sá er fenginn,
fyrst sorgar þraut er gengin,
hvað getur grætt oss þá?
Oss þykir þungt að skilja,
en það er Guðs að vilja,
og gott er allt sem Guði er frá.
Nú héðan líkn skal hefja,
ei hér má lengur tefja
í dauðans dimmum val.
Ur inni harms og hryggða
til helgra ljóssins byggða.
Far vel í Guðs þíns gleði sal.
Þínar dætur
Ólafía, Ósk og Lára.
Elsku afi og langafi.
Eg man vel eftir mér í æsku þeg-
ar ég kom í Gyðufell. Þú sast á rúm-
inu þ£nu þegar ég kom inn. Eg gekk
til þín og spurði: „Afi, hvað ertu að
gera?“ Eg er bara að lesa bók og svo
kom: „Farðu inn í ísskáp og fáðu þér
kókómjólk og síðan era flakkökur á
borðinu og hangikjötið inni í skáp.“
Þú varst mjög bamgóður, ég gleymi
því ekki þegar þú komst í heimsókn
þá komstu alltaf með einhvað með
þér til að gefa okkur. Ég gleymi
ekki ísblómunum sem þér fannst
sjálfum svo góð. Við kölluðum þig
alltaf afi skoda og einnig krakkamir
í blokkinni sem ég bjó í. Þegar við
voram fyrir austan í sumarbústaðn-
um og þú varst að koma keyrandi á
Skodanum. Þá kölluðum við krakk-
amir: „Skodi flotti spýtur gotti“ eða
„Skodi ljóti spýtur grjóti.“ Þú fórst
líka alltaf í kexverksmiðjuna áður en
þú fórst austur og keyptir mjólkur-
kex og kremkex. Þú vissir að það
gladdi lítil hjörtu. Ég gleymi ekki
ferðalaginu sem við fóram. Leiðin lá
á Vestfirði. Þig langaði alltaf að fara
þessa leið og mamma sagði við þig:
„Drífðu þig nú. Elísa er öraggleg til-
búin að fara með þér.“ Það var farið,
mikið var gaman, þú vissir svo mik-
ið. Þú varst búinn að upplifa svo
margt og sagðir mér frá því.
Þegar við komum í heimsókn til
þín á Eir og þú sást Sigurjón Inga
sá maður að augun þín glitraðu og
þú brostir. Þú varst farin að vera
mikið fyrir sælgæti og við komum
alltaf með einhvað til þín. Enda
fékkstu viðumefnið hjá Sigurjóni
Inga - afi með nammið.
Legg ég nú bæði líf og önd,
Ljúfi Jesús, í þína hönd,
Síðast þegar ég sofna fer
Sitji Guðs englar yfir mér.
(Hallgrímur Pétursson.)
Takk fyrir okkur og ég veit að þú
ert ánægður núna að vera komin til
hennar ömmu. Megi Guð og allir
englar vera með ykkur báðum.
Eh'sa Henný og Sigurjón Ingi.
Elsku afi minn.
Er ég kveð þig nú langar mig að
þakka þér fyrir allar góðu stundim-
ar sem við áttum saman og fyrir alla
hjálpina sem þú veittir mér og fjöl-
skyldu minni. Er ég var í skóla átti
ég alltaf öraggt skjól hjá þér í há-
deginu, þar beið mín kókómjólk og
flatkökur, því þú vissir að það þætti
mér svo gott. Það var líka svo gam-
an að fá að gista hjá þér nótt og nótt
og hlusta á þig segja söguna um
Tuma þumal eða sögur úr þinni
æsku, oftast kjaftaði ég þig svo í
svefn. Er ég og fjölskylda mín vor-
um að gera upp húsið okkar varstu
svo elskulegur að leyfa okkur að
búa í íbúðinni þinni á meðan. Strák-
amir mínir vora vanir að kalla þig
Langa-Manga vegna þess að þú
varst svo stór. Þeir senda þér ástar-
kveðjur og sögðu að þeir vildu líkj-
ast þér þegar þeir yrðu stórir. Valdi
sagðist ætla að gráta á bréfið svo þú
sæir hve mikið þeir sakna þín. Það
sem sefar sorgina og söknuðinn er
sú hugsun að nú erað þið amma
saman aftur eftir rúm 30 ár. Að lok-
um bið ég góðan guð að blessa þig
og þá er þig elska.
Þótt ég sé látinn harmið mig ekki með
tárum. Hugsið ekki um dauðann með
harmi og ótta, ég er svo nærri að hvert
eitt tár ykkar snertir og kvelur þótt lát-
inn þig mig haldið.
En þegar þið hlæið og syngið með glöð-
um hug lyftist sál mín upp á móti ljósinu.
Verið glöð og þakklát fyrir allt sem lífið
gefur og ég þótt látinn sé tek þátt í gleði
ykkar yfir lífinu.
Hafdi's og fjölskylda.
Mig langar til að minnast Magn-
úsar móðurbróður míns með fáein-
um orðum. Hann var næstyngstur
Helludalssystkinanna og var fluttur
að heiman og búinn að stofna heim-
ili sitt í Reykjavík um það leyti sem
ég fór að muna eftir mér. Oft heim-
sótti hann þó æskuslóðimar, átti
reyndar iðulega leið austur fyrir
fjall því hann vann í mörg ár við
akstur fyrir Garðar Gíslason sem
átti verslunina á Minni-Borg. En
það var ekki fyrr en ég var flutt í
Kópavoginn sem við kynntumst
veralega. þá hafði Magnús fyrir
nokkra misst konu sína, Hafdísi
Haraldsdóttur, frá þremur ungum
dætram, sem hann síðan ól upp og
hélt heimili með. Fyrir hjónaband
hafði hann eignast dóttur sem er
jafnaldra mín og æskuvinkona.
Magnús var ekki sú manngerð
sem fer með óþarfa málæði eða há-
vaða. Einhvem tímann heyrði ég að
þegar hann vann á verkstæðinu hjá
Garðari og einhver kom og spurði
spumingar, þá hefði þótt mátulegt
að koma daginn eftir til að fá svarið.
Þetta var nú ýkjusaga og sögð sem
slík í góðlátu grini, en ég veit að
hvort sem svarið kom fyrr eða
seinna mátti treysta því að vel og
rétt væri úr leyst. Hann ígrandaði
það sem var til umræðu og þurfti
ekki mörg orð til að komast að
kjama málsins, en Maggi gat líka
verið ræðinn og sagði vel og
skemmtilega frá. Þær era okkur
ógleymanlegar stundimar þegar
hann kom í heimsókn, oft áður fyrr
með Kristínu eða Guðjóni, öldrað-
um fóðursystkinum sínum, sem
hann var ólatur við að sinna. Barst
þá talið jafnan austur í sveitir og
auðheyrt var að hugurinn dvaldi þar
löngum. Bömin hændust að Magn-
úsi enda var hann ákaflega bam-
góður og hafði lag á að tala við
krakka þannig að þeir fengju að
njóta sín.
Magnús var stór maður og þrek-
inn og þekktur fyrir gríðarlega
krafta. Er í minnum haft að hann
tók fullar olíutunnur og lyfti upp á
vörabflspall án veralegra átaka.
Annað var eftir því. En andlegt
þrek var ekki minna. Áföllum og
skelfilegum slysfóram í fjölskyld-
unni hvað eftir annað tók hann af
ótrúlegu æðruleysi og veitti styrk
og stuðning þegar á bjátaði.
Að lokum fór heilsan að gefa sig
og síðustu árin var Magnús á hjúkr-
unarstofnunum, stundum mikið
veikur og oft bundinn við hjólastól.
Það aftraði honum þó lengi vel ekki
frá því að fara það sem hann ætlaði
sér og fjölskyldan taldi heldur ekki
eftir sér að aðstoða hann.
Langri ævi er lokið og mikið
dagsverk að baki, þar sem hvorki
var spurt um klukku né þekktist að
hlífa sér. Þá er gott að leggjast til
hvfldar „við klukknahljóð og ámið“.
Ég mun alltaf minnast Magnúsar,
þessa stóra, sterka frænda míns,
með virðingu og aðdáun. Við Guðni
vottum fjölskyldu hans innilega
samúð.
Inga Kristjánsdóttir.
Hann Magnús frá Helludal er
kominn yfir móðuna miklu. Það má
á vissan hátt flokka andlát fólks
með tvennum hætti, annars vegar
þar sem um er að ræða fólk sem
fellur frá í blóma lífsins og hins
vegar þá sem hafa lokið sinni
starfsævi og óskað þess um langt
skeið að fá hvíldina. Magnús til-
heyrði síðamefnda flokknum. Þó
að við sem þekktum Magnús eigum
eftir að sakna hans get ég ekki
annað en samglaðst fyrir hans
hönd. Langri baráttu við bága
heilsu er nú lokið og við honum
blasir nýtt líf í annarri veröld.
Margar eru minningarnar sem
tengjast Magnúsi allt frá mínum
æskudögum. Hann var mikill mað-
ur á velli og mikill persónuleiki.
Hann hélt mikilli tryggð við átt-
haga sína í Helludal og var þar tíð-
ur gestur svo lengi sem heilsa hans
leyfði. Þar eyddi hann gjarnan sín-
um frítíma og féll sjaldnast verk úr
hendi. Ekki spurði hann hvort
hann ætti að gera eitthvað heldur
gekk hann ævinlega óbeðinn í það
sem mest var þörf á að sinna
hverju sinni, enda var hann liðtæk-
ur til allra verka hvort sem voru
vélaviðgerðir, smíðar, eldhúsverk
eða almenn bústörf. Allt sem hann
lét frá sér fara var vandað og
traust. Það hefur öðru hvoru rifjast
upp fyrir mér ráð sem hann gaf
mér þegar ég byrjaði ungur að
klambra saman timbri, það hljóðaði
svo: „Slepptu aldrei lausum millí-
metra þá eltir hann þig út verkið."
Þessi setning sýnir hvað hann var
skorinorður en mörg gullkorn
þessu lík féllu af vöram hans.
Magnús stóð ávallt fast á sínu og
það borgaði sig ekki að eyða kröft-
um í að reyna að fá hann til að
skipta um skoðun. Af þeim sökum
gat hann stundum virst þeim sem
ekki þekktu hann nokkuð þungur í
viðmóti en raunin var allt önnur.
Hann var vinur vina sinna og hon-
um var tamt að sýna samferðafólki
sínu hlýju og nærgætni, greiðvik-
inn var hann að sama skapi.
Um margra ára skeið var Magn-
ús bflstjóri og ók afurðum bænda
af Suðurlandi, þá kynntist hann
bændum og búaliði vel. Víða hefur
maður hitt sunnlenskt bændafólk á
ferðum og mannamótum. Eins og
gerist hefur maður oft verið spurð-
ur um ættir og átthaga og þegar ég
hef nefnt Helludal hef ég oft og
iðulega verið spurður hvort skyld-
leiki væri með okkur Magnúsi, þá
hafa oftar en ekki fylgt lýsingar á
þessum hægláta en sterka manni
sem handlék hvort sem var ullar-
balla eða sementspoka sem fis. Síð-
ar starfaði hann sem jámamaður
við byggingar. Samstarfsmenn
hans þaðan sem ég hef hitt, hafa
borið honum svipað orð og jafn-
framt rómað lipurð hans í sam-
starfi. Óneitanlega þykir mér vænt
um þessar lýsingar á föðurbróður
mínum.
Magnús var ekki bara frændi, ég
naut þeirrar gæfu að eiga hann að
vini alla tíð. Rétt eins og böm gera
þá skynjaði ég fljótt að hjá þessum
stóra og hrausta manni var mann-
gæsku að finna.
Gæfuhjólið var ekki alltaf hlið-
hollt Magnúsi. Hann missti Hafdísi
konu sína í blóma lífsins frá ungum
dætrum þeirra á sjöunda áratugn-
um. Egill tengdasonur hans lamað-
ist í slysi og nokkram árum síðar
þurfti Lára dóttir hans að lúta
sömu örlögum. Oft verður manni
hugsað til þess hvers vegna svo
miklar raunir era lagðar á eina
fjölskyldu. Annars er aðdáunarvert
hvað jpessu mæta fólki hefur geng-
ið vel að takast á við sína erfiðleika.
Magnús tók þessum áföllum af
karlmennsku, honum var ekki tamt
að æðrast svo aðrir heyrðu, en eng-
um sem þekktu hann duldist að
þessar raunir settu mark sitt á
hann. Hann lokaði biturleika sinn
inni og eflaust hefur hann liðið fyr-
ir það. Nú síðustu árin held ég að
hann hafi náð sæmilegri sátt við til-
verunna. Hann naut þess að sjá af-
komendahópinn sinn vaxa og dafna
og kunni vel að meta þá góðu að-
hlynningu sem honum var veitt.
Síðasti fundur okkar Magnúsar
var tveimur vikum fyrir andlátið.
Það var nokkuð af honum dregið
og þurfti ekki að koma á óvart að
stutt væri eftir. Hann var hlýr í
viðmóti sem endranær og sagði að
sér liði vel og mætti una vel við
sitt.
Sterkt samband var milli Magn-
úsar og Steinars bróður hans frá
fyrstu tíð. Á vissan hátt nokkuð
sérstakt, þeir höfðu ekki alltaf
mörg orð í samskiptum sínum en
þurftu á návist hvors annars að
halda. Það var ánægjulegt að fylgj-
ast með því hvað þeir pössuðu vel
hvor upp á annan eftir að heilsu
þeirra fór að hraka og hringdust
þeir oft á. Steinar er þakklátur fyr-
ir það sem Magnús var honum.
Ég á oft eftir að hugsa til okkar
góðu stunda, Magnús minn, þær
eru mér dýrmætar. Sæll að sinni,
kæri frændi, og hafðu mínar bestu
þakkir fyrir alla þá velvild sem þú
sýndir mér.
Ég votta dætrum Magnúsar,
tengdasonum, barnabörnum og
öðrum aðstandendum samúð mína.
Kristófer Tómasson.