Morgunblaðið - 11.08.1999, Qupperneq 4

MIÐVIKUDAGUR 11. AGUST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Stjörnufræðingar brýna fyrir fólki að
sýna aðgát vegna deildarmyrkvans
„Vinsælasti“
sólmyrkvi
frá upphafí
VEÐURÚTLIT fyrir daginn í
dag lofaði ekki góðu í gær fyrir
þá sem hyggjast fylgjast með
deildarmyrkvanum hérlendis.
Björn Sævar Einarsson, veður-
fræðingur á Veðurstofu fslands,
taldi geta brugðið til beggja vona
með sólarglætu. „Það lítur út fyr-
ir hægviðri, að það verði skýjað
með köflum og hætt við skúrum í
öllum landshlutum. Það er helst
á Norður- og Norðausturlandi
þar sem verður sól. Veðrið verð-
ur gott en erfitt að gefa hreinar
línur. Það er útlit, fyrir að það
sjáist til sólar með köflum þegar
deildarmyrkvinn er,“ sagði
Björn.
Verði áhugasamir með öllu af
deildarmyrkvanum hérlendis
geta þeir þó fundið sér fró í því
að fylgjast með sólmyrkvanum á
netinu en þangað liggja Ijöl-
margar slóðir, frá ýmsum stöð-
um. Ljóst er að milljónir manna
munu íylgjast með sólmyrkvan-
um í dag. „Aldrei í sögunni hefur
verið eins eins vel fylgst með sól-
rnyrkva," segir Þorsteinn Sæ-
mundsson sljörnufræðingur.
Hann segir marga munu nýta sér
netið til þess og bendir á slóðina
www.eclipse99.nasa.gov þar sem
sé að finna ýmiss konar upplýs-
ingar um myrkvann auk fleiri
slóða.
Venjuleg sólgleraugu
duga ekki
Þorsteinn áréttar að ekki megi
horfa beint í sólina í deildar-
myrkvanum og segir að mörg
ráð séu til þess að fylgjast með á
öruggan hátt. „Það er t.d. hægt
að búa til pínuh'tið gat á blað,
svona nálarop, Iáta sólina skína í
gegn ofan í lítinn kassa. Þá verð-
ur til mynd af sólinni," segir Þor-
steinn.
Hann segir að einnig sé hægt
að nota rafsuðugier, dökka filmu
eða reyksótað gler. Glerið geti
maður sótað sjálfúr yfir loga en
gæta verði þess að það sé nægi-
lega vel gert. Varðandi filmuna
segir Þorsteinn að best sé að
nota svart-hvíta filmu en litfilm-
ur dugi ekki. Þó sé hægt að nota
endana á þeim sem séu dekkri en
aðeins í skamman tíma. „Litfilm-
ur hleypa í gegnum sig innrauðu
ljósi sem getur verið skaðlegt.
Og maður finnur ekki fyrir því
fyrr en of seint,“ segir Þorsteinn.
Hann minnir á að venjuleg sól-
gleraugu séu gagnslaus.
Þorsteinn segir að ágætt sé að
notast við sjónauka. „I staðinn
fyrir að horfa beint í gegnum
kíkinn, heldur maður honum
stöðugum, lætur ljósið falla beint
í gegnum hann á blað í nokkurri
fjarlægð frá kíkinum. Þá er hægt
að skarpstilla kíkinn þangað til
maður fær mynd af sólinni. Og
þannig er hægt að fylgjast með
því hvernig tunglið skyggir á sól-
ina, frá byijun til loka myrk-
vans,“ segir Þorsteinn.
Sjáist til sólar í dag verður
hægt að fylgjast með deildar-
myrkvanum frá því klukkan 9:08
til kl. 11:13, í Reykjavík en frá kl.
9:13 til 11:17 á Akureyri. Há-
marki nær myrkvinn kl. 10:10
fyrir sunnan en fjórum mínútum
síðar fyrir norðan, eða kl. 10:14.
Morgunblaðið/Viktor A. Ingólfsson
FIMM umferðarslys hafa orðið við Kotárbrú í Norðurárdal á þessu ári, en aðkoman
að brúnni er mjög blind fyrir umferð á leið norður.
Vegsýn við Kotá
löguð í haust
VEGSÝNIN við Kotá í Norðurárdal í Skagafirði, þar sem alvarlegt umferð-
arslys varð á mánudag, verður löguð lítilsháttar í haust. Hafist verður handa
við að laga kaflann um SilfrastaðafjaU árið 2003 og þá verður brúin yfir Kotá
m.a. breikkuð. Þetta kom fram í samtali Morgunblaðsins við Gunnar H. Guð-
mundsson, umdæmisstjóra Vegagerðarinnar í Norðurlandi vestra.
Eins og kom fram í Morgunblað-
inu í gær hafa 5 umferðarslys orðið
við Kotárbrú á þessu ári. Gunnar
sagði að aðstæður við brúna yfir
Kotá hefðu verið lagaðar árið 1995,
en þá hefði vegurinn verið færður
til. Að hans sögn var aðkoman að
brúnni fyrir árið 1995 alveg blind,
en er nú skárri. Hann sagði greini-
legt að ekki hafi verið gengið nógu
langt í endurbótunum fyrir fjórum
árum.
Brúin breikkuð
árið 2003
Að sögn Gunnars áætlar Vega-
gerðin að fara í kaflann um Silfra-
staðafjall árið 2003, en þá verður
vegurinn líklega færður neðar og
fjórar einbreiðar brýr, sem þar eru,
breikkaðar, en um er að ræða
brýrnar yfir Garðsgil, Kotá, Vala-
gilsá og Norðurá. Að hans sögn
hafa brýrnar yfir Kotá og Valagilsá
verið sérstaklega varasamar.
Maðurinn
enn í
lífshættu
UNGI maðurinn, sem ók mót-
orhjóli sínu út í Kotá í fyrra-
kvöld, er á gjörgæslu Fjórð-
ungssjúkrahússins á Akureyri.
Hann er enn í lífshættu að
sögn vakthafandi læknis.
Maðurinn hlaut mjög alvar-
lega áverka, brotnaði illa og
einnig blæddi inn í brjósthol
og kviðarhol að sögn læknis.
Fundað í
Bæjaralandi
VEL fór á með hr. Ólafi Ragnari
Grímssyni, forseta íslands, og
Edmund Stoiber,
forsætisráðherra Bæjaralands,
er þeir hittust í Munchen í
fyrradag. Stoiber lýsti við það
tækifæri yfir miklum áhuga á að
heimsækja ísland.
9,5%
OKKAR SÉRFRÆÐINGAR
þín ávöxtun
BUNAÐARBANKINN
VERÐBRÉF
- byggir i trauíti
Sinfónían fær góða
dóma erlendis
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT ís-
lands fær góða dóma í ágúst- og
septemberheftum virtra erlendra
tónlistartímarita. Bernharður
Wilkinson, aðstoðarstjórnandi
Sinfóníuhljómsveitarinnar, segist
ánægður með dómana, sem hann
telur tvímælalaust verða sveitinni
til framdráttar.
í septemberhefti Gramophone
er farið lofsamlegum orðum um
þrjár upptökur sveitarinnar; á
orgelkonsert og hljómsveitar-
verkum Jóns Leifs, verkum Ni-
kos Skalkottas, m.a. „The Maiden
and Death“, og verkum Síbelíus-
ar, þar á meðal „Finlandia".
Tímaritið velur auk þess brot úr
verki eftir Síbelíus til flutnings á
diski sem tímaritinu fylgir, en á
honum er úrval þeirra verka sem
gagnrýnendur blaðsins dæma.
I dómum blaðsins segir að
sveitin leiki verk Jóns Leifs „af
krafti sem falli vel að landslags;
lýsingum tónverkanna“. í
Skalkotta-umfjölluninni er leikur
sveitarinnar sagður upp á sitt
allra besta og biður gagnrýnand-
Gagnrýnendur
biðja um meira
af slíku
inn um meira af slíku. Um Síbelí-
usar-upptökurnar segir síðan að
útgáfa Petri Sakari, sem stjómar
sveitinni þar, sé með betri upp-
tökum á „Legends“ tónskáldsins.
Enn fremur segir í tímaritinu:
„Sinfóníuhljómsveit fslands er
kannski ekki með þeim þekktari,
en hún bregst vel við hinum unga,
fínnska stjórnanda sínum. [...] Is-
lenska tónlistarfólkið leikur af
hjartans lyst.“
Valinn diskur vikunnar
BBC Music og Classic CD
fjalla einnig um upptökur sveitar-
innar. í septemberhefti Classic
CD fær Skalkottas-upptakan
fjórar af fimm mögulegum stjörn-
um, og upptakan á verkum Jóns
Leifs fær fimm stjörnur af fimm
mögulegum í ágústhefti BBC
Music og er diskinum hrósað í há-
stert.
Bernharður er nýkominn frá
London og segir hann töluvert
hafa borið á Síbelíusar-upptökum
hljómsveitarinnar þar. „Það var
gaman að sjá þetta,“ segir Bern-
harður, og kveður diskinn hafa
verið vel staðsettan í hljómplötu-
verslunum Tower Records og
HMV. Þar hafi honum verið kom-
ið fyrir í hillu sem geymir tónlist-
aival ritstjóra Gramophone.
Hann segir diskinn einnig hafa
verið valinn diskur vikunnar í
nótnaverslun Boosey and
Hawkes-útgáfunnar. „Þetta er
mjög mikið á einum mánuði,“
segir Bernharður og telur að við-
tökurnar muni stuðla að breyttu
viðhorfi erlendra aðila til Sinfón-
íuhlj ómsveitarinnar.
Þetta er þriðji diskurinn með
verkum Síbelíusar sem út kemur
með sveitinni. Upptökum er þó
lokið á fleiri verkum tónskáldsins
og mun Sinfóníuhljómsveitin
ljúka við að taka upp verk hans á
næstunni.