Morgunblaðið - 04.09.1999, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
LAUGARDAGUR 4. SEPTEMBER 1999 57y
Hugmyndaflug
um hálendið
SUMARIÐ 1974
voru brýmar yfir
Skeiðarársand teknar í
notkun. Petta var
þriðja sumarið sem ég
var í sveit í Skaftafelli
og vann ég hluta úr
degi við að selja bensín
fyrir austan brekkur.
Þetta var annasamt
starf því ótal margir
vildu vera með fyrstu
mönnum að aka hring-
inn í kringum landið.
Ég geng að bíl sem
hefur lagt við tankinn
°g byrja að skrúfa
bensínlokið af. I bílnum
er fjölskylda, maðurinn
teygir úr sér og stígur síðan út.
Hann pírir augun og skimar hring-
inn. Um leið og hann opnar munn-
inn og fer að tala breiðist reiðisvip-
ur yfir andlitið á honum: „Er þetta
Skaftafell? Ekkert nema andskot-
ans jöklar og hrísludrasl eins og alls
staðar annars staðar!“
Þessi atburður kemur upp í hug-
ann þegar ég sé ráðherra Fram-
sóknarflokksins fara um Eyjabakk-
ana, samtaka um að taka sér vald
almættisins í hendur; róta yfir
sköpunarverkið og þurrka upp foss-
ana. Þeir eru búnir að gera upp við
sig hver örlög svæðisins verða. Þeir
eru hin heilaga þrenning sem ræður
og þeim liggur mikið á að koma
áformum sínum í framkvæmd.
Frá Gullfossi...
Fyrir fáum áratugum var Gull-
foss í Hvítá langt úr leið, raunar í
næsta nágrenni við tröll, forynjur
og útilegumenn. Þá voru líka foss-
arnir í Jökulsá í Fljótsdal langt utan
alfaraleiðar og fáir vissu um tilvist
þeirra eða létu sig þá nokkru skipta.
Engan gat þá grunað hvílík gull-
kista Gullfoss átti eftir að verða fyr-
ir íslenska þjóð, eins og almættið
skapaði hann. Nú er hann í alfara-
leið og það er séð til þess að þeir
gestir sem til íslands koma fái að
vita hversu hrífandi hann er. Það er
ekki erfitt að ímynda sér að foss-
arnir í Jökulsá í Fljótsdal gætu átt
sér slíka framtíð.
Ef við hugsum okkur að við hefð-
um selt fallorkuna úr Gullfossi fyrir
fimmtíu árum einhverjum „manni
sem gott var að eiga viðskipti við“
(eins og þeim sem á álverið á
Grundartanga), þá ættum við núna
aðeins nokkrar gamlar myndir af
Gullfossi og kannski eitt fimmtíu
ára gamalt álver. Þegar fram líða
stundir og álverið á Reyðarfirði
verður orðið úrelt og maðurinn sem
keypti rafmagnið búinn að seija það
öðrum og kannski sjálfur kominn
undir græna torfu í útlöndum, þá
eigum við bara nokkrar gamlar
myndir af hálendinu norðan Vatna-
jökuls eins og það var og ef til vill
fáeinar myndbandspólur.
Getur verið að í náinni framtíð
verði til sú tækni sem gerir mönn-
um kleift að ferðast um heiminn í
sýndarveruleika í þar til gerðum
sýningarsölum eða jafnvel heima í
stofu? Er hugsanlegt að næsta kyn-
slóð geti með tölvutækni morgun-
dagsins kallað fram íslensk náttúru-
fyrirbæri með tilheyrandi birtu, lit-
um og hljóðum? Að Mumbasa og
fjölskylda hans í Úganda muni geta
staðið á barmi Gullfoss,
hlustað á fossniðinn í
beinni útsendingu og
horft ofan í gljúfrið í
þrívíðri mynd. Það er í
raun mjög auðvelt að
ímynda sér að þetta
verði hægt og það áður
er langt um líður. Slík-
ar heimsóknir gætu
orðið mjög vinsælar. Af
þeim væri að sjálf-
sögðu auðvelt að taka
gjald og þeim fylgdi
engin mengun.
Frá Snæfelli...
Það er árið 2015.
Imyndum okkur að við
séum afkomendur Islendinga sem
fluttu til Ástralíu árið 1974, á ellefu
hundruð ára afmæli íslandsbyggð-
Hálendið
Heilög þrenning fram-
sóknarráðherra rær að
því öllum árum, segir
Alda Sigurðardóttir, að
umturna hálendinu án
nokkurrar athugunar á
því hverju er í raun og
veru verið að fórna.
ar. Okkur langar til að heimsækja
gamla landið en höfum ekki tíma til
að skreppa þangað. Við kveikjum á
tölvunni og þrívíddarmótaldinu,
setjum á okkur þartilgerð „gler-
augu“ og komum okkur fyrir við
handrið heima í stofu því manni
hættir til að svima í svona ferðum.
Með bendlinum veljum við ferðavef-
inn og ísland og að þessu sinni lang-
ar okkur að skoða hálendið norðan
Vatnajökuls. Það er boðið upp á
ferð niður Jökulsá í Fljótsdal og
veðrið er sagt vera ágætt, skýjað
með köflum, hitastigið skiptir ekki
máli, skyggnið er aðalatriðið. Við
ýtum á enter og allt í kringum okk-
ur birtist hálendið séð úr lofti og
þar erum við nú stödd í tímanum og
rýmið sýnist vera hjá okkur, þökk
sé sýndarfarinu sem sendir okkur
mynd og hljóð. Við erum svo heppin
að hitta á farið þegar það er að
leggja af stað frá toppi Snæfells og
við höldum sem leið liggur yfir
Eyjabakkana og síðan niður með
Jökulsá í Fljótsdal og dáumst að
fjölbreytilegri og hrikalegri fossa-
röðinni og fáum í magann. Þegar
komið er niður að Lagarfljóti held-
GÓLFEFNABÚÐIN
Mikið úrval
fallegra flísa
Borgartán 33 • RVK
Laufásgata 9 • AK
Alda
Sigurðardóttir
ur ferðin áfram alla leið til sjávar
þar sem jökulvatnið litar Héraðsfló-
ann. Ferðin tekur um tvo klukku-
tíma eins og meðallöng bíómynd og
ef við erum ekki orðin þreytt getum
við farið til baka sömu leið, fram og
til baka eins oft og við viljum.
Við getum virt fyrir okkur alla þá
staði sem hefðu horfið, skemmst
eða glatast ef Fljótsdalsvirkjun
hefði verið byggð: Atlavík, Austur-
eyjar, Austurkvíslar, Axará, Berg-
kvisl, Bergkvíslahraun, Bergkvísla-
kofa, Bergkvíslanes, Bergkvíslar,
Brúarhvamm, Dýjatanga, Dimma-
gil, Drangafoss, Efra-Jökulsárgil,
Eyjabakkafoss, Eyjabakkajökul,
Eyjabakkakofa, Eyjabakka, Eyja-
bakkaufs, Eyjabakkavað, Éyjafell,
Eyjafellsflóa, Eyjafellsvatn, Eyjar,
Faxfoss, Faxa, Fljótsdalsheiði,
Folavatn, Gjögragil, Glúmstaðasels-
bjarg, Grjótá, Hafursá, Hafursár-
flóa, Hafursárufs, Hafursfell, Háls-
kofa, Háubakkahraun, Háubakka-
læk, Háubakka, Héraðsflóa, Hnífla-
foss, Hnyklafoss, Hólmaflúðir,
Hraksíðu, Hrakstrandarfoss,
Hrauka, Hölkná, Innra-Gjögur,
Innri-Bergkvísl, Innri-Gjögurfoss,
Innri-Heiðará, Innri-Kinn, Innri-
Snikilsá, Jöklu, Jökulsá, Jökulsá í
Fljótsdal, Jökulsárgil, Kinnar,
Kirkjufoss, Kleif, Kleifarbjarg,
Kleifarskóg, Klofning, Kofahraun,
Kofakvisl, Kverk, Kverkkvísl, Lag-
arfljót, Laugafell, Laugará, Laug-
arárfoss, Laugarás, Laugarkofa,
Miðselsfoss, Mjóagil, Mjóagilslæk,
Múlaafrétt, Múlahraun, Múla,
Norðurdal, Norðureyjar, Ófæru,
Ófærufoss, Ófærusel, Ofærusels-
foss, Rjúkanda, Rokfoss, Ruðnings-
hóla, Sauðárvatn, Seleyri, Skakka-
foss, Skógarbás, Slæðufoss, Snik-
ilsá, Snæfell, Snæfellsháls, Snæ-
fellsnes, Stalla, Stíflufoss, Stóra-
lækjarfoss, Stóralæk, Stuðlafoss,
Teig, Torfur, Trönuár, Trönusel,
Tungufoss, Ufsarfoss, Undir Fell-
um, Undir-Hálsi, Útbakka, Útflóa,
Vatnajökul, Vesturkvísl, Víðimes,
Vífilstaðafljót, Ystaklett, Ytra-
Dýjafell, Ytra-Gjögur, Ytri-Berg-
kvísl, Ytri-Gjögurfossa, Ytri-Heið-
ará, Ytri-Snikilsá, Þjófagil,
Þjófagilsaura, Þjófagilsá, Þjófagils-
flóa, Þjófahnjúka, Þóriseyjar,
Þrangarfoss, Þrífoss og Öxará.
Frá ráðherrum ...
Það er árið 1999 og í valdastólum
á Islandi situr fólk sem hefur tekið
sér vald almættisins í hendur.
Heilög þrenning framsóknarráð-
herra rær að því öllum árum að um-
tuma hálendinu án nokkurrar at-
hugunar á því hverju er í raun og
vera verið að fóma. Tilgangurinn er
sagður vera að selja rafmagn til at-
vinnuskapandi stóriðju handa Aust-
firðingum. Þessar framkvæmdir
munu kosta hundrað milljarða
króna og það er ekki erfitt að hugsa
sér að þeim peningum gæti verið
betur varið í annars konar atvinnu-
uppbyggingu þar sem tekið yrði til-
lit til heilbrigðra lífshátta og fallegs
mannlífs.
Ráðherrarnir þrír njóta stuðn-
ings öfgafullra virkjunarsinna og
því miður hefur þetta fólk ekki hug-
myndaflug eða framsýni til að láta
sér detta neitt annað í hug en end-
urtekið efni frá því síðast og þar áð-
ur en það er að selja „góðum mönn-
um sem gott er að eiga viðskipti
við“ ódýrt rafmagn í álbræðslu. Þar
við situr. Því miður.
Höfundur er hjúkrunarfræðinfrur
og myndlistarmaður.
o
00
73
(D
<
Q

—
Faxafeni 8
Barnapeysur 990
Flísgallar á börn 2490
Barnaúlpur frá 1490
Dömupeysur frá 990
Herraskyrtur frá 690
Flíspeysur frá 1990
Opið
mánudaga-
fimmtudaga 10-18
föstudaga 10-19
laugardaga 10-18
sunnudaga 12-17
Dagskrárblaó Morgunblaðsins inniheldur dagskrá sjónvarps- og
útvarpsstöðva í hálfan mánuð.
í blaðinu er einnig að finna viðtöl, greinar, kvikmyndadóma,
fræga fólkió og stjörnurnar, krossgátu, yfirlit yfir beinar útsend-
ingar ffá íþróttaviðburðum og fjölmargt annað skemmtilegt efni.
Hafðu Dagskrárblað Morgunblaðsins alltaf til taks nálægt
sjónvarpinul
jfB«ríunblnbib É #
amskra
Efnismeira Dagskrárblað