Morgunblaðið - 21.11.1999, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 21. NÓVEMBER 1999 B 9
Prjónaði og reykti á kvöldin
Pað var fínt að vinna í KRON, ég
hafði ánægju af búðarvinnunni,
hafði og hef enn góða þjónustulund.
Eg var raunar alin upp til þess að
giftast og eiga böm. Eg var
þónokkuð svartsýn á að það gengi
upp, ég hafði mikla minnimáttar-
kennd sem unglingur og fannst ég
ekki beint falleg ásýndum. Þetta
viðhorf hafði þau áhrif að ég fór
sjaldan á skemmtistaði. Eg sat
frekar heima og prjónaði. Ég
kynntist enda ekki manninum mín-
um á batli heldur í mötuneyti þar
sem ég vann og hann borðaði. Þá
var ég hætt að vinna í KRON og
flutt úr herberginu sem ég leigði
uppi yfír þeirri ágætu verslun. Einn
ósið lærði ég meðan ég vann í
KRON, ég byrjaði að reykja. Aldrei
þessu vant hafði ég farið á ball með
vinkonum mínum og einhver strák-
ur hafði við orð að ég hlyti að vera
úr einhverjum sértrúarsöfnuði, ég
væri svo hræðilega gamaldags,
reykti hvorki né drykki. Eg hugsaði
um þetta og ákvað að byrja að
Guðrún með eina af dúkkunum sinum sem eru hver annarri
fallegri og fjölbreytilegri.
reykja, taldi það saklausara. Það
gekk frekar illa að læra að reykja,
mér varð mjög óglatt - en ég lét mig
hafa það og sat eftir það og reykti
og prjónaði á kvöldin þar til ég flutti
suður á Keflavíkurflugvöll og fór að
vinna þar í mötuneyti fslenskra að-
alverktaka. Ég fékk þar hærri laun
og mig langaði að breyta til.
Ertu að vagga barninu
okkar, ástin mfn?
Maðurinn minn var rakari á Vell-
inum og borðaði í mötuneytinu þar.
Hann hét Hörður Snævar Harðar-
son og við eignuðumst saman þrjú
börn. Áður hafði hann eignast tvö
börn sem hafa verið mér góð.
Fyrsta barn okkar Harðar misstum
við, það dó í fæðingu. Ég fékk ekki
að sjá barnið, það var bara tekið, ég
hefði viljað sjá það en ég bað ekki
um það - ég var svo tilfinningalega
dofin. Ég var ekki nema nítján ára
og hafði verið veik allan meðgöngu-
tímann og vissi að mikil hætta væri
á að barnið yrði ekki heilbrigt. Ég
varð fljótlega ófrísk aftur og eignað-
ist heilbrigðan strák. Nokkru síðar
eignaðist ég annan strák. Þegar
hann var fjögurra mánaða dó mað-
urinn minn úr krabbameini. Þá var
ég tuttugu og eins árs gömul. Hörð-
ur fékk ristilkrabba og var skorinn
upp, en það dugði ekki, hann dó ári
síðar þá aðeins tæplega þrítugur.
Þegar ég hugsa til baka finnst mér
einkennilegt að Hörður bað mig að
láta litla drenginn heita í höfuðið á
sér. Hann var þá á sjúkrahúsi en
sunnudaginn sem drengurinn var
skírður var hann óvenjulega frískur
þótt hann kæmist ekki í kirkjuna til
að vera við athöfnina. Daginn eftir
fór ég með drenginn í skímar-
myndatöku til Reykjavíkur en þeg-
ar ég kom til baka var Hörður orð-
inn meðvitundarlaus. Það var
hringt í mig og ég var beðin að
koma strax upp á spítala, þegar ég
kom var hann meðvitundarlaus - en
þegar ég var að ganga út úr sjúkra-
stofunni reis hann upp og sagði:
„Ertu að vagga baminu okkar, ástin
mín?“ Þetta vom síðustu orðin
hans. Ég sneri við en þá var hann
hniginn niður í meðvitundarleysi á
ný. Um kvöldið dó hann.
Keflvíkingar reyndust mér vel
Fósturfaðir minn var nýlega dá-
inn þegar þetta var og mér fannst
ég eiga fáa að til að snúa mér til. Ég
var eignalaus með öllu, við höfðum
ekkert átt nema skuldir. Ég fékk að
vera hjá foreldrum mínum í einn
vetui’, þau voru þá flutt til Keflavík-
ur, ég get aldrei nógsamlega þakk-
að þeim þeirra hjálp þá. Ég fékk
barnapíu fyrir annan drenginn og
leikskólapláss fyrir hinn og fór að
vinna úti. Eftir veturinn fór ég að
leigja mér húsnæði. Sóknarprestur-
inn Björn Jónsson stóð fyrir söfnun
fyrir mig og Keflvíkingar gáfu mér
hundrað og fimmtíu þúsund krónur,
sem var ekki lítill peningur þá.
Þessir peningai’ dugðu sem útborg-
un í tveggja herbergja íbúð sem
kostaði röskar fjögur hundruð þús-
und krónur. Það varð önnur ung
kona ekkja í Keflavík um sama leyti
Við héldum í ham-
ingju okkar að þetta
yrði ekkert mál að
takast á við en auð-
vitað varð þetta heil-
mikið mál - ég sé
samt ekki eftir að
við réðumst í þetta,
Jdlin fara að nálgast - þess sér
stað í dúkkugerð Guðrúnar í
Eystra-Fíflholti.
og það var einnig safnað fyrir hana.
Þetta bjargaði okkur. Mér leið mun
betur þegar ég var flutt í íbúðina og
gat unnið fyrir mér og börnunum
með verslunarstörfum. Nokkru síð-
ar kynntist ég öðrum manni, giftist
honum og átti með honum tvo syni.
Við vorum gift í nítján ár en þá
skildu okkar leiðir.
Líkaði ekki við manninn fyrst
Yngsti strákurinn minn var
fimmtán ára þegar ég varð aftur ein.
Ég hafði unnið meira og minna und-
anfarin ár og mér óx ekki í augum
að vera ein með strákinn. Ég gat
keypt mér íbúð í Reykjavík og starf-
aði í tískuvöruverslun og í sjoppu.
Allt gekk prýðilega þau tvö ár sem
liðu þar til ég fór að vera með mann-
inum mínum sem nú er. Ég hafði
raunar unnið hjá honum í sjoppu og
fannst hann hreint ekki þægilegur
þá, fannst erfitt að tala við hann —
ekki síst um launamál. Síðar lágu
leiðir okkar saman á ný og þá fannst
mér hann öllu skemmtilegri í við-
ræðum. Það endaði með því að við
giftum okkur og traustari og betri
maður er ábyggilega vandfundinn,"
segir Guðrún og hlær. Fjölskylda
þeirra Hafsteins og Guðrúnar er í
stærri kantinum, þau eiga níu börn
samtals og fjórtánda bamabamið er
á leiðinni. „Fjölskyldulífið hefur
gengið ótrúlega vel. Tveir synir Haf-
steins hafa alist upp hjá okkur, þeir
voru fimm og tólf ára þegar við tók-
um saman. Mér gekk að vísu betur
að ná til yngri drengsins en sam-
band mitt við hinn var líka furðu
gott. Það er auðvitað alltaf erfiðara
að ganga þeim bömum í móðurstað
sem eiga móður á lífi.“ Synir Guð-
rúnar heita Jóhannes og Hörður,
Eiríkur og Kristján. Stjúpsynimir
heita Hafsteinn Þór og Arnar. Hin
böm Hafsteins af fyrra hjónabandi
heita Hulda, Alfreð og Edda.
„Fíflagangurinn"
endaði Fíflholti
En hvernig skyldi standa á því að
þau Guðrún og Hafsteinn hófu bú-
skap í Eystra-Fíflholti - bæði orðin
rótgrónir höfuðborgarbúar? „Við
höfðum bæði átt þann draum frá
unga aldri að búa í sveit en eignast
maka sem deildu þessum áhuga
ekki. Þegar við tókum saman fómm
við smám saman að ræða þennan
möguleika af sívaxandi alvöru. Við
fórum að skoða jarðir hér og þar um
landið. Mörgum fannst þessi sveita-
rómantík í okkur óttalegur fífla-
gangur, en þessi „fíflagangur“ í okk-
aðferðinni. Hún kenndi mér svo
námsefni á veturna og ég tók próf á
vorin. Henni þótt ég talsvert mikið á
ferðinni. Hún sagði stundum: „Þú
eignast aldrei stelpur, stelpan mín -
því það er svo mikill skvettugangur í
þér.“ Spá hennar rættist, ég eignað-
ist bara stráka þótt mig langaði alla
tíð svolítið að eignast dóttur. Tíu ára
gömul fór ég í bamaskóla á Olafs-
firði. Mér fannst óskaplega gaman í
skólanum, ég var með skemmtileg-
um krökkum. Mér fannst hins vegar
ekki mjög gaman að læra - bókin
höfðaði aldrei til mín, ég var meira
fyrir hið verklega. Ég fór snemma
að sauma föt á mig og seinna saum-
aði ég allt á bömin mín, bæði upp úr
gömlu og nýju.
Fósturfaðir minn hafði
mikil áhrif á mig
Ég fór í gagnfræðaskóla á Siglu-
fírði og bjó þá hjá foreldrum mínum
en var heima á Karlsstöðum á sumr-
in. Það gekk þokkalega
fyrir mig að aðlagast
heimilishaldinu hjá for-
eldram mínum en ég átti
fremur litla samleið með
systur minni þótt ekki
væri nema þriggja ára
aldursmunur á okkur. Ég
leitaði satt að segja alltaf
meira til fósturforeldra
minna ef eitthvað bjátaði
á. Fósturfaðir minn er
stærsta persónan í mínu
lífi. Hann hafði mest áhrif á
mig. Hann var óvenjulega
heilsteyptur maður og
hjálpsamur, ég treysti hon-
um vel. Ég er alltaf þakklát
fyrir að hafa fengið að alast
upp með honum.“
Varla hafði Guðrún sleppt
þessum orðum þegar kona úr
nágrenninu kemur á gluggann og
biður hana að lána sér skæri og
bursta til að bursta tunnur. Og Guð-
rún sýnir samstundis að áhrif fóstra
hennar vara enn í dag. Hún vindur
sér þegar út um dyrnar, sækir bæði
skærin og burstann og réttir kon-
unni út um gluggann. Sú ekur alls-
hugarfegin á brott en við nöfnur
höldum samtalinu áfram. „Ég hugsa
alltaf meira og meira um það sem
fóstri minn ráðlagði mér. Hann lagði
mikla áherslu á heiðarleika, dugnað
og eljusemi og að standa við orð sín.
Hann taldi mikilvægt að segja aldrei
meira en maður gæti staðið við,
hann kenndi mér allt það besta sem
ég hef lært í lífinu,“ segir Guðrún.
Eiríkur var að hennar sögn óvenju-
lega vandaður í öllu sínu dagfari.
Aðeins einu sinni segist Guðrún hafa
fundið vínlykt af fóstra sínum sem
hún nefndi raunar alltaf pabba. „Það
geri ég auðvitað enn í daglegu tali,“
segir hún. Guðrún var ekki lengi hjá
foreldrum sínum á Siglufirði. Hún
fór út á vinnumarkaðinn strax að
loknu gagnfræðaprófi. Hana langaði
að vísu til að læra meira, verða
hjúkrunarkona, en sá draumur varð
ekki að vemleika. „Ég átti aldrei
næga peninga. Ég fór suður til þess
að vinna fyrir mér átján ára. Þá
hafði ég unnið um tíma á elliheimili
á Akureyri en í Reykjavík fór ég
strax að vinna í versluninni KRON á
Skólavörðustígnum.
Guðrún og eiginmaður hennar, Hafsteinn
Alfreðsson, bóndi í Eystra-Fíflholti.
Tertur húsnióJ^Temi end alum.
Fífiholti eru ekki at ven
ur endaði hér í Fíflholti. Hingað fór-
um við í brúðkaupsferð vorið 1990
og í henni emm við enn,“ segir Guð-
rán. „Við héldum í hamingju okkar
að þetta yrði ekkert mál að takast á
við en auðvitað varð þetta heilmikið
mál - ég sé samt ekki eftir að við
réðumst í þetta,“ bætir hún við. „Við
komum að jörðinni hér í niðumíðslu
- meira að segja loftið í svefnher-
berginu var ónýtt, ég varð að hafa
fötu á milli okkar í hjónaráminu til
þess að taka á móti lekanum úr þak-
inu. Það lak alls staðar, við sulluð-
umst um í húsinu á morgnana þegar
rigndi úti. Það vom líka talsverð við-
brigði að fara úr tískuvöruverslun í
fjósið. Við emm með 42 mjólkandi
kýr en alls emm við með um 150
nautgripi. Þótt ég kannski puntaði
mig ekki sérstaklega fyrir fjósaferð-
imar þá lagði ég ekki af að halda
mér til. Þegar ég fór í íyrsta skipti
til þess að taka þátt í hátíðahöldum
hinn 17. júní þá varð ég mér líklega
til stórskammar. Ég mætti á svæðið
í mínu fínasta pússi en allir hinir
voru í gallabuxum. Ég er í sauma-
klúbb hér í sveitinni og ég mæti
alltaf í mínum besta skráða, stund-
um fer ég meira að segja í pels. Ég
segi við konumar: „Hvenær á ég
annars að nota fínu fótin mín?“
Félagsheimilið sorglega
sjaldan notað
En hvemig hefur þeim hjónum
gengið að aðlagast lífinu í sveit þar
sem töluverð óeining ríkir sam-
kvæmt fréttum í fjölmiðlum? „Við
höfum eins og aðrir orðið vör við
þessa óeiningu, slíkt setur sitt mark
á félagslífið. Hér er lítið um að vera
og sorglega sjaldan er félagsheimilið
í sveitinni notað. Þetta var öðmvísi
fyrst eftir að við komum hingað, þá
var meira af böllum og öðram sam-
komum. Ef hins vegar eitthvað vera-
legt er að hjá einhveijum þá kemur
samhjálpin til skjalanna, hún er haf-
in yfii- alla flokkadrætti." Það kemur
fram í máli Guðránar að mikið hefur
breyst í sveitastörfunum frá því hún
var bam í Ólafsfírði. „Ég aðlagaðist
starfsvettvangnum hér þó mjög
fljótt,“ segir hún. Hundrað og tutt-
ugu þúsund lítra framleiðslukvóti er
á Eystra-Fíflholti. „Við höfum bætt
við kvóta og þurfum að kaupa enn
meiri kvóta - og við þyrftum að fá
meira fyrh’ mjólkina. Öf mikið fer að
mínu mati í alls kyns sjóðsgjöld.
Framtíðin í þessum efnum era færri
og stærri bú,“ segir Guðrán.
Gigt og síþreyta
Þau hjón hafa bætt jörð sína með
ræktun og endumýjað húsakost sem
var orðinn sárþuifandi íyrir viðhald.
„Við voram með kindur en ég varð
fyrir því óláni að missa heilsuna fyrir
þremur áram og þá urðum við að láta
kindumar." Guðrán fékk gigt og sí-
þreytu og tók að þjást af kæfisvefni,
allt þetta dró svo mjög úr starfsþreki
hennar að hún mátti ekki vinna neitt
í heilt ár. „Mér finnst mjög leiðinlegt
að sitja auðum höndum. En ég varð,
ég var orðin þannig að ég komst ekki
án aðstoðar í bað. Svo fékk ég ein-
hvers konar loftvél — þegar ég byrj-
aði að sofa með þessa vél tengda við
mig þá var ég hætt að geta reimað
skóna mína sjálf og átti erfitt með
gang. Vélin hefur bætt mér mikið, ég
finn að vísu enn fyrir verkjum og
þarf jafnvel að leggja mig eftir há-
degi þegar ég fæ síþreytuköstin -
eigi að síður hefur heilsa mín stór-
batnað síðan ég fór að sofa í um-
ræddri loftvél sem myndar súrefni í
líkamanum. Einmitt af því að ég get
ekki lengur unnið erfiðisvinnu þá hef
ég farið meira út í föndrið. Ég á svo
erfitt með að vera aðgerðarlaus. Það
er létt að sitja við að skera út eða
mála og ég geri aldri mikið í einu.
Svolítið kveðst Guðrán hafa selt af
framleiðslu sinni en meira hafi þó
farið í gjafir. „Tengdadætranum
finnst gaman að dúkkunum," segir
hún. Þrátt fyrir umrætt heilsuleysi
kveðst Guðrán alís ekki vilja hætta
búskap og fara frá Eystra-Fíflholti.
„Okkur líður óskaplega vel héma, við
eram okkar eigin húsbændur og
garðurinn er mín Paradís," segir hún
og bætir við að Hafsteinn maður
hennar ætli að verða hundrað ára og
á þeim tímamótum eigi hún, þá 97
ára gömul, að aka honum í þjólastól
um landareignina: „Hann heldur sem
sé að mér skáni gigtin með árunum,“
segii’ hún kímin.