Morgunblaðið - 20.01.2000, Síða 38

38 FIMMTUDAGUR 20. JANÚAR 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Guðmunda
S. Gunnars-
dóttir
sýnir í
Gerðubergi
GUÐMUNDA S. Gunnarsdóttir
opnar sýningu í Félagsstarfmu í
Gerðubergi á morgun, föstudag, kl.
16. í tilefni dagsins mun Gerðu-
bergskórinn syngja undir stjórn
Kára Friðrikssonar, við harmón-
ikkuundirleik Benedikts Egilsson-
ar og píanóundirleik Unnar Ey-
fells. Einnig er Vinabandið með
hljóðfæraleik og söng.
Guðmunda S. Gunnarsdóttir
fæddist á Kirkjubóli, Valþjófsdal í
Önundarfirði 1. mars 1923. Hún
var búsett á Þingeyri við Dýra-
fjörð í 25 ár, en fluttist árið 1967 til
Reykjavíkur og starfaði hjá
Aburðai’verksmiðju ríkisins í Gufu-
nesi í 23 ár.
Guðmunda lauk námi í teiknun
og málun í bréfaskóla Hand-
menntaskóla íslands. Einnig hefur
hún sótt námskeið í vatnslitamálun
hjá Hörpu Björnsdóttur. Guð-
munda tók þátt í samsýningu
starfsmanna Aburðarverksmiðj-
unnar árið 1985.
Þetta er fyrsta einkasýning Guð-
mundu og eru flestar myndirnar
unnar á tímabilinu 1990-1999.
----------------
Skissur
af regni
BJARNE Werner Sorensen verð-
ur með leiðsögn um sýningu sína í
Hafnarborg, menningar- og lista-
stofnun Hafnarfjarðar, á laugar-
daginn, 22. janúar. Á sýningunni
eru málverk og grafíklist hins
dansk-færeyska Bjarne, en henni
lýkur 24. janúar.
Bjarne Werner Sorensen nam
við Listaháskólann á Jótlandi og
verk hans hafa verið sýnd í Kaup-
mannahöfn og New York. Hann
hefur hlotið margar viðurkenning-
ar fyrir listsköpun sína og er nú
formaður Norræna grafíkfélags-
ins.
Á sýningunni í Hafnarborg, sem
ber yfirskriftina „Skissur af regni“
endurspegla verkin sýn lista-
mannsins á viðfangsefni sitt og til-
raun hans til að festa í myndverki
það sem í raun er óstöðvandi, sí-
fellt á hreyfingu.
Sýningin er opin alla daga nema
þriðjudaga frá kl. 12 til 18.
BÆKUR
Ljóð
AÐEINS EITT LÍF
eftir Sigurbjörn Þorkelsson. 96 bls.
títg. höf. Prentun: Offsetþjónustan
ehf. Iteykjavík, 2000.
LJÓÐ ER eins konar skilaboð frá
skáldi til lesanda. Þá hefur skáldi vel
tekist þegar það kemur boðskap sín-
um til lesandans með þeim hætti að
lesandanum skiljist nákvæmlega
hvað skáldið er að fara. Þessi ljóð Sig-
urbjöms Þorkelssonar eru einföld og
auðskilin. Þau eiga því að rata rétta
leið til þess sem les og meðtekur.
Grunntónninn er lífið, sem gefst að-
eins einu sinni, og ljós trúarinnar sem
varir að eilífu. Sigurbjöm lýsir trúar-
reynslu sinni og boðar öðmjn fagnað-
arerindi kristinnar tráar. Án tráar-
innar hefði lífið engan tilgang. í trá á
Guð skal maður lifa, starfa og njóta.
Ljóst er að Sigurbjörn hefur hlotið
tráarlegt uppeldi. Bamatráin vísar
honum svo veginn á fullorðinsárum.
Og sem faðir þriggja sona biður hann
að þeir feti sömu leið. Hann minnist
séra Friðriks og yrkir um friðsældina
í Vatnaskógi. Hinn fræðilegi tráar-
lærdómur er honum jafnframt hug-
Úthlutað úr Kvikmyndasjóði íslands
132 milljóna framlög
og 150 milljóna vilyrði
SEX kvikmyndir hlutu vilyrði til
framleiðslu árið 2001 þegar úthlutað
var úr Kvikmyndasjóði Islands í gær,
alls 137,8 milljónir króna. Þá var út-
hlutað 116,2 milljónum til framleiðslu
sex kvikmynda á þessu ári en þrjár
þeirra höfðu fengið vilyi’ði við úthlut-
un síðasta árs.
Vilyrði til framleiðslu árið 2001
hlutu ennfremur fimm heimildar- og
stuttmyndii’, samtals 12,2 milljónir,
en tvær heimildannyndir og ein
teiknimynd hljóta framlög á árinu
2000 í samræmi við vilyrði síðasta
árs. Þá hlutu tíu aðilar framlög til
handritsgerðar og -þróunar á árinu
2000, 300.000 kr. hver. Alls nema
framlög til kvikmyndagerðar á þessu
ári 132 milljónum króna og útgeftn
vilyrði til kvikmyndagerðar árið 2001
eru samtals 150 milljónir.
Nýr vefiir um íslenska kvik-
myndagerð
Við úthlutunina opnaði Bjöm
Bjarnason menntamálaráðherra nýj-
an vef á Netinu um íslenska kvik-
myndagerð, á slóðinni www.ice-
landicfilms.com, en þar er verið að
byggja upp allsherjar gagnagrunn
um íslenskar biómyndh-.
í ávarpi sínu við úthlutunina gerði
Þorfinnur Ómarsson, framkvæmda-
stjóri Kvikmyndasjóðs, að umtals-
efni hina miklu uppsveiflu sem nú er í
íslenskri kvikmyndagerð og vísaði
þar til nýrra kvikmynda sem nú
ganga í kvikmyndahúsunum. „Þess-
ar myndir eru allar stórar og miklar
og hafa hlotið lof gagnrýnenda og al-
mennings, sem greinilega þyrstir í ís-
lenskar kvikmyndir. Til viðbótar má
geta þess að enn fleiri inyndir eru
væntanlegar á næstu vikum og mán-
uðum og það er mín trá að íslenska
kvikmyndabylgjan muni skella á
meginlandi Evrópu og víðar síðar á
árinu,“ sagði Þorfinnur. Hann sagði
fjárhagsgrundvöll Kvikmyndasjóðs
hafa batnað verulega síðustu misser-
in. Hann hafi raunar tekið stakka-
skiptum með því samkomulagi sem
gert var milli menntamálaráðherra,
fjármálaráðherra og aðila í íslenskri
kvikmyndagerð í desember 1998 um
stóraukin framlög ríkisins til Kvik-
myndasjóðs.
„Ég leyfi mér að fullyrða að í kjöl-
far þessa samkomulags hafi myndast
mikil bjartsýni og hugur í
mannskapnum. Þessi mikla bjartsýni
endurspeglast í þeim umsóknum sem
bánist sjóðnum í haust. Alls bárust
205 umsóknir, sem er næstum því
tvöföldun frá því í fyrra en þá voru
umsóknirnar 130. Þar af eru 47 um-
sóknir vegna framleiðslu á stórum
bíómyndum, en í fyrra voni þær 30
og 20 árið þar áður. Auk þess bárust
92 umsóknir um handritsstyrki, 46
umsóknir um heimildarmyndir, 18
um stuttmyndir og tvær um teikni-
myndir."
Vilyrði fyrir hæstu styrkjunum á
næsta ári hlutu ísfilm til framleiðslu
á myndinni Mávahlátur í leikstjórn
Ágústs Guðmundssonar, 40 milljónir,
og íslenska kvikmyndasamsteypan
til framleiðslu á myndinni Fálkar í
leikstjóm Friðriks Þórs Friðriksson-
ar, einnig 40 milljónir. Þá fékk ís-
lenska kvikmyndasamsteypan vil-
yrði fyrir 30 milljónum til
myndarinnar Regínu í leikstjórn
Maríu Sigurðardóttur. Vilyrði um 10
milljónh’ hlaut Islenska kvikmynda-
samsteypan vegna myndarinnar
Monster í leikstjórn Hal Hartleys,
Kvikmyndafélag íslands fékk 10
milljóna vilyrði vegna myndaimnar
Islenski draumurinn, sem Robert
Douglas leikstýrir, og Zik Zak kvik-
myndir fengu 7,5 milljóna vilyrði fyr-
ir myndina Gemsar í leikstjórn Mika-
els Torfasonar.
Eftirtaldir hlutu vilyrði til fram-
leiðslu iieimildar- og stuttmynda árið
2001: Ólafur Sveinsson, 2,5 milljónir
til myndarinnar Býrðu í bragga?,
Kvikmynd, 3 milljónir til myndarinn-
ar Við byggjum hús eftir Þorstein
Jónsson, Litla gula hænan, 3 milljón-
ir til myndarinnar NAO, PAM og SU
eftir Ásthildi Kjai-tansdóttur, Kvik-
myndasmiðjan, 3 milljónir til mynd-
arinnar Viktor eftir Árna Ibsen og
Vilhjálm Ragnarsson, og Gjörninga-
klúbburinn, 700.000 til myndarinnar
Fyrsta hjálp eftir Eiránu Sigurðar-
dóttur, Dóru Isleifsdóttur, Jóní Jóns-
dóttur og Sigránu Hrólfsdóttur.
Áhættulán veitt í fyrsta sinn
Kvikmyndirnar sem hljóta styrki
til framleiðslu á þessu ári að undan-
gengnu vilyrði síðasta árs eru Sólon
Islandus, sem Margrét Rún Guð-
mundsdóttir leikstýrir og Islenska
draumaverksmiðjan framleiða, 47,5
milljónir, Ikingut, sem Gísli Snær
Erlingsson leikstýrir og íslenska
kvikmyndasamsteypan framleiðir,
42 milljónir, og Villiljós, sem Ásgrím-
ur Sverrisson, Dagur Kári Péturs-
son, Einar Þór Gunnlaugsson, Inga
Lísa Middleton og Ragnar Bragason
leikstýra og Zik Zak kvikmyndir
framleiða, þær 18 milljónir sem þeg-
ar hafði verið lofað auk 2,5 milljóna
viðbótarvilyrðis. Þá hlýtur 101 ehf.
2.5 milljóna viðbótarframlag til
myndarinnar 101 Reykjavík í leik-
stjórn Baltasars Kormáks. Nú eru í
fyrsta sinn veitt áhættulán til tveggja
mynda. íslenska kvikmyndasam-
steypan fær 2,5 milljóna króna
áhættulán til að ljúka við myndina
Óskabörn þjóðarinnar í leikstjóm Jó-
hanns Sigmarssonar og Pegasus fær
1.5 milljónir til undirbúnings mynd-
arinnar Sjálfstætt fólk í leikstjóm
Hector Babencos.
Eftirtaldh- hlutu 300.000 kr. hver
til handritsgerðar og -þróunar: Am-
aldur Indriðason: Dauðarósir, Börk-
ur Gunnarsson: Jólatréð, Erlendur
Sveinsson: Sunna, Huldar Breið-
fjörð: Skuggi Ugga, Jón Armann
Steinsson: Georg í mannheimum,
Lars Emil Ái’nason: Jóhann risi,
Karl Ágúst Ulfsson: Draumur í dós,
Pálmi Gunnarsson: Fyrirboðinn,
Margrét Örnólfsdóttirq Úthverfa-
drottningin, og Sveinn Ó. Gunnars-
son: Rökkvi. Síðar á árinu verður svo
úthlutað til þeirra sem komast áfram
samtals 2,5 milljónum króna.
Heimildarmyndirnar tvær sem
hljóta framlög á árinu 2000 að undan-
gengnu vilyrði síðasta árs eru í gegn-
um linsuna eftir Grétu Ólafsdóttur,
Susan Muska og Æsu Siguijónsdótt-
ur í framleiðslu Nýja bíós, 3,3 millj-
ónir, og Tyrkjaránið á Islandi eftir
Hjálmtý Heiðdal og Þorstein Helga-
son, í framleiðslu Seylunnai’ ehf., 2,5
milljónir. Þá fær teiknimyndin Litla
lh’fan ljóta eftir Gunnar Karlsson og
Friðrik Erlingsson, í framleiðslu
Skii'pó ehf., 4,5 milljónir.
I úthlutunarnefnd Kvikmynda-
sjóðs 1999 sátu Bjöm Vignir Sigur-
pálsson, Christof Wehmeier og Úlf-
hildur Dagsdóttir en fonnaður
nefndarinnar var Vilhjálmur Egils-
son. Undirnefnd vegna handrita-
styrkja skipa Bjarni Jónsson, Salvör
Nordal og Steinunn Sigurðardóttir.
Morgunblaðið/Golli
Kristín Marja Baldursdóttir, höfundur skáldsögunnar Mávahlátur sem
Isfilm hyggst gera kvikmynd eftir, Margrét Örnölfsdóttir, annar
tveggja handritshöfunda Regínu, Friðrik Þór Friðriksson, leikstjóri og
framleiðandi Fálka og María Sigurðardóttir, leikstjóri Regínu.
Fálkar, mávar og bófar
FÁLKAR heitir mynd sem þeir f hana mikla peninga. Fálkar komi
Friðrik Þór Friðriksson og Einar
Kárason hafa verið með í bígerð í
allmörg ár og Islenska kvikmynda-
samsteypan hefur nú fengið 40 mill-
jóna króna vilyrði til framleiðslu
hennar á næsta ári en áætlaður
framleiðslukostnaður er 214,6 mill-
jónir.
Friðrik Þór er ekki margmáll um
myndina þegar hann er spurður út í
efni hennar en segir þó að hér sé
mikil örlagamynd á ferðinni. „Þetta
er gömul hugmynd sem við Einar
höfum verið að þróa mjög lengi.
Hún hefur alltaf Iegið í loftinu - en
nú steypir fálkinn sér á 320 kíló-
metra hraða og fær byr undir báða
vængi,“ segir hann og upplýsir enn-
fremur að sagan hefjist á Islandi en
svo berist leikurinn til Þýskalands
og Þjóðveijar séu tilbúnir að leggja
Ljóð og trú
stæður. Orð eins ogupp-
risa, synd og náð eru
hvergi innantóm séu
þau skoðuð í réttu sam-
hengi með öðrum kenni-
setningum helgra
fræða. Þvert á móti telj-
ast þau til fnimatriða í
lífinu. Með bæninni
rækir maðurinn sam-
band sitt við Guð. En
kærieikurinn, sem Páll
postuli lagði svo mikla
áherslu á, vísar hinum
tráaða veginn gegnum
ævidagana. I ljóðinu
Dyggðir og lestir er talið
upp það sem kristnum
manni ber að forðast, og
ennfremur hitt sem hann skyldi
leggja stund á, vilji hann auðga og
fegra líf sitt í samræmi við trá sína:
Fégimdoghroki,
sjálfselska og Iausmál tunga,
baktalogrógburður,
hagræðing á sannleikanum,
svikoglygar,
Sigurbjörn
Þorkelsson
eru lestir
sem draga manninn nið-
urísvaðið
og hafa orðið mörgum að
falli.
Heiðarleiki og hógværð,
uppörvunogsannsögli,
þjálpsemi og kærleikur
sem spyr ekki um endur-
gjald,
erudyggðir
sem gera manninn meiri
ogmannlífiðfegra.
Allt telst þetta til
meginatriða í ljóðum
Sigurbjöms. Efa-
hyggju gætir tæpast.
Sýnt er að boðskapurinn er honum
fyrir öllu. Stíllinn einkennist af ein-
faldleika og hefðbundnu orðavali.
Traust heitir eitt stysta ljóðið. Þar
kemur Sigurbjörn þó fyrir kjarnan-
um í tráarjátningu sinni:
Égtreystiþér Jesús,
þúertmittathvarf,
þúertmittE
Hinnsanniskjöldur,
mín eina hlíf.
Hér er mikið sagt með fáum orð-
um. Vafalaust fer þó fyrir brjóstið á
þeim, sem mætur hafa á íslenskri
kveðskaparhefð, að Sigurbjörn yrkir
bæði hér og víðar með rími en engum
ljóðstöfum. Afstaða þeirra er þá bæði
skiljanleg og réttmæt þar sem stuðla-
setningin er sannarlega upprunalegii
en rímið og löngum höfð sem mæli-
kvarði á rétt og rangt í bragfræðinni.
Oþarft er að taka fram að ljóð Sig-
urbjöms miða aðeins til þess sem í
þeim stendur. Orð hans búa hvorki
yfir undirmerkingu né annars konar
dulinni skírskotun. Þó lífið ogtniin sé
hvort tveggja alvörumál kýs Sigur-
björn að tjá sig með barnslegri ein-
lægni. Ljóðunum mun síst ætlað að
skyggja á sjálfan boðskapinn. Sá sem
biður um framleg tilþrif og nýstárleg
stílbrögð verður að leita annað. í inn-
gangi kveðst Sigurbjörn tileinka bók-
ina »2000 ára fæðingarhátíð frels-
arans og 1000 ára afmæli kristnitöku
á Islandi.« Hvors tveggja minnist
hann einnig í Ijóðum bókarinnar.
Kápumynd - gerð að hugmyndum
höfundar - er í góðu samræmi við
efni Ijóðanna, í senn bæði jarðnesk og
himnesk.
Erlendur Jónsson
þar allnokkuð við sögu. „Ég er bara
í hinum vængjuðu verum núna,“
segir Friðrik Þór.
Kvikmyndin Mávahlátur er
byggð á samnefndri skáldsögu
Kristínar Maiju Baldursdóttur. fs-
film framleiðir myndina en leik-
sijóri hennar er Ágúst Guðmunds-
son. Mávahlátur hlaut einnig
vilyrði um 40 milljónir til fram-
leiðslu á næsta ári. Áætlaður fram-
leiðslukostnaður er 173,9 milljónir
króna. „Þetta er sérdeilis íslensk
mynd, því fáar sögur sem skrifaðar
hafa verið hafa eins marga undir-
tóna sem byggja á þjóðlífinu og
þessi. í henni eru beinar tilvitnanir
í íslendingasögurnar, islenska
þjóðtrú og annað slíkt,“ segir fram-
leiðandinn, Kristín Atladóttir. Hún
kveðst vonast til þess að þau geti
tekið myndina í haust, helst alla í
Hafnarfirði, en þar er sögusvið
skáldsögunnar. títlit er fyrir að um
20-30% framleiðslukostnaðarins
fáist úr breskum sjóðum.
Dans- og söngvamynd
Regína er dans- og söngvamynd
fyrir alla fjölskylduna, að sögn leik-
stjórans, Maríu Sigurðardóttur, en
höfundar handritsins eru þau Mar-
grét Ornólfsdóttir og Sjón. Regína
fékk 30 milljóna króna vilyrði frá
Kvikmyndasjóði en áætlaður fram-
leiðslukostnaður myndarinnar er
128,6 milljónir.
„Aðalsöguhetjurnar eru Regína,
tíu-ellefu ára gömul stelpa, og vin-
ur hennar, Pétur, sem bæði eiga
heima í Reykjavík. Þau fara að elt-
ast við bófa og leikurinn berst inn á
elliheimili, þar sem gamla fólkið
tekur fullan þátt í leiknum. Sagan
er æsispennandi, því það eru galdr-
ar í henni. Stelpan kemst að því að
hún hefur þann ciginleika að þegar
hún syngur getur hún látið fólk
gera hluti sem hún syngur um. En
ljóðin verða að ríma og hún og Pét-
ur hjálpast að við að semja,“ segir
María. Hún kveðst hafa unnið mik-
ið með börnum í bíó og verið að-
stoðarleiksljóri í einum tíu eða tólf
myndum, en þetta er í fyrsta skipti
sem hún er sjálf leikstjóri kvik-
myndar.