Morgunblaðið - 06.06.2000, Qupperneq 46

Morgunblaðið - 06.06.2000, Qupperneq 46
46 ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚNÍ 2000 MORGUNBLAÐIÐ MENNTUN * Framhaldsskóli - A námstefnu 2. júní um aðalnámskrá framhaldsskóla var m.a. fjallað um markmiðssetningu áfanga og greina. Höfundar beittu flokkunarkerfí Benjamins Bloom og greindu halla milli flokka markmiða. Gunnar Hersveinn var á námstefnunni Ný námskrá - nýr skóli í lok námskeiðs sem 42 skólamenn sóttu. Slagsíða markmiða námskrár • Markmið með tilvísun í tilfinningar og ábyrgð eru ekki áberandi. • Markmið með tilvísun í rökhugsun og skilning eru áberandi. Morgunblaðið/Amaldur Hvað segja markmið áfanga um félagslegan þroska nemenda? Námstefnan Ný námskrá - nýr skóli í EHÍ. FRAMHALDSSKOLUM ber að búa nemendur sína undir líf, starf og frekara nám. Skólamir gegna því veigamikla hlutverki hvað vai’ðar al- menna menntun og félagslegt upp- eldi nemenda auk þess sem þeir skulu vera vettvangur fyrir kynn- ingu þjóðlegra og alþjóðlegra menn- ingarverðmæta," stendur í nýrri að- alnámskrá framhaldsskólanna, bls. 13. A námstefnunni um áhrif nýrrar aðalnámskrár á innra starf íslenska framhaldsskólans sögðu Guðbjörg M. Bjömsdóttir Borgarholtsskóla, Valgerður Bragadóttir og Þórarinn Hjaltason Menntaskólanum við Hamrahlíð frá könnun sinni á markmiðssetningu nýrrar aðalnám- skrár. En samkvæmt 2. gr. laga um framhaldsskóla er hlutverk skól- anna að - stuðla að alhliða þroska nemenda svo að þeir verði sem best búnir undir að taka virkan þátt í lýð- ræðisþjóðfélagi - búa nemendur undir störf í atvinnuh'finu og frekara nám - efla ábyrgðai’kennd, víðsýni, fmmkvæði, sjálfstraust og umburð- arlyndi nemenda - þjálfa nemendur í öguðum og sjálfstæðum vinnu- brögðum og gagnrýnni hugsun - kenna nemendum að njóta menn- ingarlegra verðmæta - hvetja nem- endur til stöðugrar þekkingarleitar, m.a. með því að nýta möguleika upp- lýsinga- og tölvutækninnar. Til að ná þessum markmiðum er mikil áhersla á skipulega og ítarlega markmiðssetningu í nýrri aðalnám- skrá að mati Valgerðar og Þórarins sem kynntu niðurstöður hópsins: „Hver námsgrein á sér sín loka- markmið, þ.e. einhvers konar heild- armynd af því sem stefnt er að í kennslu einstakra námsgreina. Hver áfangi hefur einnig sín markmið. Segja má að áfangamark- miðin Iýsi tálgangi kennslunnar og þeim árangri sem að er stefnt með skólastarfinu, því skýr markmið hljóta að varpa ljósi á hvert takmark kennslunnar skuli vera.“ Ekki er skortur á markmiðum í nýrri aðalnámskrá og fá kennarar skýr fyrirmæli um það sem þeir eiga að kenna í hverjum áfanga. Mark- miðum hefur fjölgað um tugi í hverj- um áfanga miðað við aðalnám- skrána sem áður var í gildi. Dæmi: FÉL 103 úr tveimur í 26, STÆ 103 úr tveimur í 39, EÐL 103 úr 0 í 25. Höfundar vitna í og nota þekkt- asta flokkunarkerfi námsmarkmiða, sem kennt er við Bandaríkjamann- inn Benjamin Bloom. En hann byggir flokkunarkerfi sitt á þeirri hugsun að manneskjan hafi fjöl- þætta námshæfileika og að nauð- synlegt sé að skólakerfið hlúi að sem flestum. Aðalflokkar námsmark- miða eru þá þrír: Þekkingarsvið, þar sem andlegir hæfileikar nem- enda eru þjálfaðir, hugsun þeirra og rökleikni. Viðhorfasvið, þar sem til- finningalegur þroski nemenda er ræktaður, ýtt undir áhuga þeirra og jákvætt viðhorf og leiknisvið, þar sem hvers kyns líkamleg leikni og Ný námskrá - nýr skóli Björn Bjamason sagði í pallbordsumræðum að námskráin væri sífellt þróunarverkefni. ► Að námstefnunni Ný námskrá - nýr skóli stóðu 42 starfandi kennarar, námsráðgjafar og skólastjómendui’ úr flestuin framhaldsskólum landsins, sem eru að Ijúka 15 eininga fram- Iialdsnámi í námskrárfræði og skólanámskrárgerð við Endur- menntunarstofnun Háskóla ís- lands. Kynntu þeir nokkrar nið- urstöður verkefna sinna með erindum og veggspjöldum. Nám- stefnan var haldin í samvinnu við Kennarasamband íslands/ Félag framhaldsskóiakennara, menntamálaráðuneytið og End- urmenntunarstofnun Háskólans. Hópurinn stundaði námið undir leiðsögn Guðrúnar Geirsdóttur lektors við HÍ og Ingvars Sigur- geirssonar prófessors við KHÍ. ► Á námstefnunni var leitast við að svara eftirfarandi spurn- ingum: Hveijum þjónar fram- haldsskólinn? Er gróska eða stöðnun í íslenskum fram- haldsskólum? Hvaða skólastefha er boðuð f nýrri aðalnámskrá? Hefur námskráin áhrif á nám og kennslu? Hvemig verður nám- skránni hrint í framkvæmd? Hvaða hindranir eru helst á veg- inum? Hvað er skólanámskrá og hvaða þýðingu hefur hún? Er skólanámskráin áþján eða áskorun? Er almenn námsbraut afgangsstærð í framhaldsskól- anum? Leysir hún brottfalls- vandann eða er hún gervilausn? ► Á námstefnunni voru flutt erindi um viðhorf til nýrrar aðal- námskrár, framkvæmd hennar, innra starf framhaldsskólans, stöðu skólanámskrárgerðar og þróunarstarf í framhaldsskól- um. Sérstakur gaumur var gef- inn að almennri námsbraut sem menntamálaráðuneytið hefur falið starfsmönnum fram- haldsskólanna að skipuleggja. ► Almenn námsbraut er eins til tveggja ára námsbraut við upphaf framhaldsskólagöngu og er ætluð þeim nemendum sem ekki komast eða vifja ekki fara strax inn á lengri námsbrautir. Markrnið heimar er að veita góða undirstöðu í kjamagrein- um og gefa nemendum tækifæri til að glfma við fjölbreytileg við- fangsefni í list- og verknámi. ► Á námstefnunni kom fram gagnrýni um að almenna náms- brautin væri ekki skýrt skil- greind og styngi það í stúf við t.d. skiigreiningar á bóknámi til stúdentsprófs. Gagnrýnt var að framhaldsskólum væri falin of mikil ábyrgð í málinu. Ólafur Jónsson deildarsérfræðingur þjá menntamálaráðuneyt inu svaraði þessai-i gagnrýni. Almenna brautin ætti að höfða til breiðs hóps nemenda en ekki aðeins þeirra sem væm óvissir um framhaldsnám sitt. Hann sagði brautina geta verið starfstengda og að einingar innan hennar yrðu jafngildar öðrum ein. ► Dæmi vom svo flutt á nám- stefnunni um hvemig mætti út- færa almenna námsbraut og það gerðu fulltrúar Framhaldsskól- ans á Húsavík, Framhaldsskól- ans f Vestmannaeyjum, Mennta- skólans á ísafirði, Menntaskólans í Kópavogi og Verkmenntaskólans á Akureyri. í ljós kom að skólamir nýttu frelsi sitt til að hanna brautina vel og vöktu útfærslumar und- antekningarlaust aðdáun nám- stefnugesta. Almenna brautin þjá þeim virtist jafnvel falla bet- ur undir meginmarkmið aðal- námskrár en aðrar brautir. ► Námstefnunni lauk með pallborðsumræðum sem Bjöm Bjamason menntamálaráðherra tók ineðal annarra þátt í. Hann lagði áherslu á að aðalnám- skráin væri sffellt þróunar- verkefni. Hún væri fremur upp- haf að nýjum túna en iokaskref. Vinnan héldi áfram í ráðuneyt- inu og framhaldsskólarair myndu einnig hver um sig þróa eigin skólanámskrá. Samantekin áfangamarkmið í jarðfræði Þekking Viðhorf Leikni Mat 1 Nýmyndun 0 Greining 3 Beiting 4 Skilningur 19 Minni 9 Heildstætt gildismat 0 Heildarsýn / ábyrgð 0 Alúð / rækt 0 Svörun / þátttaka 0 Athygli / eftirtekt 0 Skapandi tjáning 0 Aðlögun 0 Flókin færni 0 Vélræn leikni 0 Svörun 0 Viðleitni 0 Skynjun 0 Samtals 36 Samtals 0 Samtals 0 Hlutfall allra markmiða % eftir sviðum Þekking Viðhorf Leikni fæmi er þjálfuð. Markmiðum hvers flokks er síðan skipt í þrep og era einföldustu markmiðin neðst. Eftir því sem ofar dregur gera markmið- in meiri kröfur til nemenda, til hugs- unar og gildismats, fæmi eða ann- ars andlegs og líkamlegs þroska. Einnig er nauðsynlegt að nemendur hafi náð markmiðunum á neðri stig- um til að þeir geti tekist á við markmið á efri stigum. Valgerður Bragadóttir sagði á námstefnunni að þau hefðu skoðað í þessu ljósi áfangamarkmið 40 áfanga í aðalnámskrá og loka- markmið 9 greina, samtals um 1100 markmið. „Þegar áfangamarkmið einstakra greina í aðalnámskrá eru skoðuð, kemur í ljós að töluverður munur er á einstökum fögum og greinasviðum," sagði hún og tók það fram að flokkun markmiðanna á sviðin þrjú byggðist á þeirra eigin ályktun. Niðurstaðan var að áfangamark- miðin eru langflest á þekkingarsviði og flest á „lægri“ þrepum þess stigs. Síðan koma markmið á leiknisviði, en langfæst eru markmiðin á við- horfastigi. Mikill munur er þó á ein- staka greinum. I sumum eru markmiðin eingöngu á þekkingar- sviði og ekki vikið að viðhorfum eða leikni. Dæmi um það er jarðfræði, þar sem öll markmiðin falla undir þekkingarsvið. I fjórum jarðfræði- áföngum eru 36 markmið á þekking- arsviði en engin á öðrum. Undir þekkingu flokkast t.d. mat, greining, beiting og skilningur. Undir viðhorf t.d. gildismat, ábyrgð, alúð, þátttaka og athygli. Undir leikni t.d. skapandi tjáning, skynj- un,flókin fæmi og aðlögun. Áfangamarkmið t.d. í þýsku sýna hins vegar að töluverð áhersla er lögð á leiknisviðið. Þar falla 52 markmið undir þekkingu, eitt undir viðhorf og 47 undir leikni. í einstaka greinum er tilhneigingin, sam- kvæmt greiningu höfunda, að þekk- ingarmarkmiðum fækki eftir því sem ofar dregur í faginu og við bæt- ast viðhorfs- og/eða leiknimarkmið. Dæmi: ÞÝS 603. Þar eru tíu leikni- markmið en sjö undir þekkingu. I þeim greinum sem höfundar skoðuðu (samfélagsgreinar, nátt- úrufræðigreinar, stærðfræði, þýska og íslenska) voru það helst mark- miðin í íslensku sem dreifast hvað mest á sviðin þrjú, en dreifingin í félagsgreinum er ekki langt að baki. Samansöfnuð áfangamarkmið í íslensku eru 73 á þekkingarsviði, átján á viðhorfasviði og 28 á leikni- sviði. Samansöfnuð falla 61 áfanga- markmið í sálfræði undir þekkingu, sex undir viðhorf og tíu undir leikni. Höfundum fannst athyglisvert að þegar skráð lokamarkmið greina voru skoðuð og borin saman við áfangamarkmið þá birtist ekki sama mynd. Lokamarkmiðin dreifðust mun meira á sviðin þijú heldur en raunin var í samanteknum áfanga- markmiðum, t.d. náttúrufræði- greina. „Þama gætir ákveðins mis- ræmis,“ sagði Valgerður og nefndi sem dæmi: Áfangamarkmið líf- fræði: 85 undir þekkingu, þrír undir viðhorf, sjö undir leikni. Loka- markmið náttúrfræðigreina: Fimm- tán undir þekkingu, átta undir við- horf og ellefu undir leikni. Innihald einstakra áfanga er m.ö.o. ekki í samræmi við lokamarkmið greinar- innar. í samantekt höfunda sagði Val- gerður að markmiðssetningin hafi verið stóraukin milli aðalnámskráa en að flest markmiðin væru á þekk- ingarsviði, samanber flokkunarkerfi Blooms. Markmiðssetningin er því einhæf ef markmið eiga einnig að ná til fleiri þátta en þekkingar og skiln- ings. En af öllum markmiðunum sem greind voru féllu 912 (80%) undir þekkingu, 78 (7%) undir við- horf og 142 (13%) undir leikni. Áherslan á persónu- og félags- þroska og á tiltekin gildi er m.ö.o ekki áberandi í áfangamarkmiðum þótt eitt af meginmarkmiðum fram- haldsskólans sé að þroska og móta nemendur til góðs. Höfundar veltu íyrir sér í lokin hvort þeir kennarar sem tóku þátt í námskrárgerðinni hafi ekki haft nægilega þekkingu á námskárgerð og hvort þeir hefðu ekki þurft að fara á námskeið í námskrárfræðum áður en þeir hófust handa.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.