Morgunblaðið - 06.06.2000, Síða 55

Morgunblaðið - 06.06.2000, Síða 55
MORGUNBLAÐIÐ MINNINGAR ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚNÍ 2000 55 KRISTBJÖRG ÞOR- VARÐARDÓTTIR + Kristbjörg Þor- varðardóttir fæddist í Grjótaþorp- inu í Reykjavík 6. maí 1909. Hún lést á Landspítalanum 26. maí síðastliðinn. For- eldrar hennar voru Þorvarður Magnús- son, landpóstur, f. í Gröf í Laxárdal 22.11. 1857, d. 12.8.1924, og Ám- björg Árnadóttir, húsmóðir, fædd í Breiðliolti, Reykja- vík, 13.3. 1870, d. 13.12. 1970. Systur Kristbjargar voru tvær: Bryndís, f. 1.3.1907, d. 28.8.1907, og Kristín, húsmóðir í Hafnar- firði, f. 24.9. 1899, d. 13.1. 1983. Hennar maður var Guðmundur Páll Pálsson, f. 12.1. 1906, d. 11.11. 1973. Þau eignuðust sex börn, tvö dóu í frumbernsku, Ása, f. 24.8. 1927, lést 1962, Sunna, f. 12.5. 1932, Selma, f. 20.10. 1938, og Heiðveig, f. 28.8.1939. Kristbjörg ólst upp í Lækjar- hvammi og Tungu, sem þá voru í útjaðri bæjarins. Hún giftist ung Sigurði Guðmundssyni og áttu þau saman dótturina Höllu, f. 23.6. 1930, en misstu hana úr barnaveiki fimm ára gamla 3.7. 1935. Þau skildu. Kristbjörg Þorvarðardóttir, ömmu- systir mín, fæddist heima hjá ömmu sinni og nöfnu í Gijótaþorpinu í Reykjavík 6. maí árið 1909. Hún ólst upp á mörkum bæjar og sveitar; for- eldrar hennar, langamma mín Am- björg og langafi Þorvarður, bjuggu fyrst í Lækjarhvammi, þar sem nú eru mót Kringlumýrarbrautar og Suður- landsbrautar, og síðar í Tungu við Suðurlandsbraut þar sem nú eru gatnamót við Nóatún. Kristín systir hennar og amma mín var 10 árum eldri, en þriðju dótturina, Bryndísi, misstu foreldrar þeirra í frumbemsku. Afi Þorvarður var óforbetranlegur hestamaður, enda ættaður úr Dölun- um. Hann fékk útgefið lausamennsku- bréf í Reykjavík 1898 og vann lengst af sem landpóstur með Hans frænda sínum. Dalagenið lenti í Biggu, eins og Kristbjörg var alltaf kölluð, og hestar og hundar voru hennar líf og yndi. Hún fór snemma að hjálpa pabba sín- um með hrossin, var knapi og keppti í hestaíþróttum. Hún eignaðist fallega og vakra hesta og það var henni þung raun þegar hún gat ekki lengur hugs- að um þá en þeim síðasta lét hún farga fyrir um 20 árum. Bigga frænka hlaut óvenju mikinn glæsileik í vöggugjöf. Hún var hávax- in kona, með hrafnsvart og þykkt hár, fríð sýnum og fallega vaxin. Hún vakti því snemma athygli og var farin að sýna tískufatnað í samkomuhúsum bæjarins um tvítugt. 18 ára gömul giftist Bigga Sigurði Guðmundssyni heildsala og átti með honum eina bamið sitt, Höllu, sem lést úr bamaveiki aðeins 5 ára gömul 1935. Hún var þá skilin við Sigurð og festi ekki lengur yndi á Islandi. Leiðin lá til Kaupmannahafnar þar sem hún vann jöfnum höndum við sauma- og sýningarstörf hjá tískuhúsum þeirra tíma. Eitthvað - eða kannski einhver - dró hana til Hamborgar 1939 og þar var hún þegar stríðið skall á og síðar í Berlín. Hún komst ekki til Danmerk- ur aftur fyrr en í stríðslok. Til Islands kom hún með fyrsta skipi eftir stríð og allan þennan hörmungartíma vissi fjölskyldan hér heima ekkert um af- drif hennar. Heiða, yngsta systur- dóttir hennar, sem var fædd eftir að Bigga fór utan, hefur oft lýst því fyrir okkur hinum hvemig frænka birtist henni í fyrsta sinn á landganginum á Esjunni 9. júh' 1945 með einn af þess- um barðastóm höttum sem hún bjó til sjálf, óaðfinnanlega klædd í aðskor- inni teinóttri dragt, í skóm með háum korkhælum. Og auðvitað bar hún af öllum á bryggjunni. Þannig var Bigga, smekkleg og glæsileg í senn, oftast ldædd í föt sem hún hannaði og saumaði sjálf. En Reykjavík eftirstríðsáranna Seinni maður Kristbjargar var Bergþór Sigurðsson, skrifstofumaður, f. 20.7. 1929, d. 26.6. 1979. Bergþór var einn fjögurra sona Ingibjargar Eyjólfs- dóttur og Sigurðar Jóhannssonar kaup- manns, sem kenndur var við Geysi. Berg- þór vann lengst af hjá Flugmálastjóm á Keflavfkurflugvelli og síðar við skrif- stofustörf. Þau Kristbjörg bjuggu lengi í Silfurtúni í Garðabæ en síð- ustu æviár Bergþórs bjuggu þau í Fannborg 1 í Kópavogi og þar bjó Kristbjörg til dauðadags. Kristbjörg starfaði sem sýning- ardama og við fatasaum í Kaup- mannahöfn frá 1936 til 1939, vann við verksmiðjustörf í Hamborg 1940-1941 og í Berlín 1941-1944. f september 1944 komst hún til Danmerkur og til íslands sumarið 1945. Hún vann við afgreiðslustörf m.a. í Feldinum og Hatta- og skermabúðinni og var vökukona á Vífilsstöðum í 12 ár. Útför Kristbjargar verður gerð frá kapellu Fossvogskirkju í dag og hefst athöfnin klukkan 15. heillaði Biggu ekki strax, ekkd fyrr en 1947 þegar hún kynntist þar ástinni í lífi sínu, Bergþóri Sigurðssyni, syni Sigurðar kaupmanns í Geysi. Berg- þór var 20 ámm yngri, aðeins 18 ára gamall, hún 38. Trúlega hefur fæstum litist á þennan ráðahag en hann var byggður á traustum gmnni og ein- kenndist af ást og virðingu. Heimih þeirra Biggu og Bergþórs var glæsi- legt, fallega búið listaverkum og hús- gögnum og mér þótti það alltaf eins og að ganga inn í annan heim að heimsækja þau í Silfurtúnið. Þeim Bergþóri og Biggu varð ekki bama auðið en systurdætur hennar, einkum Ása móðir mín og Heiða, vom miklar vinkonur þeirra og við bama- börnin áttum öll okkar sess hjá Biggu frænku. Og bömin okkar ekki síður. Það var Biggu mikið og þungt áfall þegar Bergþór dó, aðeins fimmtugur að aldri, fyrir rúmum 20 ámm. Heiða móðursystir mín og Sævar eiginmað- ur hennar reyndust henni þá góðir vinir og á sama hátt hefur Heiða verið stoð hennar og stytta á undanfomum ámm. Amma Ámbjörg varð hundrað ára og mér fannst Bigga alltaf hljóta að ná sama aldri. Þrátt fyrir árin 91 varð hún aldrei gömul kona. Hún var lífs- glöð, las mikið, fylgdist vel með póli- tík og dægurmálum og átti stóran hóp kunningjakvenna og vina. Hún var ættrækin og ættfróð og auðvitað hélt hún áfram að klæða sig vel sem fyrr, enda þótt árin og áratugirnir færðust yfir. Sem betur fer varð henni að þeirri ósk sinni að þurfa aldrei að fara á elliheimili. Með aðstoð heimilishjálpar og vinkvennanna í Fannborginni gat hún búið heima hjá sér fram til 8. maí sl. Tveimur dögum eftir 91 árs afmælisdaginn fékk hún heilablæðingu sem varð henni að al- durtila í Landspítalanum tæpum þremur vikum síðar. Með Biggu frænku er gengin eftir- minnileg kona, einstök blanda af heimsborgara, fagurkera, sveita- stúlku og táningi. Við sem vorum vin- ir hennar og frændfólk minnumst hennar með þakklæti fyrir samferð- ina. Álfheiður Ingadóttir. Mig langar að minnast Kristbjarg- ar Þorvarðardóttur, sem nú er látin í hárri elli, með nokkrum orðum. Þegar árunum fjölgar og ævin lengist rennur æ betur upp fyrir okk- ur hvað samferðafólkið er okkur stór hluti af tilverunni. Þegar vinimir kveðja er kominn tími til að þakka, minnast og sakna. Þegar ég hugsa um hana Biggu, en svo var Kristbjörg alltaf nefnd í vinahópi, er mér þakk- læti efst í huga. Hún gaf mér og fjöl- skyldu minni svo fallega vináttu, um- hyggju og ástúð að við ölí munum búa að því meðan ævin endist okkur. Þeg- ar minningarnar knýja dyra er af mörgu að taka. Bigga hafði alla tíð sterka návist. Hún var skarpgreind, hafði frá mörgu að segja eftir við- burðaríka ævi og bjó yfir einhverjum áreynslulausum þokka, sem var henni fullkomlega eilíflegur. Þegai' ég kynntist henni var hún gift Ijúflingnum Bergþóri Sigurðs- syni föðurbróður Þórhildar konu minnar. Með okkur tókust strax góð kynni sem urðu að einlægii vináttu þegar tímar liðu. Á þessum tíma var Bigga komin yfir miðjan aldur, en hún bar aldurinn vel og var án allrar tilgerðar svo glæsileg að eftir var tek- ið. Hún var hispurslaus, hafði sterka réttlætiskennd og átti stórt hjarta. Lífið var henni Biggu ekki alltaf ljúft, hún mætti ýmsum erfiðleikum, missti einkadóttur sína Höllu bam að aldri. Sá missir var henni síðar sériega þungbær, en hún æðraðist ekki en bar harm sinn í brjósti. Hún var hreinskiptin og gat talað tæpitungu- laust við hvem sem var, en hún var ekki dómhörð um náungann og gerði löngum mestar kröfur til sjálfrar sín. Hún hafði næman smekk, var einatt sérlega glæsilega klædd. Henni var afar sýnt um að gera heimili sitt fal- legt og aðlaðandi þó efnin væra oftast af skomum skammti. Það er ekki hægt að minnast hennar Biggu án þess að nefna hesta. Hún var mikill dýravinur en hross og hestamennska vora henni sannariega heilagt áhuga- mál. Þorvarður faðir hennar var landpóstur og hélt einatt hross og Bigga vandist því hestum frá blautu bamsbeini. Allt sem laut að hestum og hestamennsku var hennar líf og yndi. Vonandi hittir hún klárana sína líka á öðra tilverastigi. Okkur Þór- hildi konu minni var það sérstakt ánægjuefni að geta gefið yngstu dótt- ur okkar nafn frænku sinnar þegar hún var skírð. Ekki síst fyrir að hún var rétt til nafns komin. Bigga tók miklu ástfóstri við þessa alnöfnu sína og var henni afskaplega góð alla tíð. Fyrir þá ástúð eram við foreldramir sérlega þakklát. Eftir að við fluttum hingað út í Eyjar vora samverastund- imar færri en áður, en við reyndum að halda sambandi við Biggu eftir fóngum. Hún átti við þungbær veik- indi að stríða en var æðralaus að vanda. Við fundum oft sárt til þess að geta ekki stutt hana betur en raun var á undir það síðasta. Við viljum þakka sérstaklega frænkum Biggu, Heiðveigu og ÁJfheiði, ásamt fjöl- skyldum þeirra sem og Lóu vinkonu hennar í Hamraborginni í Kópavogi fyrir alla þá ástúð og umhyggju sem þetta fólk sýndi Biggu á erfiðum tím- um. Við Þórhildur og böm sendum hlýjar kveðjim og þakkir að leiðarlok- um. Sérstakar ástarkveðjm- frá Kristbjörgu Þorvarðar yngri og litlu telpunni, henni Anítu Björt. Hvíldu í guðs friði. Þorvarður Vilhjálmsson, Vestanannaeyjum. Með örfáum orðum langar mig að kveðja Biggu frænku og þakka henni fyrir góða og falslausa vináttu, þau 30 ár sem við höfum þekkst. Fljótlega eftir að við Heiða systur- dóttir hennar ragluðum reytum okk- ar, voram við boðin á heimili Biggu og Beija, sem tóku mér ókunnugum með þeirri hjartahlýju, sem þeim báðum var svo eðlileg. Kristbjörg og Berg- þór Sigurðsson bjuggu saman í miklu ástríki þegar ég kynntist þeim og alla tíð þar til hann lést langt um aldur fram 26. júní 1979, öllum harmdauði sem hann þekktu, enda drengur góð- ur. Með okkur tókst góð vinátta og það vora ekki nein þau málefni sem við gátum ekki rætt af hjartans ein- lægni. Eg varð þess strax var hve þeim hjónum þótti innilega vænt um Heiðveigu konu mína, og var það gagnkvæmt af hennar hálfu. Hún var þeim nánast sem góð dóttir alla tíð og varð ég aldrei var við að skugga bæri á þeirra ástúðlega samband. Eg held hún hafi verið þeim dóttirin, sem þau hefðu óskað sér að eignast, en þeim varð eigi bama auðið. Við Heiða köll- uðum þau alltaf Biggu og Beija, sem og margir vinir þeirra, það var eins- konar innsigh á vináttuna og þau hefðu ekki kunnað við annað. Bigga bjó reyndar kornung að aldri, örfá ár ,í fyrra hjónabandi og eignaðist þá dótturina Höllu, sem dó úr barnaveiki aðeins 5 ára gömul. Við þá hörmulegu reynslu hlaut Bigga það sár í sálina, sem aldrei gréri að fullu. Bigga stundaði fjölbreytt og ólík störf á sinni löngu ævi. Hún var kaupakona í sveit, sem unglingur, enda alin upp sem barn hjá foreldrum sínum, Þorvarði landpósti og konu hans Ambjörgu við búskap á jörðum í nágrenni Reykjavíkur t.d. Breiðholti og Lækjarhvammi. Seinna lærði hún hattasaum og skermagerð og einnig kjólasaum og vann í tískuvöraverslun í Reykjavík. Hún vann einnig sem módel og fatasýningarstúlka í Reykjavík, sennilega í hópi þeirra fyrstu hérlendis. Bigga var alla tíð mikil hestakona, allt frá unghngsáram, og eignaðist mai'ga góða hesta um ævina, tók þátt í kappreiðum og þótti góður knapi. Hún vann til margra verðlauna á yngri áram, bæði á eigin hestum og annarra, enda þekkt víða um land, meðal hestamanna, sem „Hesta- Bigga“ og átti marga vini meðal þeirra sem unna hestum. Hún var mikill dýravinur, þótti vænt um öll dýr og átti auðvelt með að laða þau að sér, enda í eðh sínu náttúrubarn sem elskaði að ferðast um landið sitt, vera í sveit og sinna dýranum. En jafn- framt var hún borgarbam sem naut þess að vera í margmenni og skemmta sér, kynnast öðrum lönd- um, öðlast nýja reynslu. Hún var alla tíð fróðleiksfús og mikill bókaormur og las heil reiðinnar býsn alla ævi og var með bækur við höndina til hinstu stundar. Svo sem skilja má af þessum orð- um hafði Bigga mörg áhugamál og það var aldrei nein lognmolla í kring um hana, sem ekki tók hlutina nein- um vettlingatökum þegar hún á ann- að borð var búin að taka ákvörðun um að gera eitthvað þá skyldi allt undan láta þar til búið var að framkvæma hlutina. Ákvörðunum hennar varð ekki svo auðveldlega breytt þegar hún var búin að móta sína meiningu. En hún var réttsýn að eðUsfari og gekk aldrei á hlut annarra, fremur var að hún bæri sjálf skarðan hlut frá borði, enda mátti hún aldrei neitt aumt sjá án þess að rétta fram hönd til hjálpar, svo fremi að henni væri það unnt. Eftir fyrra hjónaband sitt hélt Bigga til Danmerkur. Hún bjó í Kaupmannahöfn í nokkur ár og starf- aði þar við iðn sína, saumaskap. Síðan bar ævintýraþráin hana til Þýska- lands þar sem hún einnig fékk vinnu við sitt fag og síðar í heimilistækja- verksmiðjum AEG. Hún var svo óheppin að lokast inni í Þýskalandi þegar seinni heimstyijöldin skall á og dvaldi þar öU stríðsárin, aðallega í Berlín, þar sem hún upplifði miklar hörmungar í lok stríðsins, loftárásfr, matarskort og allar þær ógnir og skelfingar sem stríðsátökum fylgja. Hún slapp þó líkamlega ósködduð úr þessum hildarleik en varð að Ufa ævi- langt með margar sárar endurminn- ingar frá þessum hræðilega tíma. Þetta var tímabil í ævi hennar, sem hún vildi sem minnst ræða um og geymdi með sjálfri sér. Eftir að strið- inu lauk tókst henni með aðstoð Rauða krossins að komast til Dan- merkur aftur þar eðþún hafði danskt vegabréf. Heim til íslands kom hún svo í júlí 1945 með M/S Esju, sem send var til Kaupmannahafnar að sækja þá íslendinga sem höfðu lokast inni erlendis þegar stríðið skall á. Þetta var fyrsta ferðin heim eftir stríð og komu yfir 300 manns heim með skipinu, sem aðeins hafði far- þegarými fyrir 148 manns, svo þröngt máttu sáttir sitja. m Þegar heim kom réðst Bigga sem” ráðskona hjá Sigurði í Geysi, en hann átti og rak þá miklu verslun, sem nú heyrir sögunni til. Hann vai' ekkju- maður og bjó með sonum sínum. Þar á heimilinu kynntist Bigga tilvonandi eiginmanni sínum Bergþóri Sigurðs- syni. Bigga og Beu stofnuðu sitt fyrsta heimili í Reykjavík, en hann vann við flugumsjón og síðar skiif- stofustörf. Þau fluttu í Kópavog árið 1975. Síðasta heimili þeirra var í Fannborg 1 og bjuggu þauþar tíl dauðadags. Hann lést 26. júní 1979, á Landakotsspítala, eftir erfið veikindi. Hún lést26. maí 2000 á Landspítalan- um af völdum heilablóðfalls. Bigga var mjög heUsuhraust svo tU alla ævi eða þar til fyrir fimm áram að fætumir fóra að gefa sig og síðan fór ellin að valda líkama hennar ýmsum óþægmdum, eins og oft fylgfr háum aldri. En hún var alltaf ung í and- anum, hafði skýra hugsun, var minn- ug og bráðskemmtileg og fróð að tala við, sérstaklega um gamla tímann, en fylgdist líka mjög vel með öllu sem gerðist í nútímanum. Það er skrítið að hugsa til þess að á 91. afmæUsdaginn hennar 6.maí síðasthðinn sátum við Heiða ásamt Biggu við borðið í nota- lega eldhúsinu hennar og drakkum með henni kaffi og borðuðum rjóma-^ kökur í tilefni dagsins. Þá var hún hress og lá vel á henni og við röbbuð- um saman drjúga stund um heima og geima. En nú er hún farin og þær verða ekki flefri stundimar með henni í þessum heimi. Við Heiða og Bergþór sonur okkar söknum Biggu. Blessuð sé minning hennar. Sævar Om. Hún Bigga frænka mín er látin, 91 árs gömul, södd lífdaga. Langri og viðburðaríkri ævi er lokið, svo við-% burðaríkri að við sem yngri eram get- um ekki gert okkur neina grein fyrir því. í minningunni er Bigga tU staðar alveg frá því ég var smástrákur heima hjá ömmu og afa i Hafnarffrði og er hún órjúfanlegur hluti af tilvera minni, glæsUeg, sterk heimskona, stundum eins og óraunveraieg - hafin yfir hversdagsleikann. Bigga var eina systir hennar ömmu Kristínar, sem ól mig upp, og var alla tíð afar kært með þeim systram. Einnig var kært með Heiðu móður- systur minni og Biggu og veit ég að á engan er haUað þótt henni Heiðu frænku sé nú sérstaklega þakkað allt sem hún var henni Biggu, ekki síst- eftir að hún missti Bergþór mann sinn 1979. Margar ógleymanlegar stundir sátum við tvö ein og spjölluðum saman um aUt mUU himins og jarðar, um gamla og nýja tíma. Sérstaklega eru mér minnisstæðar frásagnir hennar frá gamla tímanum og era þær efni í heila bók ef út í það væri farið. Það væri ekki í anda hennar frænku minnar að skrifa lofræðu um hana í minningargrein að henni aUri. Eg vU því að lokum þakka Biggu frænku minni fyrir samveruna í gegnum tíðina og fyrir allt sem hún gerði fyrir mig og mína. Minningin um góða og glæsfiega konu Ufir. Guðmundur P. Ólafsson. Þegar andlát ber að höndum Önnumst alla þætti útfararinnar. Vesturhlíð 2 Fossvogi Sfmi 551 1266 www.utfor.is Við Útfararstofu kirkjugarð- anna starfa nú 14 manns með áratuga reynslu við útfaraþjónustu. Stærsta útfararþjónusta landsins með þjónustu allan sólarhringinn. Prestur Kistulagning Kirkja Legstaður Kistur og krossar Sálmaskrá Val á tónlistafólki Kistuskreytingar Dánarvottorð Erfidrykkja UTFARARSTOFA KIRKJUGARÐANNA EHF.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.