Morgunblaðið - 20.08.2000, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 20. ÁGÚST 2000 33
iEYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 19. ágúst
Morgunblaðið/RAX
Frá Ljósafossi.

ði
V:- ,1
9j£
*j3

svo mörgum útlendingum sem raun ber vitni,
áfalla- og slysalaust. Það er brýnt verkefni að
aga ökumenn hér á landi, kenna þeim og inn-
ræta umferðarmenningu en skortur á henni er
undirrót hraðaksturs og tillitsleysis.
■■■■■■■■■ SÚ FULLYRÐING
Orka 02" Uin- gæti vel staðizt að ekk-
, & ert fyrirtæki í landinu
hverfísvernd kynni sig með jafngóðum
og upplýsandi ritum og Landsvirkjun en þessi
rit eða bæklingar liggja frammi þar sem fyrir-
tækið hefur starfsemi og er þar geysimikinn
fróðleik að finna. Einn bæklingurinn fjallar
t.a.m. um umhverfi okkar og er þar lögð áherzla
á að vatnsafl er sólarorka og sýnt fram á að raf-
orka er hentugasta orkan og að sjálfsögðu end-
urnýjanleg vegna hringrásar vatnsins, eða sjálf-
bær eins og sagt er, og á það að sjálfsögðu bæði
við vatnsafl og jarðhita en hvorki kjarnorku, kol,
olíu né jarðgas. Þannig eru gróðurhúsaáhrif af
vatnsafls- eða jarðhitaorku lítil sem engin og er
það eins og nú háttar mikilvægast vegna þess
hvert stefnir í þeim efnum. Að vísu er nokkur
sjónmengun af rafmagnsmöstrum og nauðsyn-
legt að hafa vaðið fyrir neðan sig svo viðkvæmt
sem umhverfið er. Það er þá ekki síður mikil-
vægt að velja rétta staði undir lón og orkuver og
hefur það tekizt vonum framar hingað til. I því
kynningarriti sem nefnt var er um þessi mál
fjallað af viti og varkárni og af þeim sökum ekki
sízt er þess að vænta að jafn-vel verði staðið að
þeim framkvæmdum sem eru í undirbúningi og
áður hefur tíðkazt, hvort sem þær verða á
Sprengisandsleið - og þá á slóðum heiðargæsar-
innar í Þjórsárverum - eða á Austurlandi þar
sem við hljótum óhjákvæmilega að vinna að því
að verndaður verði sá mikilfenglegi þjóðgarður
sem allii' virðast sammála um að þar eigi heima,
hvort sem um er að ræða náttúruverndar- eða
virkjanamenn eins og þessar fylkingar hafa ver-
ið nefndar.
mmmmmmmm í tengslum við aiit
Orka off list Þetta má nefna tíá ný-
stárlegu og uppbyggi-
legu starfsemi sem Landsvirkjun hefur efnt til
að ósk og frumkvæði Félags íslenskra mynd-
listarmanna og er þá átt við listsýningar við
Laxárvirkjun og Ljósafoss. Þær eru án efa upp-
örvandi nýjung eins og þeir hafa áreiðanlega
sannfærzt um sem þangað hafa komið í sumar. I
tengslum við þessar sýningar er það ekki sízt
mikilvægt að nú gefst almenningi kostur á að
skoða innviði þessara virkjana því að heimilt er
að fara um berggangana við Laxárvirkjun en
þeir eru svo vel gerðir að telja má til listrænnar
sköpunar enda eiga þeir rætur í hugviti manns-
ins og þrá hans eftir hagnýtum tengslum við
náttúruna og umhverfið. Mannvirkin við Ljósa-
foss eru með öðrum hætti og mætti kannski
segja að þar sé vélasalurinn ekki minnsta lista-
verkið á sömu forsendum og nú var nefnt. Þessi
mannvirki eru einhvers konar leikur við berg og
fossa, leikur hugans að umhverfi, leit mannsins
að sjálfum sér og hlutverki sínu í þessu sama
umhverfi. Hann er ekki utan við það heldur
partur af því. Og því betur sem nútímatækni og
hugvit mannsins fellur að náttúru og umhverfi,
því reisulegra minnismerki um getu mannsins,
þrá hans og viðhorf.
Allt er þetta í samræmi við hugmyndir þess
myndlistarmanns íslenzks sem einna helzt hefur
opnað augu okkar fyrir þessu samsgili vísinda
og listar, Ásmundar Sveinssonar. í Ásmundar-
kveri er ekki sízt um þetta fjallað, en áður en að
því er vikið er ástæða til að fagna mjög góðri og
ítarlegri sýningarskrá Landsvirkjunar og Fé-
lags íslenskra myndlistarmanna en hún er ekki
sízt til þess fallin að vekja athygli á þessu sér-
stæða framtaki og varðveita þau heillavænlegu
áhrif og þá óvenjulegu reynslu sem fylgir heim-
sókn í þetta stórkostlega - og nú einnig listræna
- umhverfi.
I Bókinni um Ásmund kemst listamaðurinn
m.a. svo að orði: „Ég segi stundum við nemend-
ur mína: Iþróttamaðurinn hleypur og nær
marki, listamaðurinn nær aldrei marki - því það
fer hraðar en hann sjálfur. Það opnast sífellt
nýjar víðáttur. Nútímalistin gefur mönnum ein-
mitt tækifæri til að horfa inn í þessar víðáttur -
og endurnýja sköpunarmátt sinn. Áður héldu
listamenn sig við bundna fyrirmynd, nú er listin
orðin alheimslegri í eðli sínu. Það er ekkert und-
arlegt ef við höfum í huga vísindi nútímans og
hugarfar manna nú á tímum. Allt hefur víkkað.
Allt hefur losnað úr læðingi. Og svo er það
tæknin. Hún verður alltaf til. Ef hún á að verða
eilífur þáttur í heimsmynd okkar verður hún að
sameinast listinni."
Þarna er tónninn sleginn. Eitt verka Ásmund-
ar heitir Raforkan, það var engin tilviljun.
Þegar kom að því að
skoða vélahúsið var
áhugi þeirra svo
mikill að þeir
gleyptu í sig mynd-
band með fyrri eld-
gosum og skoðuðu
vélar og annan út-
búnað af eftír-
minnilegum áhuga.
Þarna var fólk á öll-
um aldi’i, karlar og
konur, og augljóst
að allt var það nýja-
brum, sem fyrir
augu bar, hinar
mestu kræsingar, ef
marka má áhugann.