Morgunblaðið - 18.10.2000, Qupperneq 44

MIÐVIKUDAGUR 18. OKTÓBER 2000
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Rýra vegaverktakar
'gildi viðvörunarmerkja?
VERKTAKAR i
vegagerð kvarta mikið
yfir því að ökumenn
virði ekki hraðatak-
markanir þeirra. Sér í
lagi þegar verið er að
leggja slitlag eða laga
vegbrúnir og þess
háttar. Nokkuð er til í
því en af hverju skyldi
Váð vera? Er það með-
fædd þrjóska ís-
lenskra ökumanna eða
glannaskapur og
sjálfseyðingarhvöt.
Nei aldeilis ekki. ís-
lenskir ökumenn eru Jón Gröndal
hins vegar miklir ein-
staklingshyggjumenn og treysta
betur eigin dómgreind og því sem
þeir sjá en umferðarmerkjum sem
þeir kannski sjá engan tilgang í.
Nú má enginn misskilja mig. Ég er
ekki að afsaka það að ökumenn
keyri ekki eftir umferðarmerkjum.
Ég ætla hins vegar að leiða rök að
því að kannski beri verktakarnir
sjálfir á því nokkra ábyrgð.
r Standa merkin
of lengfi?
Öll höfum við komið að nýlagðri
klæðningu með tilheyrandi lausa-
möl. Þó nokkrir hafa lent í vand-
ræðum og jafnvel velt bílum sínum
þegar bíllinn tók að rása vegna
þess að of hratt var keyrt. Umferð-
in er mjög gjarnan tekin niður í 30
km og seinna hleypt upp í 50 km
þegar lausamölin fer að minnka.
En höfum við ekki öll komið að
köflum þar sem mölin er löngu
keyrð út og vegurinn rennisléttur
en merki er sýna 50 km hámarks-
hraða eru enn til staðar? Verktak-
arnir þá komnir í hvarf og jafnvel
búnir með kaflann sinn og famir.
Hvað hugsa ökumenn sem koma að
svona köflum og sjá þessar merk-
ingar en enga vegavinnu? „Þessi
merki gilda ekki lengur, mölin
hættulega er keyrð út. Rennislétt
framundan og engin vegavinnu-
tæki sýnileg. Það hlýt-
ur að hafa gleymst að
taka merkið. Ég keyri
bara eins og venju-
lega.“
Sem sagt viðvörun!
En engin hætta sýni-
leg.
Reynslusaga að
vestan í sumar
Síðustu helgina í
júlí í sumar fór ég
vestur á firði. Keyrði
Barðaströndina og
norður tU Bolungar-
víkur. Síðan inn Djúp-
ið til baka til Reykja-
víkur. Strax í Bröttubrekku varð
maður var við vegavinnu. A leiðinni
til Búðardals voru langir kaflar
Umferðin
Þessi vinnubrögð ala
á óvirðingu fyrir
hraðatakmörkunum,
segir Jón Gröndal,
ef ökumenn sjá
ekki ástæðuna
fyrir þeim.
með hraðatakmörkunum sem ekki
höfðu nokkurn tilgang lengur.
Engin vinna var lengur í gangi og
vegurinn beinn og breiður. Verk-
takinn hafði flutt sig en gleymt að
fylgjast með því að vegspottinn var
tilkeyrður og leyfa eðlilegan hraða
aftur. Merkingarnar stóðu því enn.
Verra var ástandið á Steingríms-
fjarðarheiði þar sem bara einn
kaflinn með nýju slitlagi, sem orðið
var tilkeyrt en bar enn 50 km
hraðatakmörkun, var 7 km að
lengd. Rennisléttur og ekki tæki að
sjá. Ætlast menn til að ökumenn
taki svona brandara alvarlega?
Svipað þessu mátti sjá víða á leið-
inni til Reykjavíkur.
Vinna við vegaxlir á
Reykjanesbraut
Einn er sá staður þar sem brýna
nauðsyn ber til að ökumenn taki
mark á viðvörunum. Það er á
Reykjanesbrautinni þar sem hrað-
inn er oft 100-110 km. Mikil vinna
fór þar fram í haust við að breikka
vegaxlir og setja á þær slitlag.
Trekk í trekk var fundið að merk-
ingum verktakanna. Oft vegna
þess að þær voru ónógar og lélegar
þegar vinna var í gangi. Eitt fyrsta
skilti sem fólk kom að sagði vega-
framkvæmdir næstu 2-4 km. Síðan
merki sem sýndi 50 km hámarks-
hraða. Vegurinn var eðlilegur og
ekki nokkurt tæki eða mannskap
að sjá. Næst gastu keyrt í 5-10
mínútur án þess að sjá nokkuð
óeðlilegt. Loksins keyrðirðu fram á
eitt tæki eða tvö sem voru að vinna.
Þar voru engar merkingar. Svona
gekk þetta allan seinnipart sum-
ars. Hraðinn tekinn niður á 5-7 km
kafla en verið að vinna á 150 til 200
m. Ökumenn keyrðu auðvitað á 90-
100 hvað sem öllum takmörkunum
leið. Hægðu á sér þá 100 metra
sem verið var vinna á rétt meðan
farið var framhjá tækjunum og síð-
an var gefið í.
Lokaorð
Hvaða skilaboð senda svona
vinnubrögð ökumönnum? Þessi
vinnubrögð ala á óvirðingu fyrir
hraðatakmörkunum ef ökumenn
sjá ekki ástæðuna fyrir þeim.
Vegaverktakar verða að sinna því
að færa merkin og taka þau fljótt
niður ef ekki er lengur sýnileg
ástæða fyrir þeim. Leggja verður
styttri kafla undir í einu þegar ver-
ið er að vinna. Að mínu mati er
ábyrgð vegaverktaka mikil.
Höfundur er umferðaröryggis-
fulltrúi.
Opinn í báða
enda
YMSUM hefur þótt
undarlegt viðhorf utan-
ríkisráðherra í Evrópu-
málum. Það er engu lík-
ara en menn hafi
gleymt því að þessi góði
maður tilheyrir flokki
sem er opinn í báða
enda og er þá nokkur
leið að ímynda sér hvað
slfldr menn gera eða
gera ekki. Það er t.d.
auðvelt að lofa öllu
fögru iyrir kosningar
segir „fólk í fyrirrúmi
og o.s.frv.“ Síðan þegar
búið er að krækja sér í
ráðherrastóla, snúa þá loforðunum
heim til föðurhúsanna, renna þeim
ljúflega niður og láta þau síðan fara
hefðbundna leið út með öðrum úr-
gangi. Og þó að utanrfldsráðherra
virðist orðinn mjög Evrópusinnaður
er það ekkert skrýtið.
Mér sýnist vel við hæfi,
segir Aðalheiður
Jónsdóttir, að nefna
þetta samkrulls-
fyrirbæri Hræðslu-
bandalag Evrópu.
Er það ekki bara þessi gamla , já,
já og nei, nei stefna," sem Framsókn-
arflokkurinn var löngum kenndur við
ef ég man rétt? En það skyldu þeir
menn athuga sem langar að færa
valdabullunum í Brussel fullveldi Is-
lands á silfurfati, munu þeir þó aldrei
komast upp með sams konar vinnu-
brögð og notuð voru þegar EES-
samningurinn var lögleiddur með
naumum meirihluta á þingi og þjóð-
inni var synjað um að greiða atkvæði.
Þá er líka mikilvægt að upplýsa þjóð-
ina vel um hvað hún velur og hveiju
Aðalheiður Jónsdóttir
Lífsnauðsynleg þjónusta
J ÍSLENSK fyrirtæki sem stunda
kynningar og heildsöludreifingu
lyfja eru nauðsynlegur hluti af ís-
lenska heilbrigðiskerfinu. Almenn-
ingur verður lítið var við þennan
þátt í daglegri starfsemi fyrirtækj-
anna þar sem lyfjum er einvörð-
ungu dreift til lyfjabúða og lyf eru
einungis kynnt fyrir heilbrigðis-
starfsmönnum.
Þjónusta við heil-
brigðiskerfið
Lyfjakynnar fyrirtækjanna
kynna fyrir læknum og öðrum heil-
brigðisstarfsmönnum nýjungar og
eiga þar með sinn þátt í að upplýsa
um betri og hagkvæmari meðferð-
^rkosti við sjúkdómum. Dreifingar-
fyrirtækin eru samkvæmt lögum
hluti af íslenska heilbrigðiskerfinu.
Það er skylda þeirra að tryggja að
ávallt séu til nægilegar birgðir af
nauðsynlegum lyfjum í landinu.
Einnig þurfa þau í neyðartilvikum
að geta útvegað önnur lyf með
skömmum fyrirvara. Algengt er að
dreifingarfyrirtækin liggi á hverj-
um tíma með þriggja mánaða
birgðir af lyfjum.
Skortur á einstökum lyfjum er
sjaldgæfur og kemur sér mjög illa
fyrir þá sem á þeim þurfa að halda.
Það er til marks um hve sjaldan
þetta gerist að skorturinn verður
þá að fréttaefni. Skortur á lyfjum
er nánast alltaf vegna framleiðslu-
vandamála hjá framleiðanda við-
komandi lyfs.
Dreifingarfyrirtækin sjá um að
senda lyf til sjúkrahúsa og apóteka
xinu sinni eða oftar á dag. Einnig
^5urfa þau að geta brugðist skjótt
við neyðartilvikum
hvenær sem er sólar-
hringsins, alla daga
ársins. Þetta er hluti
af neyðarþjónustu
lyfjadreifenda til að
hindra lyfjaskort í
neyðartilvikum.
Þjónusta við al-
menning
Almennt er óheim-
ilt að auglýsa lyf á
Islandi. Lausasölulyf,
sem Tryggingastofn-
un ríkisins tekur
aldrei þátt í að
greiða, má þó aug-
lýsa með ströngum skilyrðum. Þar
sem mörg lausasölulyf eru einnig
til í styrkleikum sem krefjast lyf-
seðils, gerir þetta lyfjafyrirtækjun-
um erfitt um vik við að miðla upp-
Islensku fyrirtækin,
segir Sturla Geirsson,
starfa samkvæmt sömu
Sturla Geirsson
gæðastöðlum og önnur
lönd Vestur-Evrópu.
lýsingum til almennings varðandi
umrædd lyf. Lausasölulyf geta í
mörgum tilfellum bætt líðan fólks
þannig að í stað þess að leggjast í
rúmið sé það fært um að vera á fót-
um og stunda vinnu. Meðal lyfja í
þessum flokki má nefna ýmis
verkjalyf, magalyf, of-
næmislyf, mixtúrur
o.fl. Lyfjaframleiðend-
ur hafa þó gjarnan
heimasíður þar sem
hægt er að fræðast um
lyf þeirra og eins getur
almenningur ráðfært
sig við lyfjafræðing í
apóteki.
Öryggi
Hvað öryggi í lyfja-
málum varðar býr Is-
land við löggjöf sem er
á við það besta sem
gerist. Islensku fyrir-
tækin starfa sam-
kvæmt sömu gæðastöðlum og önn-
ur lönd Vestur-Evrópu. Til að
mynda þarf að tryggja að þau lyf
sem flutt eru inn til landsins hafi
markaðsleyfi hér og séu að öllu
leyti eins og markaðsleyfíð segir til
um. Halda þarf sérstaklega utan
um hverja framleiðslulotu hvers
lyfs sem flutt er til landsins, þannig
að í samvinnu framleiðanda, dreif-
anda og apóteks sé hægt að rekja
hverja framleiðslulotu frá framleið-
anda lyfsins til einstaklingsins sem
keypti lyfið. Margir starfsmenn
starfa í fyrirtækjunum við eftirlit
og að tryggja að gæðastöðlum sé
framfylgt.
Nýstofnuð Lyfjastofnun fer með
umsjón lyfjamála hér á landi.
Lyfjanefnd ríkisins metur skrán-
ingargögn lyfja og umsóknir um
markaðsleyfi m.a. með tilliti til ör-
yggis og meðferðarlegs gildis.
Lyfjaeftirlit ríkisins hefur eftirlit
með innflutningi og framleiðslu
lyfjafyrirtækjanna ásamt því að
þau fari eftir lögum, reglum og
gæðastöðlum sem við eiga í hverju
tilviki. Til viðbótar við innra eftirlit
lyfjafyrirtækjanna setur ríkisvaldið
því ytri eftirlitsaðila með og stuðlar
þannig að auknu öryggi og trygg-
ingu á hagsmunum almennings.
Markmið
íslenskir lyfjainnflytjendur eru
hluti af heilbrigðiskerfinu. Mark-
mið þeirra er að miðla upplýsingum
og að tryggja að ávallt séu til nægi-
legar birgðir af nauðsynlegum lyfj-
um í landinu. Fyrirtækin eru þann-
ig þjónustuaðili, annars vegar við
lyfjaframleiðendur og hins vegar
við aðra aðila í heilbrigðiskerfinu.
Árlega veita erlendir lyfjaframleið-
endur umtalsverðum fjárhæðum
inn í íslenskt efnahagslíf í gegnum
umboðsmenn og innflytjendur lyfja
og síst má gleyma að þeir fjár-
magna iðulega rannsóknir hér á
landi sem unnar eru af íslenskum
læknum og öðrum sérfræðingum.
Lyfjaiðnaðurinn þarf á vel mennt-
uðu starfsfólki að halda og gjarnan
hafa ýmsir vaxtarsprotar í lyfja-
rannsóknum hér á landi vaxið upp í
skjóli þessara fyrirtækja eða með
fulltingi þeirra.
Islenskir lyfjainnflytjendur hafa
ekki skammtímagróða að markmiði
sínu, enda kæmi það þeim í koll síð-
ar. Markmið fyrirtækjanna er að
þjóna íslendingum til lengri tíma
og stuðla að réttri lyfjanotkun,
hagkvæmni og auknum lífsgæðum.
Höfundur er forstjóri Lyfjaverslun-
ar íslands hf.
hún hafnar og sleppa
öllum blekkingum í það
skipti ef slíkt skyldi
vera hægt!
Lýðveldið var form-
lega stofnað á Lögbergi
17.06.1944 og lýðveldis-
fáninn dreginn að hún
við mikil fagnaðarlæti.
Daginn eftir fóru fram
mikil hátíðarhöld í
Reykjavík og víða um
land í tilefni af lýðveld-
isstofnun.
Það væri vissulega
sögulegur atburður ef
nú, á 2000 ára afmælinu
sem nálgast óðum, sæju valdhafar
þann kost vænstan að biðja valda-
klíkuna í Brussel að taka við fullveldi
Islands í von um að fá í staðinn
styrki, kannski fyrir sjávarútveginn!
Sem nú „ku“ standa á horriminni
vegna þess að fjármunirnir hafa ver-
ið bomir út úr greininni en þeir munu
varla sækja gull í greipar ESB, miklu
lfldegra væri að ein af ríkustu þjóðum
heims yrði látin taka þátt í að styrkja
þær fátæku þjóðir sem þar eru fyrir.
Þó að íslenskir ráðamenn hafi oft
misboðið lýðræði og fullveldi er varla
hægt að trúa því að þeir séu svo djúpt
sokknir í niðurlægingu og vesældóm
að þeir kjósi að fleygja frá sér full-
veldinu til stórveldisins sem sýnilega
á að stofna í Evrópu. Og það stór-
mennskubrjálæði sem sumir ráða-
menn virðast haldnir af, að þeir gætu
í slfloi samfélagi ráðið heilmiklu í
ákvarðanatöku er ótrúlega fáránlegt
og minnir einna helst á gáfnafar
Bakkabræðra þó að sagan sé að öðru
leyti ólík.
Breiðu bökin og þeir
ósnertanlegu
Ég ætla samt rétt að vona að utan-
rfldsráðherra gleymi ekki að segja
frá því, þrátt fyrir aðalmálið, inn-
göngu í ÉSB, hvemig þeim gekk að
efna kosningaloforðin; „fólk í fyrir-
rúmi o.fl., o.fl. í þeim dúr,“ og þegar
fyrrverandi ífldsstjórn komst til
valda hvemig henni tókst strax í
byrjun síns sögulega ferils að finna
breiðu bökin; lækka skattleysismörk-
in niður í 63 þúsund krónur og kippa
greiðslum til aldraðra og öryrkja úr
sambandi við almenna launaþróun.
Ef þeir hefðu ekki strax í upphafi
fundið breiðu bökin væra laun þess-
ara hópa 20% hærri en þau era í dag,
miðað við að þau héldu sama hlutfalli
við almenn laun eins og áður var.
Svona fara menn að því að afla ríkinu
tekna ásamt ýmsum fleiri krókaleið-
um en gæta þess vandlega að koma
ekki allt of nálægt þeim ósnertanlegu
sem öll þjóðin hlýtur að vita hveijir
era. Svo að síðustu vona ég að Fram-
sóknarflokkurinn fái verðskuldaða
kosningu þegar þar að kemur. -
Verst hvað er langt þangað til.
En svo að ég víki aðeins nánar að
fullveldisafsali hefði slík hugmynda-
fræði langt fram yfir miðja öld verið
talin jafngilda landráðum. En hvað
heíúr breyst? Satt er það að við höf-
um dýrkeypta reynslu af ranglátum
stjómvöldum. Þar sem kjaramisrétti
fer stöðugt vaxandi en hægt er þó að
losa sig við rangláta stjómendur hér
heima. En hvers er lítil þjóð megnug
hér norður við heimskautsbaug ef
fullveldið er látið í hendur valdaklík-
unnar í Brassel sem varð til af ótta
þessara þjóða hverrar við aðra; ef
vera mætti að þeim tækist að lifa í
friði og hætta að drepa hveijir aðra
af græðgi í meiri völd og fleiri lönd.
Gaman væri að geta skyggnst inn í
framtíðina og sjá hvemig komandi
kynslóðir muni líta á þann ráðherra
sem hefir fengið það á heilann að láta
þessa menn ráða að fullu yfir landi
okkar og þjóð. - Er þetta ekki samfé-
lagsfyrirbæri sem verðskuldar í raun
og vera að kallast hræðslubandalag?
Því sýnist mér vel við hæfi að nefna
þetta samkrallsfyrirbæri „Hræðslu-
bandalag Evrópu“.
Höfundur er ellilífeyrisþegi.