Fjölnir - 01.01.1838, Blaðsíða 10

10
hana gjefur að virða firir sjer. l»egar ósínileígi iieíra-
urinn er gjerður að irkjisefni, hvarflar auga audans l'rá
útborði hlutanua til hins ósinilega, er í þeím er fólgjið,
og kjemur til leíðar hinurn sínilegu breítíngum, raeð sarna
hætti, og sálin veldur breítíngum líkamaus. Með jtessu
móti má gjöra að irkjisefni hið ósínilega eðli og leínd-
ardóma náttúrunnar; og að Jtví leíti, sem til mauttsius
nær, sálu hans og físnir liennar og tilhneígíngar; og að
síðustu andanna heím eður guðlega hluti. — Nú ftó að
jressar tvær tegundir skáldskaparins sjeu ltjer aðgreíndar,
þá eru jrær ekkji að síður skjildar og margvíslega sam-
flæktar, og livurug gjetur annarrar án verið. Allt er
komið undir því, að skáldinælunum sje komið íirir eptir
ástæðum í hvurt sinn, og að mindiu sje eíns og lnin
áttí að veröa. jþegar nú eítthvurt skáld ætlar að lísa
inannlegum verum, þá gjetur hann, eptir því sem nú var
sagt, annaðhvurt farið eptir frásögum jieítn, sem til eru
um liáKu manna á eínhvurjum tilteknum tíma, livnrt
sem jiær eru sannar eður ekkji, og sniðið úr fiessu efni
sögu eða ævintiri, eíns og lionum h'kar; hefir j)á skáld-
inu jtví betur tekjist, sem saga lians er líkari jieíin tím-
um, þegar lniit átti að hafa gjörst, og þeím mönnum er
sagan er um gjörð, sjeu j)eír af frásögutn kunnir — eður
að öðrum kosti því, hvurnig menn j)á inundu hafa hagaö
sjer í hugrenníngum oröttm og gjörðum, hvurt sem jiað
var ineö “framtaksemi eður fákjænsku” vel eöur illa.
Jeír sem lesa jiessháttar sögu sjá þá límana í huga sinuin,
er hún seígir l’rá, og hún verðttr, þegar litið er til hátt-
semi þeírra tíma, eíns h'kleg, og j)ó sönn væri, jtó hún
rannar sje eínber samsetníngur; enn ekkji er hún lígi
aö heldur, jiegar hún fer so nærri þvi, sent hún átti að
leiða í Ijós. Ilún er sönn aö því leíti, sem skáldskap-
urinn er sannur; enn hanu er ætíð fólgjinu í því, að
siniða af hugviti og imindunarabli, og í því er hann frá-
brugðinn sagnafræðiuni, cr aldrcí má herma annað enu