Fjölnir - 01.01.1838, Blaðsíða 22

22
brullatip í Flóanum. Og — ef TÍð ifirgjefum sláltiskapinii,
og förum í sögurnar — þekkji þið nokkra bók ágjætari í
sinni teguml, heldur enn sumar þeírra cru? Gjætu {)ið á
kosið, að Noregskonúngasögur væru samdar oðruvís enn
j)ær eru ? Eða hefir málið staðið þeím firir, höfund-
urn Njálssögu og Eígilssögu? Jeg er ekkji liræddur
um, að neínn okkar fari því á fíot; enn hitt kjinni eín-
hvur að seígja, að málið sje að vísu liæfilegt bæði firir
skáldskap og sagnafræði, enn ekkji önnur vísindi, t. a. m.
heímsspekjina. Jeg drap á að eíns firir skömmu, hvað
því er vant að valda, að menn liugsa j)etta: sem er, í
firsta lagi, að {)á vantar ekkji nema {)að sem við á að
hafa — {)á vantar ekkji annað enn hugmindirnar. Jað
gjetur vel verið, að hugskotið sje fullt (og meir enn {)ví
sætir) af því sem þeír hafa lært. Enn þessi lærdómur
er {)á sona nokkurs konar “ruclis indigestaque moles",
eða (ef ikkur likar {>að betur) eíus og útlcnd bók, sem
{)eír skjilja ekkji öðruvfs enn so, að þeír hafa flett upp
orðunum, so þeír skjilja oröin — eða finnst, þeír skjilji
þau •— enn ekkji greínirnar. Og hvnrnig e/ga þeír að
snúa þessu á aunað mál, so að vel fari? I öðru lagi
þá er ekkji æfmlega eínhl/tt, að þekkja (eða vita) vel
hugmindir, sem teknar eru úr ööru máli, til að gjeta
skjírt þær á sína túngn, hvursu fullkomin sein hún kann
að vera; og þá iiggur á að muna eptir þessu: livur hug-
miiul er partur af hngmindaveröldinni (ef jeg má so að
oröi komast), álíka, að sínu leiti, eíns og hvurt svið eða
svæði á jarðarhnettinum er partur af hinni l'kamlegu
veröldu. Nú eíns og litmindamaðurinn (pentarinn) er
sjálfráður að þvi, livar hann sezt að, og hvaða útsíni
liann dregur á spjaldið sitt, eíns, og öllu fremur, eru
þjóðirnar sjálfráðar að því, hvurja sjóuarhóla í hugminda-
veröldinni þær kjósa first — það er sama og jeg segði:
hvaða hugmindum þær veíta first móttöku; því hugmindir-
nar eru ekkji annað, enn ímisleg útsíni í veröldu hug-