Fréttir frá fulltrúaþingi(nu) í Hróarskeldu viðvíkjandi málefnum Íslendinga - 01.01.1840, Side 53

53
sera uppá er stúngið, sfe fráraunalega stúr, pví hann
ætti aS vera hundraðasti partur af aleigu raanna, ekki að
eins fasteignum heldur og lausai'e; því þannig er tíund-
inni á Islandi variS , og hana ætti aÖ tvöfalda eptir uppá-
stúngu höfnndarins. Flestir halda, aö tíundin hafi í fyrstu
veriö tíundi partur af tekjunum, af því menn guldu á fyrri
döguin 10 í leigu af hundraði hverju, og þaÖ þykir raer
og líklegt; einsog nú er ástatt yrði liún miklu raeiri,
því nú geta menn ekki gjört ráö fyrir meiri ágóða enn 4
af hundraði hverju, og þaÖ sem var í fyrstu tíundi part-
ur af tekjunum yröi nú fjórði partur þeirra, svo framar-
lega eigur manna væri rett metnar eptir því sera nú er
ástatt í landinu. þetta afgjald ætti að tvöfalda, eins og
áöur er sagt, og ef ekki yrði nóg aö taka hundraðasta
partinn, ætti aö gjöra Iandskattinn aö nitugasta eða átta-
tugasta parti innstæðunnar. En eg efast ekki ura , að á
Islandi se ástandið svo frábrugðiö, að slíkt afgjald verði
þar ekki eins þúngbært og það mundi elia verða; einkura
mun jarðadýrleikinn, sem kallaður er, eður hiu forna
verðmetníng þeirra, vera miklu rainni enn hið rötta
verð þeirra nú á dögura , því anuars kostar yrði afgjuldið
ákaflega stórt, og næstum óbærilegt. Að menn hafa far-
ið eptir þeim leigumála, að 10 væri goldnir af hundraði,
sýnir þegar, að stofninn hefir verið raetinn þeim mun
rainna. En þeirri matníngu ætti nú að breyta, vegna þess,
að jarðadýrleika þeim, sem nú er á, er svo mjög ábóta-
vant. Höfundurinn hefir og stúngið uppá því, og haldið
aðhægtværi að semja nýja jarðabók, því það mundi meiga
fela sýsluinönnura á hendur að meta jarðirnar í hverri
sýslu með aðstoð presta og hreppstjóra. En á slíkum
virðíngarhætti sýnist mér vera ókostir. það er að sönnu
einkar vel tilfallið, að yfirvöldin í heruðunum jafni niður
á meun hreppa útsvari, og þeim útsvarshluta sem á að
lenda á hverju heraði, en sú aðferð verður tortryggileg,
þegar meta á livað mikin hluta hvert herað eigi að greiða