Ný félagsrit - 01.01.1843, Blaðsíða 70

70
V>i YKRZLUX Y !SI,AM)I.
fer, aS Dauir eru ekki velgjiirbanieiin e&a feíiur landsins,
og aí) þaí) heíir vcriS óþarfi aö stybja j)á til aí) halda
einveldis-verzlun á Islandi um lángan aldur, og hnekkja
r
frá ötrinn þjótuin. En þegar Islendíngar væri orbnir
sannlxrtir um Jiaí), aí) jieir væri ekki ónýtir ölmiisumenn
og ómagar, sem jnegi allt af náb, J>ó Jieir ætli reyndar
ekkert skilið ncma ab deyja útaf í vesæld og volæbi, og
Danir væri farnir að sjá ofaná hið sama, þá er allbúrb
að öll vibskipti færi betur og mannaligar fram, og yröi
hvorutveggjum notaligri enn hingaötil, J>ví Jiá mundi koma
fram jöfnuöur sá, seni })arf að konia fram í vibskiptum
manna ef allt á að fara vel til lengdar.
r
Nú þikjumst eg hafa fært rök til, að Island eigi
verzlunarfrelsi skilið, fyrst af réttindum þess í sjálfu sér,
í saniburbi við önnur lönd Danakouúngs, Jiarnæst af
loforðum konúngs sjálfs, þá af stuttri yíirferð verzlunarsögu
landsins á seinni árum, og að siðustu af annmörkum
J)eim sem nú eru á verzluninni, og sýnt er að takast
mundu af eða léttast ef verzlanin væri að öllu laus látin.
En til ]>essa niá enn leiða ástæður miklu lleiri, ]>ví mál
þetta hefir eins margskonar ástæður að styðjast við einsog
það má skoða á niarga vegu, og skal eg enn geta nokk-
urra enna helztu.
það er þá fyrst, að ef hugleiddur er hagur Islands,
Danmerkur og kaupmanna sjálfra, sem nú er, þá verður
ekki einúngis bætt úr annmörkum Jieim sem nú eru á
enni íslenzku verzlun, og allir hafa illt af, heldur verður
það beinn hagur hverjum um sig. Ef til Islands er litið,
þá er J)að mnrgkiinnugf, og ekki dregið í hlé af neinum, að
landið sé hart og gæðalítið og fátækt sem stendur, og
víst er það, að margar nauðsynjar vantar landið og verbur
að fá annarstaðar að, t. a. ni. járn og steinkol, kornvöru