Tímarit - 01.01.1870, Side 5

7
legra leiguliða nota, t. a. m., honum séleyft aðhöggva
skóg frekar, en leiguliðar mega gjöra, selja torf eða hev
af jörðunni o. s. frv., þá virðist samt rétt, að alþíngis-
gjald sé tekið af allri landskuldinni. Að vísu má álíla,
að landskuldin vegna þessa sé hærri, en hún ella hefði
verið; en gjaldið allt, er samt landskuld, eða endurgjald
leiguliða fyrir afnot jarðarinnar, þó þau sé óvanalega
mikil.
h, Það ber opt við, að þar sem jörðu fylgja hjá-
leigur eða þurrabúðir, byggir landsdrottinn eigi sjálfur
hjáleigurnar eða þurrabúðirnar, og hefir eigi neitt að
sælda saman við leiguliðana þar; heldur byggir hann
heimajörðina ásamt með öllum hjáleigunum og þurra-
búðunum einhverjum einum manni með þeirri skyldu,
að hann viðhaldi auk heimajarðarinnar hjáleigunum og
þurrabúðunum; síðan byggir aptur fyrirsvarsbóndinn,
eða sá, er torfan er bygð, hjáleigurnar og þurrabúð-
irnar út frá sér með þeim skilmála, er honum lízt; en
eigi getur hann þó upp á sitt eindæmi bygt þær til
lengra tíma, en hann hefir jörðina í fyrirsvari; það er
og nokkuð títt, þó eigi standi þannig á, að maður sit-
ur í annars byggíngu á jörðu; og yfir höfuð má svo
vel til bera, að sá, er einhver sú eign er leigð, er ab>
þíngisgjald hvílir á, fái leyfi til að leigja hana öðrum.
Það er nú auðsætt, að alþíngisgjaldið eigi getur hér
lagst á báðar leigurnar, bæði frumleiguna og framleig-
una, því þá legðist tvöfalt alþíngisgjald á sömu jörðu,
heldur verður það að liggja á annari hvorri þeirra. Það
virðist þá yfir höfuð að tala hið eðlilegasta og næstlög-
gjöfinni, að alþíngisgjaldið fari eptir frumleigunni, því
bæði er hún aðalleigan, og líka afgjöld þau, er eptir
jörðina gánga til landsdrottins; en er menn eigi vita