Gefn - 01.01.1872, Page 29

31
hlytuv að vera lopthnöttur, þar sem enginn líkami getur átt
sér fótfestu né samastað, þar sem ekki eitt einasta jarðneskt
sandkorn getur hugsast. Hún er þess vegna án alls jarðnesks
lífs; því ef það væri á sólinni, þá hlyti líka ský að vera í
kríngum hana eins og jörðina; en hún er sífeldlega kríngd
heiðríku og skýlausu himinrúmi, eins og túnglið.
Bn hverjum skyldi detta í hug, að menn geti rannsakað
sólina inni í herbergi sjálfs sín, og fundið hver efni sé í
henni? Og þó erþessu þannigvarið. J>etta verður einmitt
með sólargeislanum.
Sólarljósið er í sjálfu sér hvítt eða litarlaust; en eins
og allir vita, þá skiptist það í sjö liti, sem koma fram í
regnboganum. Láti menn uú sólargeisla falla inn í dimt
herbergi í gegnum þraungva rifu, og haldi þrístrendu gleri
fyrir, þá sjást enir sömu litir og þeir sem í regnboganum
eru. Með nákvæmari skoðan, semfyrst var gerð afWolla-
ston 1802, og síðan af Fraunhofer 1817, komust menn að
því, að í þessum regnbogalitum eru svartar rákir hér og
hvar — þær eru kendar við Braunhofer, þó honum ekki
auðnaðist að lifa þá dýrðlegu uppgötvan sem afþeini leiddi,
því einmitt þessar svörtu rákir segja frá efnissamsetníngi
sólarinnar, hún ritar sjálf þetta furðulega mál, þessar rúnir
sem nú er loksins búið að ráða. þ>essi uppgötvan er gerð
af Kirchhoflf fyrir fám árum. Hann skoðaði sólargeislann í
megnu stækkunargleri, og fann í honum mörg þúsund svartar
rákir, þar sem Fraunhofer ekki hafði fundið nema átta.
Nú hafa menn hitað bæði lopttegundir og málma og gert
þá glóandi, ok skoðað Ijós þeirra í stækkunarglerum, og
fundið af því samhljóðan á milli þeirra og sólarljóssins, og
með þessu móti hafa menn getað sannað, að í sólinni sé
að mestu leyti en sömu efni, sem á jörðunni eru, en sem
glóandi lopt, og ekki hörð eða þétt. Menn vita þannig, að
í 500 stiga hita er járnstaung dimmrauð að lit; en magnist
hitinn, þá tekur hún litaskiptum og verður ljósrauð, rauðgul
og ljósgul, og loksins öldúngis hvítglóandi. Skoði menn í