Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1928, Page 39

39
ein jörð, sem áður er til getið. Gátu Brynjúlfs Jónssonar og fleiri, að
Þórunúpur væri Holt, tel ég óviðeigandi. Höskuldur hefði varla farið
að klífa brattann hjá Sámstöðum upp á háheiði, heldur farið upp-með
Flókastaðaá, þar sem var mikið hallaminna og beinna, um austur-
jaðar Kotamannafjalls og íraheiðar, en engu síður gat hann farið þjóð-
veginn vestanmegin, upp fyrir Efra-Hvols-gil, og þá hvort heldur vildi
upp-yfir íraheiði, eða götudrög, er lágu upp á Rangárvelli, fyrir vestan
Þórunúpinn, og var þá örstutt heim að bænum. Núpurinn er heldur eng-
in holtslögun; þetta er há öxl á fjallinu fram af Vatnsfelli og bærinn
sem í geil milli hans og íraheiðar. Strax eftir vígið slær ótta yfir
morðingjana, og þora ekki heim, heldur fara þeir í felur í skógana
út-við Rangá. Hvergi var sá staður líklegri en upp af Selalæknum;
þar eru djúpir dalir, sem enginn sér fyr en á þá er gengið, þá skógi
vaxnir niður í hlíðar, og því velfallinn griðastaður óbótamanna. Það
er að sjá af sögunni, að þeir hafi ekki verið með hesta með sér,
heldur gengið að heiman, og svo norður yfir Vatnsfell til Rangár,
sem fara mátti hæglega á klukkustund; anr.ars urðu þeir að fara fyrir
enda fjallsins, hvar Holt var öðrumegin. Vatnsfell er langt austur og
vestur, og stöðuvatn á því miðju. Að sunnanverðu eru ávalahæðir,
en snarbratt að norðan og miklu hærra, alsett giljum og grashlíðar
á milli; nú er það allt að austan kallað Vatnsdalsfjall, en Árgilsstaða-
fjall að vestan, og skiftist um Hnauk, sem er ölduhóll norðan í
hæzta hryggnum; tekur fjallið sól frá Keldum um sólhvörfin, og er
Hnaukur í hádegisstað. Fiská er í gljúfraþröng milli hraunsins, fast með
því öllu að Skútugili, og þaðan í gljúfrum niður í Krappasporð, sem fyr
er getið; að eins með smalavöðum. Hún er vatnslítil á sumrum, en af-
skapleg í vetrar- og vor-leysingum. En Skarphéðinn hafði nærri njósnina
um högun þeirra Lýtings, og beinir för sinni tafarlaust upp til Rangár,
sem verður að skilja svo, að smalamaðurinn, sem fann Höskuld, hafi séð
úr fjallinu til ferða þeirra. Nú ríður Skarphéðinn sem leið lá, inn fyrir
Hvolsfjall og götu þá, er næst var Þórunúp, að baki Árgilsstaða, og
til vaðs hjá Skútugili, sem liggur uppi á lágri fossbrún, undan miðju
Árgilsstaðafjalli, eina vaðið, sem hann gat farið, og hefir það um
ómuna tíð verið notað frá Reynifelli til hey-aðdráttar úr Dufþekju-
mýri; þaðan fer hann norður yfir Krappann að Þorgeirsvaði og upp-
með ánni; engin gata að því vaði önnur en þessi, og strjálfarin.
Þennan sama veg reið Flosi frá brennunni, og er það bein leið að
Keldum. Hefði hann farið þjóðveginn upp að Rangá, þá hlaut hann
að ríða upp Tungu- og Króktúns-heiði heim að Keldum. Enginn get-
ur ætlað honum að beygja frá ánni, upp allan Krappa, yfir stór-
kötlótt brunahraun, þá illa gróið, eins og til að firrast Keldur. Skarp-.