Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1928, Page 90

90
grjótalda með vörðu. Varða þessi heitir Bóndauarða1). Skammt
austur-af Blautukvíslarbotni er lítil alda með rauðleitu klettabelti
efst; hún heitir Hattur; skammt í landsuður þaðan eru 2 vörður, sem
heita Karl og Kerling; í sömu stefnu frá Hatti er skarð í ölduhryggn-
um, til hægri handar, sem heitir Vatnaskarð. Farið er þannig frá
Bjöllum, að Bóndavarða er á hægri hönd, — farið alveg hjá henni —,
en Karl og Kerling á vinstri, og þegar þau bera í Hatt, er beygt í
Vatnaskarð, sem þá er opið á nægri hönd. Áður var vað á Tungnaá
á Tungnaárkróki, sem hét Kvíslavað og var þá farið fyrir norðan
Blautukvísl, sunnan-við Hatt, hjá Karli og Kerlingu, beint í »Skarðið«.
Vörður þessar hafa staðið frá ómunatíð og er sagt að þær hafi verið
hlaðnar til að vísa veg frá Hatti i »Skarðið« í vondu veðri. — Þeg-
ar komið er ofan-úr Vatnaskarði, er komið að Vatnakvísl, farið yfir
hana og svo inn með henni um stund, yfir Kvíslarvatnskvisl, fám
föðmum áður en hún fellur í Vatnakvísl og svo eftir skýrum götum
að veiðimannakofanum við Tjaldvatn. Veiðimenn, sem venjulega eru
kallaðir vatnamenn eða vatnakarlar, kalla kofa sinn Tjarnarkot.
Nokkuð fyrir vestan kofann er ofurlítill kriki úr Tjaldvatni, sem farið
er yfir, þegar að framan er komið; hann heitir Vöðull. Skammt fyrir
austan kofann kemur upp smálækur, sem rennur í Tjaldvatn; fyrir
honum miðjum að vestan er tótt, sem kölluð er Suðurlandskofinn.
Þann kofa hafði átt veiðifélag af Suðurlandinu. Önnur tótt er við
lækjarbotninn, sem heitir Hliðarendakofi; segir sagan, að Vigfús sýslu-
maður Þórarinsson á Hlíðarenda hafi gjört út til Veiðivatna og átt
kofa þarna. Vestan við lækjarbotninn er Ampahóll. Fékk hann nafn
af því, að Arnbjörn Guðbrandsson frá Króktúni á Landi flutti sig
búferlum inn að »Vötnum« 1880 og hugði til búskapar þar, en efni
voru lítil og aðdrættir þeim mun erfiðari. Gróf hann sig inn í hól
þennan og sést enn skútinn með rúmbálka og forskála. Eigi var
búskapur þessi lengri en frá miðsumri fram yfir veturnætur; var
kona hans þá orðin mjög aðþrengd af kulda og illri aðbúð og hann
búinn að fá skyrbjúg. Fæði höfðu þau lítið annað en silung. Enn
sjást og fleiri merki eftir búskapinn: silungakrær fyrir neðan kofa-
dyrnar, heygarður, sem nú er notaður fyrir rétt og herzlubyrgi þar
norður á klöppunum, borghlaðið úr hraunhellum. Eigi höfðu þau
annað af skepnum en 3 hross. Heyskap sóttu þau í Breiðaver og út
á Kvislar hjá Kvíslavaði, 3 klukkutíma lestagang hvora leið. Talið
1) Varðan er byggð um eða rétt eftir síðustu aldamót og kennd við
Guðna bónda Jónsson í Skarði. Guðni var í vatnaferðum oft nefndur »bónd-
inn« i gamni.