Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1955, Blaðsíða 6

10
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
upp grjót innan úr tóftinni, enda þóttumst við sjá þess ótvíræð merki,
að tekið hefði verið mikið grjót við austurgafl, bæði stærri steinar,
sem oltið höfðu úr veggjum, og smásteinar úr gólfi, og hafði þessu
grjóti verið varpað yfir í vesturendann. Lá þar dyngja mikil, og sá
ekki fyrir dyrum eða dyrakömpum að vestan. Einhver hefur þannig
grafið niður með austurgafli og alveg niður á gólf eða jafnvel niður
úr gólfi, og líklega hefur þetta gerzt um miðja 19. öld, ef marka má
orðalagsmun höfundanna, sem til var vitnað hér að framan. Við tínd-
um það sem eftir var af grjóti út úr tóftinni, og kom þá lögun hennar
skýrt fram (2. mynd).
Kapellutóftin snýr austur-vestur, þó ekki alveg eftir áttavita,
heldur veit framstafninn ögn til suðvesturs. Hann er þó kallaður
vesturhlið hér og aðrar hliðar eftir því. Tóftin er öll lögulega hlaðin
úr hraunsteinum, og halda veggir sér furðu vel, einkum að innan.
Lengdin er 2,40 m, breidd við vesturgafl 2,20 m, en við austurgafl
2,10, og má það í rauninni heita sama breidd austast og vestast. Hæð
veggja að innan er 1,80 m við austurgafl, 1,20 í norðausturhorni,
1,35 í suðausturhorni, 0,95 í norðvesturhorni og 1,0 í suðvesturhorni.
Þar sem hægt er að mæla veggþykkt, er hún um 1,0 m. Á vesturgafli
eru dyrnar, og eru dyrakampar meira hrundir en aðrir veggir, eink-
um þó syðri dyrakampur, en þó eru þeir mjög skýrir. Ekki grófum
við alveg út úr dyrum, og var það gert í því skyni, að auðveldara
væri að koma rústinni í samt lag eftir rannsóknina. Inn úr dyrum
hússins voru flatar hraunhellur í gólfi, enda einnig lítils háttar í
suðausturhorni, og virðist svo sem allt hafi gólfið verið flórað, en
hellur að miklu leyti rifnar upp, þegar gert var rask það, er að fram-
an getur. Á gólfinu sást töluvert af rauðbleikri ösku og viðarkola-
bútar í, einkum neðst. Miklu meira bar þó á öskunni en kolamolun-
um. Langmest var af öskunni í suðvesturhorni tóftarinnar. I öskunni
voru naglarnir og leirkerabrotin, sem talin verða hér á eftir, en þó
strjálingur þessara hiuta um gólfið allt.
Ekki tel ég auðið úr því að skera nú, hvort hús þetta hefur verið
borghlaðið, eins og Brynjúlfur Jónsson telur. Fremur þykir mér það
ólíklegt. Hornin eru að vísu bogadregin, en þó verður húsið að kall-
ast greinilega ferhyrnt að lögun. Hins vegar hafa veggir allir verið
hiaðnir í fullri hæð úr hraungrýti, einnig gaflar alveg upp úr, a. m. k.
austurgafl með vissu og sennilega einnig vesturgafl. Þakið sjálft tel
ég líklegt, að hafi verið uppreft og tyrft, þó að hugsanlegt sé, að það