Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1998, Page 174

178
ARBOK FORNLEIFAFELAGSINS
una í vefnum, enjochens staðhæfir (bls. 145) að hnýtingin hafi farið fram
þegar vaðmál af ákveðinni lengd var fullgert. Hvert handtak og áhald við
vefnað skiptir máh og því verður að gera þá kröfu að höfundur sem gerir
vefnað að einu meginatriði í bók sinni fari nær sanni með handbrögð og
heiti. Þá er notkun Jenny Jochens á orðinu þóf (bls. 140, 143) ekki sem
skyldi, hún virðist nota orðið um þæft vaðmál, en orðið var venjulega
haft um ullarflóka eða reiðver, en orðið þóf hinsvegar um athöfnina að
þæfa svo og um það sem þæft er. Enn má nefna öðrunr til varnaðar að
samkvæmt málvenju og notagildi hlutanna skal ekki nefna vefstað vefrstað!
einsog í bókjochens (bls. 136) eða ullarkamba ullarkambr! (bls. 137).
Skeikula orðanotkun og ónotuð ritverk má ef til vill stundum skýra
með því að bókarhöfundur reyni að varast að flækja skilning sinn með
efasemdum og sjónarmiðum sem hindra hugarspil á léttu máli. Skýrt
dænri þessa er þegar leikið er nreð lrugnrynd Olafs Halldórssonar unr
sanrjöfnuð Guðrúnar Osvífursdóttur á verkunr sínunr og Bolla í orðinu
váðaverk (bls. 160). Þar getur Jochens þess ekki að í nýlegri grein,Tólf álna
garn, í Festskrift til Ludvig Holm-Olsen (útg. í Ovre-Ervik 1984), færði
Jónas Kristjánsson reikningsleg rök fyrir því að Guðrún Ósvífursdóttir
hefði hvorki orðað hernrdarverk né váðaverk við mann sinn Bolla, er
hann kom frá vígi Kjartans, en sagt nrisjöfn verk þeirra hjóna. Enn síður
hefir Jochens athugað að sú senr hér skrifar benti á í lítilli grein,Voðaverk
í Bláskógunr (í ritröðinni Félag áhugamanna um réttarsögu. Erindi og greinar
21 1986), að samkvænrt lagaskilningi í 13. aldar ritunr var víg Kjartans
ekki váðaverk (voðaverk) heldur níðingsverk unnið af ásetningi. Hugtakið
váðaverk skýra lagasetningar á 13. öld sem óviljaverk. Guðrún hvatti Bolla
til dáða, hann vopnaðist nreð vilja þeirra beggja til þess að gera upp sakir
við Kjartan. Því er hæpið að þeir senr sögðu Laxdælu á 13. öld hafi glæpst
á að láta Guðrúnu orða váðaverk þennan nrorgun í sögunni.
Bók Jenny Jochens er áferðarfríð og skrifuð af léttleika. Hún sækir
heinrildir í bóknrenntir senr lýsa nrannfélagi miðalda þegar hver nraður
hlaut að reiða sig á annan, ungan senr aldin, karl senr konu; tæknin var
ekki þá senr nú og stuðningur nranns við nrann skipti nráli. Bókin bregð-
ur þó aðeins upp broti úr órjúfanlegri nrannfélagsheild, en er senr slík dá-
vel fægð kvenskuggsjá, gerð af innsæi og greiðir lesanda leið að því senr
leynst getur bak við þögn í texta. Bókin staðfestir kenningar senr höfund-
ur hefir áður sett franr í fjölda greina og valið til þeirra sem hennar úr
heinrildum sem flestallar eiga uppruna nreðal norskra og íslenskra fyrir-
nranna 13. aldar, bókin birtir því einhæfa mynd kristinna eiginkvenna
þeirra, aðrar koirur hverfa í skugga nreð ófægðan spegil alnrúgafólks.