Heimskringla - 25.09.1946, Page 14

14. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 25. SEPT. 1946
HEILLAÓSKIR til HEIMSKRINGLU
á sextíu ára afmæli hennar
25. september 1946
Dr. S. J. Johannesson
215 RUBY STREET,
WINNIPEG
HEILLAÓSKIR til HEIMSKRINGLU
á sextíu ára afmæli hennar
25. september 1946
Mr. O. Thorsteinsson
Teaoher of
VIOLIN, PIANO and THEORY
HUSAVICK, MAN.
HEILLAÓSKIR til HEIMSKRINGLU
á sextíu ára afmæli hennar
25. september 1946
G. W. Magnússon * nuddlæknir
41 Furby Street, Winnipeg
Sími 36 137
Best Wishes To
HEIMSKRINGLA
Complimented
by the
Smartest
Footwear

\is°
W 350 PORTAGE AVE.
MEN’S STORE - 267 P0RTA6E
“Hið fullkomnasta demantahús"
HEIMSKRINGLA 50 ÁRA
Framh. frá 13. bls.
sig. Og ,til þess að geta orðið
sem bezt til leiðbeiningar, í þeim
efnum, fer Frímann landskoð-
unarferðir vestur um land, vest-
ur og norður með Manitoba-
vatni, og má hann því eiginlega
heita forgöngumaður að stofnun
nýlendunnar við Manitoba-vatn
— Álftavatnsnýlendunnar.
Haustið 1886 lág helzt við
borð að hinn eini íslenzki söfn-
uður sem þá var til hér í bæ
myndi gefast upp, sökum óein-
ingar og féleysis. — Séra Jón
Bjarnason hafði þá verið starf-
andi meðal landa sinna hér í tvö
ár. Laun sín hafði hann ekki
fengið goldin nema að litlu leyti.
Annað virtist ekki sýnna en
hann hlyti að hverfa heim aftur.
Um þetta efni birtist ritgerð eft-
ir einn ritstjórann (E. H.?), og
er þar komist svo að orði: “Eftir
því sem skoðanir manna eru hér
í landi, þá er það Islendingum til
sóma að hafa prest og safnaðar-
líf út af fyrir sig, og það verður
þeim til mikillar óvirðingar í
augum manna, ef hver einstak-
ur dregur sig svo í hlé, að þeir
verða að hætta við það,” (nr. 3,
26. sept. 1886).
í 6. tölublaði er rætt um sjálf-
stæði, umburðarlyndi og dreng-
lyndi, — það drenglyndi, að
bera ekki vopn hver á annan,
þó menn greini á um ýmislegt
Sannfæringin er séreign hvers
og eins og ber hver ábyrgð fyrir
henni sjálfur.
Ekki verður því neitað að
fremur flýttu ritgerðir þessar
fyrir framgangi sumra þeirra
mála er þannig voru rædd. Árið
1887 er sett á stofn hin fyrsta
sveitarstjórn , í Nýja Islandi í
samræmi við almenn landslög.
Er þá tekið upp alment, skóla-
hald í nýlendunni, þó fámenn
væri, og skólar ekki haldnir
nema nokkurn hluta af hinum
ákveðna skólatíma. Þá var stofn-
að íslenzkt verkamannafélag
nokkru seinna og var það fyrsti
félagsskapur þeirrar tegundar í
Winnipeg. Enda var ritgerðum]
um það mál haldið uppi í blaðinu
um lengri tíma. — Þessi ný-
breytni Islendinga mæltist ekki
vel fyrir meðal hérlendra vinnu-
veitenda og sætti töluverðri and-
stöðu, en hún hafði holl áhrif á
þá sjálfa, til þess að skapa hjá
þeim sjálfstæði og virðingu fyrir
kröfum sínum og þjóðemi.
Eigi var nema rétt byrjað á
verkefninu er blaðið varð að
hætta 9. des., en þar var aftur
tekið til máls, er áður var frá-
horfið, er það hóf göngu sína á
ný 7. apríl 1887. Fara þá fleiri
raddir að láta til sín heyra. Eru
nú flutt vikulega, fréttabréf, úr
bygðarlögunum, og þess helzta
getið sem þar var að gerast. Mjeð
bréfum þessum gátu bygðirnar
fylgst hver með annari, og fund-
ið til sameiginlegrar baráttu fyr-
ir bættum lífskjörum. Komu þá
og líka fyrst fyrir almennings-
sjónir kvæði og sögur höfunda
þeirra er síðar gátu sér alþjóðar
orðstír. Fyrsta kvæði J. Magnús-
ar Bjarnasonar er birt 7- júlí
1887, ogKristins Stefánssonar 1.
sept. sama ár; Stephans G.
Stephanssonar 22. ág. og Jóns
Runólfssonar 5. sept. 1889.
Um þetta leyti vakna að nýju,
trúmála umræður er legið höfðu
niðri um stund. Orsakirnar til
þeirra voru þær, að um þessar
mundir var kapp mikið lagt á að
sameina alla í einn kirkjulegan
félagsskap. Nærgætni var eigi
nógu mikil sýnd með því, að við •
urkenna að menn voru all sund
urleitir í þeim skoðunum, og því
óhugsandi að því takmarki yrði
náð. Menn voru skjótir til móðg
unar, litu á alla starfsemi, frá
mjög persónulegu sjónarmiði, og
þoldu engar athugasemdir eða
aðfinslur. Leiddi því starfsemi
þessi fremur til sundrungar en
samkomulags og kemur það ó-
tvírætt fram í ritgerðunum. Of
langt mál yrði það, að ætla að
skýra frá þessum deilum og
sundurliða þær, enda skal það
ekki reynt. Hið sama má segja
um flokkaskiftinguna í lands-
málunum.
Eins og gefur að skilja, á því
sem hér hefir verið sagt, um hin
tíðu eigendaskifti að blaðinu,
urðu ritstjóra skifti ærið tlíð
framan af árum; sátu sumir árið,
aðrir skemur og aðeins sárafáir
lengur en tvö til þrjú ár. Á tíma-
bilinu frá 9. sept. 1886 tilársloka
1898 höfðu ritstjórar verið tíu
að tölu við blaðið. En þrátt fyrir
þessi tíðu umskifti hélt blaðið
sömu stefnu í öllum almennum
málum og því var sett í byrjun.
Er fullkomið samhengi í stefnu
þess og skoðunum, hver sem við
stýrið situr, þó miklu muni
hvernig um mál er ritað, fyrst og
síðast. Fulllkomið rit- og skoð-
anafrelsi hefir jafnan verið leyft.
Það var hugsjón sem Eggert Jó-
T)ocL
ay----
Today, tomorrow and the day after,
our success is based on a foundation
of a never-ending desire to give you
the very best there is.

Dresses — Coats — Suits — Furs — Gloves
Millinery — Sportswear — Lingerie

H0LLI1W0RTH & CO. LTD.
‘First with the finest’
390 PORTAGE AVE.
WINNIPEG
hannsson setti hæst á stefnuskrá
strax í byrjun, og hefir verið
endurtekin við hver eigenda
skifti. Frá henni hefir eigi verið
vikið nema um rúmt fimm ára
tímabil, meðan stóð á heims-
styrjöldinni miklu, en þá voru
öll blöð í landinu, svift full-
komnu ritfrelsi. — Blaðið hefir
jafnan stutt frjálsar skoðanir í
trúarefnum, í þeirri trú að það
efli dómgreind manna í öðrum
efnum og réttsýni, að vera óháð-
ir öllum kreddulærdómum er
leggja höft á mannlega skyn-
semi og sjálfstæða rannsókn.
Það hefir ávalt kvatt til ræktar-
semi við Island og við alt sem
íslenzkt er, að fornu og nýju, og
í því skyni líka flutt sem ítarleg-
astar Islandsfréttir, svo lesendur
fengu sem bezt fylgst með þeim
málum og framförum sem eru að
gerast heima á ættjörðinni. Það
hefir sí og æ brýnt fyrir fólki, að
láta ekki falla á þjóðarheiður
sinn í þessu landi, en kappkosta
að reynast hér sem beztir borg-
arar, í hinu uppvaxandi þjóðlífi.
1 landsmálum hefir það fylgt
sjálfstæðis stefnunni trúandi því
að hver sem segir skilið við for-
tíðina fái naumast skapað sér
veglega framtíð.
Þessir hafa verið ritstjórar
Heimskringlu í þessi fimtíu ár.
Frímann B. Anderson
(9. sept. 1886—9. des 1886)
Einar Hjörleifsson
(9. sept. 1886—2. des. 1886)
Eggert Jóhannsson
(9. sept. 1886—27. des. 1887)
Frímann B. Anderson
(27. des. 1887—12. nóv. 1888)
Eggert Jóhannsson
(12. nóv. 1888—21. jan. 1891)
Gestur Pálsson
• (12. júní 1890—19. ág. 1891)
Jón E. Eldon
(26. ág. 1891—25. febr. 1892)
Jón Ólafsson
(2. marz 1892—24. marz 1894)
Eggert Jóhannsson
(24. marz 1894—27. maí 1897)
Einar Ólafsson
(14. okt. 1897—10. marz 1898)
Björn Freeman Walters
(10. marz 1898—1. okt. 1898)
B. L. Baldvinsson
(1. okt. 1898—24. april 1913)
Gunnl. Tryggvi Jónsson
(24. apríl 1913—30. okt. 1913)
Rögnv. Pétursson
(6. nóv. 1913—29. okt. 1914)
Magnús J. Skaptason
(6. nóv. 1914—8. marz 1917)
Ólafur Tr. Johnson
(15. marz 1917—13. ág. 1919)
Gunnl. Tryggvi Jónsson
(20. ág. 1919—25. maí 1921)
Björn Pétursson
(1. júní 1921—3. jan. 1923)
Stefán Einarsson
(1. júní 1921—27. marz 1924)
Sigfús Halldórs frá Höfnum
(5. apríl 1924—10. júní 1930)
Benjamín Kristjánsson
(10. júní 1930—1. jan. 1931)
Stefán Einarsson
(10. júní 1930—
Á starf hvers og eins út af fyr-
ir sig verður ekki tækifæri að
minnast, þó benda megi á, sér-
kenni ritháttar þeirra og þeirra
helztu áhugamál. Þegar hefir
allnokkuð verið sagt um hina
fyrstu þrjá er voru stofnendur
blaðsins. í öllum ritgerðum Frí-
HEILLAÓSKIR til HEIMSKRINGLU
á sextíu ára afmæli hennar
25. september 1946
N. A. Narfason
FOAM LAKE, SASK.
HEILLAÓSKIR til HEIMSKRINGLU
á sextíu ára afmæli hennar
25. september 1946
Dr. Kristjan J. J\ustman
704 McARTHUR BLDG.,
WINNIPEG
HEILLAÓSKIR til HEIMSKRINGLU
á sextíu ára afmæli hennar
25. septembcr 1946
Vinur